Krông Pa là địa phương có số dân là đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ cao, chủ yếu là người Jrai. Vì vậy những hủ tục lạc hậu vẫn còn đâu đó tồn tại trong các buôn, làng của đồng bào Jrai nơi đây.

Những năm gần đây, bằng sự lỗ lực tuyên truyền của các cấp chính quyền các địa phương, những hủ tục lạc hậu như lặn nước, đổ chì vào lòng bàn tay… đã được đẩy lùi phần nào. Các buôn làng đã bớt đi những nỗi đau về cái chết oan uổng của hủ tục này. Tuy nhiên, việc cúng Yàng hay mời thầy bói trừ tà ma, chữa trị các bệnh cho người thân trong gia đình thì vẫn xảy ra nhiều tại các buôn làng người Jrai. Việc tin vào những lời phán của thầy cúng đã ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, tính mạng của người thân trong gia đình.
 

Anh Ksor Klơ đang được vợ chăm sóc tại Trung tâm Y tế huyện Krông Pa. Ảnh: Q.N

Mới đây, tình cờ tôi đến thăm người thân tại Trung tâm Y tế huyện thì được biết, chỉ trong một ngày mà có 2 bệnh nhân được đưa đến với tình trạng toàn thân co giật, nguy kịch đến tính mạng. Sau thời gian được các y-bác sĩ sơ cấp cứu và chẩn đoán thì một người là do động kinh và một người do sốt rét ác tính.

Bệnh nhân bị sốt rét ác tính đã chuyển lên bệnh viện tuyến trên, còn bệnh nhân bị động kinh đang điều trị tại Khoa Nội. Đến thăm hỏi và trò chuyện cùng gia đình bệnh nhân nằm tại đây, chứng kiến bệnh nhân với khuôn mặt bơ phờ đang được vợ chăm sóc. Vợ của bệnh nhân cho biết: Chồng mình tên là Ksor Klơ, ở xã Chư Ngọc. Anh bị đau ốm lâu lắm rồi nhưng gia đình điều trị ở nhà, chủ yếu là nhờ những thầy cúng. Khi anh Ksor Klơ đã được cúng, ban đầu chúng tôi thấy bệnh tình có thuyên giảm nên không đưa đi bệnh viện khám.

Và thời gian gần đây, nhất là sau khi đi lễ bỏ mả người chú về, bỗng dưng anh lên cơn co giật lăn đùng ra bất tỉnh. Trong gia đình cho rằng anh bị con ma lai đến bóp; còn dân làng thì nói do người chú quay về bắt hay là lần trước cúng Yàng không thành tâm. Đến lúc thấy bệnh của anh ấy nặng, chúng tôi mới đưa anh vào bệnh viện. Vào đây, thì chúng tôi mới biết anh đang bệnh động kinh. Cứ tin vào lời phán của thầy cúng, suýt nữa chính chúng tôi đã đưa anh về với Atâu rồi.

Câu chuyện của vợ bệnh nhân Ksor Klơ cứ ám ảnh tôi. Điều đáng nói là số tiền họ trả cho thầy bói gấp hàng chục lần số tiền đi khám và điều trị tại bệnh viện. Đó là chưa kể đến việc phải đập bò, đập heo cúng Yàng, nhưng bệnh tật ngày một nặng thêm. Trong khi đó, Trạm Y tế xã chỉ cách buôn làng khoảng vài km nhưng họ không hề đặt chân đến. Đến khi tình trạng nguy kịch thì họ mới lo chạy đến bệnh viện điều trị. Vì sự chủ quan, thờ ơ, nhất là sự cả tin vào những lời thầy cúng mà nhiều người đã phải ra đi vĩnh viễn.

Cần tuyên truyền sâu rộng trong cộng đồng buôn làng để người dân từ bỏ việc cúng bái để chữa bệnh. Khi bị bệnh hoặc người nhà mình bị bệnh thì cách tốt nhất là hãy đến các cơ sở y tế để khám và điều trị, tránh để tình trạng như anh Ksor Klơ ở xã Chư Ngọc, kẻo tiền mất-tật mang.