hỉ với 25.000 đến 50.000 đồng, người đi xe máy có thể chọn cho mình một chiếc mũ bảo hiểm (MBH) thời trang, đủ màu sắc được bày bán trên vỉa hè, lề đường. Tại Gia Lai, hiện nay có rất nhiều loại MBH trôi nổi, kém chất lượng, không đảm bảo tiêu chuẩn vẫn ngang nhiên bày bán tràn lan trên thị trường...

Mũ bảo hiểm “Made in vỉa hè”

Tại nhiều tuyến phố và quốc lộ trên địa bàn Gia Lai, người đi đường dễ dàng bắt gặp hàng loạt những điểm bày bán mũ, nón bảo hiểm thời trang đang mọc lên như nấm. Giá các sản phẩm này có giá từ 25.000- 50.000 đồng/chiếc với đủ kiểu dáng và màu sắc, đặc biệt là được thiết kế tiện dụng và chất liệu “siêu nhẹ”.

Muôn màu MBH. Ảnh: Trần Dung

Trên các tuyến đường tại TP. Pleiku như Hùng Vương, Nguyễn Thái Học, Hai Bà Trưng, Trung tâm Thương mại Pleiku và hàng loạt các con đường khác, MBH kém chất lượng, mũ "thời trang" được bán tràn lan trên các vỉa hè. Chiếc thì giống mũ lưỡi trai, chiếc thì như mũ cối, thậm chí có chiếc hình dáng cách điệu lạ và độc… Những chiếc mũ này gần như không có tác dụng bảo vệ, bởi phần quan trọng nhất của mũ bảo hiểm là lớp xốp bảo vệ bên trong (hay còn gọi là lớp EPS) chỉ là một lớp xốp mỏng, rất dễ vỡ khi bị va đập mạnh.

Không khó để bắt gặp những chiếc MBH kém chất lượng, làm giả hàng thật, dán tem chứng nhận bày bán công khai trên đường phố. Chúng được kết cấu theo kiểu “3 không”: không có lớp xốp, không dán tem CR và không địa chỉ sản xuất. Đa số MBH kém chất lượng không có xuất xứ rõ ràng. Một chị bán MBH trước cổng Trung tâm Thương mại Pleiku đon đả: “MBH này toàn là mẫu mới đấy em, giá rẻ lắm! Kiểu dáng trẻ trung và tiện lợi. Em thích chiếc nào chị giảm giá cho”. Khi hỏi về chất lượng mũ, chị phân trần: “Mỗi ngày chị bán được hàng chục chiếc, có ai hỏi đâu. Hàng thời trang này lấy đâu ra tem”.

Một tiểu thương khác (cũng bán MBH trước Trung tâm Thương mại Pleiku) tỏ vẻ gắt gỏng và bực bội khi được hỏi về những chiếc MBH kém chất lượng: “Tôi bán mũ này cho người ta chơi thể thao, đi tản bộ, còn họ dùng vào mục đích gì tôi không cần biết. Tôi bán ở đây từ lâu mà có ai ý kiến gì đâu”.

Theo quan sát thực tế, có một tỷ lệ khá cao số người đang sử dụng hàng ngày loại MBH kém chất lượng. Đối tượng sử dụng những chiếc MBH này đa số là học sinh, sinh viên và công nhân lao động. Em Nguyễn Trần Như Quỳnh (học sinh trường THCS Nguyễn Chí Thanh-huyện Chư Prông) cho biết: “Em thích đội những chiếc mũ nhẹ và hợp thời trang. Đoạn đường từ nhà đến trường chỉ khoảng hai cây số nên em đội MBH để tránh nắng và tránh bị đội cờ đỏ của trường ghi tên”.

MBH “made in vỉa hè” vẫn ngang nhiên bày bán công khai và người mua cũng đang sử dụng nó một cách vô tư. Vậy nhưng, cả hai đều không hề mảy may quan tâm tới hậu quả của nó.

