Trong cuộc trả lời phỏng vấn kênh One News hồi cuối tuần qua, Đại sứ Mỹ tại Philippines Sung Kim đã tuyên bố rằng các hành động tấn công vũ trang của lực lượng nước ngoài vào tàu Philippines trên Biển Đông có thể kích hoạt Hiệp ước Phòng thủ Tương hỗ (MDT) mà Washington ký với Manila vào năm 1951.

“Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã nói rõ rằng vì Biển Đông là một phần của Thái Bình Dương và theo MDT, bất cứ vụ tấn công vũ trang nào chống lại tàu thuyền và máy bay Philippines tại khu vực đều sẽ kích hoạt nghĩa vụ của Mỹ”, ông Kim nói.

Khi được hỏi về sự hiện diện của lực lượng tàu dân quân Trung Quốc trên Biển Đông, Đại sứ Mỹ nhấn mạnh rằng bất kể đó là cuộc tấn công vũ trang nào, kể cả từ lực lượng dân quân được chính phủ nước ngoài hậu thuẫn đều có thể kích hoạt nghĩa vụ của Mỹ quy định trong MDT.

“Chúng tôi hoàn toàn cam kết thực hiện theo các nghĩa vụ. Tôi có tự tin rằng các lãnh đạo quốc phòng tại Washington và Manila sẽ hiểu được điều đang bị đe dọa và nếu đối mặt với tình huống đòi hỏi thực hiện cam kết, chúng tôi sẽ làm theo", ông Kim nhấn mạnh.

Đại sứ Kim cũng tuyên bố rằng Mỹ hoàn toàn cởi mở trước đề xuất của phía Philippines về việc xem xét lại MDT. “Chúng tôi luôn cởi mở để thương lượng về việc chúng tôi có thể làm như thế nào để cải thiện mối liên minh giữa 2 nước”, ông Kim nói.

Hồi tháng 2, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana từng nhận định rằng việc các lực lượng quân sự Mỹ tăng cường các cuộc tuần tra đảm bảo tự do hàng hải trên Biển Đông sẽ khiến Washington dễ có nguy cơ rơi vào một cuộc xung đột vũ trang hơn Philippines.

Vì vậy, ông Lorenzana đã đề xuất xem xét lại MDT vì ông quan ngại rằng trong kịch bản Mỹ và Trung Quốc xảy ra xung đột, Philippines sẽ bị kéo vào một cuộc chiến không mong muốn do họ cũng có nghĩa vụ theo hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ.

Quan điểm của Mỹ về vụ va chạm tại bãi Cỏ Rong

Đại sứ Kim nhấn mạnh sự cần thiết của một cuộc điều tra cần thận về vụ va chạm giữa tàu Trung Quốc và tàu Philippines tại bãi Cỏ Rong trên Biển Đông ngày 9/6. 

“Nếu thực tế cho thấy tàu Trung Quốc đâm vào tàu Philippines rồi bỏ đi mà không giúp đỡ các ngư dân đang gặp nạn dưới biển, tôi nghĩ đó là một tình huống rất nghiêm trọng. Chính vì vậy, tôi tin rằng đó là lý do mà chính quyền Manila đã yêu cầu chính quyền Bắc Kinh điều tra toàn diện vụ việc”, ông Kim nói.

Nhà ngoại giao nói Mỹ không có thông tin độc lập về vụ va chạm nên Washington mong muốn một cuộc điều tra thấu đáo và cẩn thận. Ông cũng kêu gọi toàn bộ các quốc gia trong khu vực tôn trọng luật pháp quốc tế.

Ông Kim cũng nhắc lại mối quan ngại sâu sắc của Mỹ với những "hành động gây hấn" của Trung Quốc tại Biển Đông, nhấn mạnh rằng quyền tự do hàng hải và tự do hàng không tại khu vực cần phải được bảo vệ.