Thủ tướng Anh Boris Johnson trong ngày 2/10 sẽ đưa ra đề xuất cuối cùng với EU, trong đó nêu cụ thể phương án mới thay thế cho điều khoản backstop, đồng thời cảnh báo hoặc EU chấp nhận đề xuất này hoặc Vương quốc Anh sẽ rời khối vào ngày 31/10 mà không có thoả thuận.

Theo thông tin do Văn phòng Thủ tướng Anh phát đi tối 1/10, Thủ tướng Anh Boris Johnson sẽ có bài diễn văn quan trọng bế mạc Đại hội thường niên đảng Bảo thủ trong ngày hôm nay (2/10) tại thành phố Manchester. Trong bài diễn văn này, ông Johnson sẽ đưa ra chi tiết đề xuất mà Anh gửi đến EU nhằm đạt được một thoả thuận Brexit mới.

Trong ngày 1/10, ông Boris Johnson đã tuyên bố, EU hoặc chấp nhận đề xuất này, hoặc nước Anh sẽ rời khối vào ngày 31/10 tới mà không có bất cứ thoả thuận nào. Phương án tạm hoãn Brexit theo như yêu cầu của Nghị viện Anh bị loại trừ hoàn toàn.

Những chi tiết quan trọng đầu tiên của bản đề xuất cuối cùng này được tờ “Thư tín” tiết lộ trong đêm 1/10, theo đó, ông Boris Johnson sẽ đưa ra phương án “hai biên giới” nhằm thay thế cho điều khoản “chốt chặn – backstop” trong bản thoả thuận Brexit cũ. Theo đó, Vương quốc Anh sẽ để cho Bắc Ireland tiếp tục ở lại trong liên minh thuế quan châu Âu đến năm 2025 còn phần còn lại của Vương quốc Anh sẽ rời bỏ hoàn toàn khỏi khối. Đến năm 2025, Nghị viện Bắc Ireland sẽ đưa ra quyết định tiếp theo là tiếp tục ở lại trong liên minh thuế quan châu Âu hay quay trở lại với Vương quốc Anh.

Để kịch bản này được thực thi, ông Boris Johnson sẽ thực hiện việc kiểm soát tại hai biên giới, một là biên giới trên biển giữa Anh sang phần đất Bắc Ireland và hai là tại biên giới giữa Bắc Ireland và nước Cộng hòa Ireland thuộc EU. Tại biên giới giữa Bắc Ireland và Cộng hòa Ireland, hàng hoá sẽ được kiểm tra tại các trung tâm chỉ định nằm cách biên giới vài km.

Theo truyền thông Anh, kịch bản này được ông Boris Johnson hoàn tất sau khi thuyết phục được đối tác trong chính phủ liên minh là đảng Dân chủ hợp nhất Bắc Ireland (DUP), vốn luôn phản đối bất cứ chia cắt nào giữa Bắc Ireland với phần còn lại của Vương quốc Anh.

Ngay sau khi các thông tin trên được phát đi, phía Ireland đã đưa ra các phản ứng lo ngại. Thủ tướng Cộng hòa Ireland Leo Varadkar cho rằng bất cứ việc kiểm soát nào tại biên giới giữa Bắc Ireland và Cộng hòa Ireland cũng có nguy cơ làm tổn hại đến tiến trình hoà bình được thiết lập hơn 2 thập kỷ qua trên hòn đảo này.

Ngoài ra, phía Ireland cũng cho rằng việc giữ Bắc Ireland ở lại trong liên minh thuế quan châu Âu trong thời gian ngắn 4 năm, từ cuối 2020 đến 2025 sẽ chỉ làm gia tăng sự bất an cho nền kinh tế Bắc Ireland. Đài Truyền hình RTE dẫn các nguồn tin chính phủ Ireland cho biết nước này sẽ không chấp nhận đề xuất từ phía chính phủ Anh.