MBH “dởm” lấn át MBH thương hiệu

MBH kém chất lượng được bán ở mọi nơi. Ảnh: Trần Dung

Không chỉ xuất hiện bên các vỉa hè, góc chợ mà MBH “dởm” còn ào ạt tấn công vào cửa hàng MBH có thương hiệu. Qua quan sát, hầu hết các cửa hàng đều trưng bày MBH kém chất lượng phía ngoài để thu hút khách hàng. Khi nghe thắc mắc về chất lượng mũ, chủ cửa hàng chuyên kinh doanh MBH Thu Hiền (84A-Hùng Vương-TP. Pleiku) cho biết: “Trước đây cửa hàng không bán những chiếc mũ thời trang, mũ kém chất lượng nhưng bây giờ nếu hàng hóa của chúng tôi không đa dạng, không bắt mắt, cửa hàng sẽ bị mất khách, không bán được các loại mũ khác. Hơn nữa, đa số khách hàng đều lựa chọn MBH “dởm”, một phần vì rẻ, đẹp, thời trang và một phần vì tiện chống chế với luật”.

Hiện tại trên thị trường, mũ bảo hiểm đạt chất lượng sẽ có giá cao hơn rất nhiều so với những loại mũ thời trang “made in vỉa hè”. Những loại mũ có thương hiệu thường có giá từ 200-300 ngàn đồng, và có nhiều loại lên đến tiền triệu như mũ Andess, mũ Protec, mũ Honda.. Theo những người bán hàng, MBH hợp chuẩn, hợp quy, nhẹ, bền giá khá cao nên ít người mua. Còn mũ thể thao, mũ thời trang giá rẻ lại được nhiều người lựa chọn bởi chỉ cần có mũ sẽ dễ dàng đối phó với cảnh sát giao thông.

Ngay từ năm 2008, khi thực hiện quy định bắt buộc đội MBH khi đi mô tô, xe máy của Chính phủ, Bộ Khoa học-Công nghệ đã ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 2:2008/BKHCN về MBH cho người đi mô tô, xe máy kèm theo Quyết định số 04/2008/QĐ-BKHCN để quản lý chất lượng MBH. Nghĩa là, MBH phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia phải đáp ứng đủ các đặc điểm: Mũ phải có đủ ba bộ phận: vỏ mũ, đệm hấp thụ xung động bên trong vỏ mũ và quai đeo. Mũ phải có nhãn hàng hóa ghi tên sản phẩm “mũ bảo hiểm dùng cho người đi môtô, xe máy”. Trên nhãn hàng có ghi tên, địa chỉ cơ sở sản xuất hoặc tổ chức nhập khẩu cùng một vài thông số khác về kích cỡ, ngày tháng sản xuất, mũ được dán tem CR.

Tuy nhiên, cho tới thời điểm này, các loại mũ bảo hiểm kém chất lượng vẫn được bày bán tràn lan trên thị trường. Mới đây, Liên Bộ KHCN, GTVT và Công an vừa đưa ra dự thảo (lần 4) quy định về sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh và sử dụng MBH cho người đi xe mô tô, xe gắn máy, xe đạp máy. Theo đó, người đội MBH không đạt chuẩn sẽ bị phạt từ 100-200 ngàn đồng.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Hoàng- Cục Trưởng Chi cục Tiêu chuẩn-Đo lường-Chất lượng (Sở Khoa học và Công nghệ) có cho biết: “Qua kiểm tra tại nhiều địa phương, bên cạnh việc phát hiện các loại mũ thể thao, thời trang núp bóng MBH hoàn toàn không đủ các tiêu chuẩn kỹ thuật đảm bảo an toàn để sử dụng khi đi xe gắn máy. Các sản phẩm này chủ yếu được sản xuất từ các loại nguyên liệu rẻ tiền, nhựa tái chế. Việc quản lý chất lượng MBH cần phải có sự phối hợp đồng bộ của các ngành và nâng cao ý thức của người tiêu dùng. Thời gian tới, Chi cục Tiêu chuẩn- Đo lường- Chất lượng sẽ tăng cường phối hợp với Cục Quản lý thị trường siết chặt hơn nữa công tác quản lý, kiểm tra”.

Chính sự dễ dãi của người tiêu dùng là nguyên do cho sự tồn tại một thị trường MBH kém chất lượng, vô tình tiếp tay cho các cơ sở làm giả, làm ẩu mũ bảo hiểm ngày càng xuất hiện ào ạt với hậu quả khôn lường.