Trả lời hãng thông tấn Bernama hôm nay 2/10, Bộ trưởng Tài chính Malaysia Lim Guan Eng cho biết ông Daim Zainuddin, cố vấn hàng đầu của Thủ tướng Mahathir Mohamad, đóng vai trò là “nhà đàm phán trưởng” trong cuộc đàm phán với Trung Quốc về việc đòi lại khoản tiền 8,3 tỷ ringgit (1,98 tỷ USD) mà Malaysia đã chuyển cho Công ty Đường ống Dẫn dầu Trung Quốc (CPP).

CPP là công ty con trực thuộc Tập đoàn Dầu khí quốc gia Trung Quốc (CNPC), từng trúng thầu dự án xây dựng 2 đường ống dẫn dầu tại Malaysia với chiều dài lần lượt là 600 km và 662 km, tuy nhiên dự án này đã bị hủy bỏ. Theo Bernama, khoản tiền 8,3 tỷ ringgit mà Malaysia đang đòi lại từ nhà thầu Trung Quốc tương đương 88% tổng giá trị dự án hai đường dẫn dầu.

Thủ tướng Mahathir năm ngoái đã hủy dự án xây dựng 2 đường ống dẫn dầu, ước tính khoảng 9,4 tỷ ringgit, sau khi phát hiện ra rằng, 80% khoản vay từ ngân hàng Exim Bank của Trung Quốc đã được chính quyền Malaysia tiền nhiệm giải ngân để thực hiện dự án, nhưng nhà thầu Trung Quốc mới chỉ hoàn thành 13% dự án.

Ông Daim, 81 tuổi, từng giữ chức Bộ trưởng Tài chính Malaysia trong nhiệm kỳ đầu tiên của Thủ tướng Mahathir. Hồi đầu năm, ông Daim đã thành công trong việc tái đàm phán các điều khoản liên quan tới dự án đường sắt với Trung Quốc, sau khi dự án này phải rà soát lại theo yêu cầu của Thủ tướng Mahathir.

“Tôi không không nghĩ có nhà đàm phán nào tốt hơn Tun Daim. Ông ấy có sự thận trọng và cả sự tự do, vì mặc dù ông ấy là nhà đàm phán trưởng, nhưng ông ấy không phải một thành viên của chính phủ”, Bộ trưởng Lim cho biết.

 

Sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tại Malaysia vào tháng 5/2018, Thủ tướng Mahathir tuyên bố ngân khố quốc gia cạn kiệt là nguyên nhân khiến ông quyết định dừng dự án đường ống dẫn dầu với nhà thầu Trung Quốc.

“Khi chúng tôi xuống thực địa công trình, chúng tôi không thể tìm thấy nổi một chiếc ốc vít, thế mà họ được trả tới 8,3 tỷ ringgit. Làm thế nào mà họ có thể trả tiền cho một công việc chưa hoàn thành? Cho đến bây giờ, họ vẫn chưa đưa ra bất kỳ lời giải thích nào”, Bộ trưởng Lim cho biết.

Những tranh cãi liên quan đến dự án xây dựng hai đường ống dẫn dầu nổi lên từ tháng 7, sau khi chính quyền Malaysia tịch thu 240 triệu USD từ tài khoản ngân hàng của CPP. Thủ tướng Mahathir sau đó tuyên bố CPP không có lý do gì để bất bình về việc tịch thu này, vì chính quyền Malaysia chỉ đang “lấy lại” số tiền khi công việc của nhà thầu Trung Quốc không hoàn thành.

Kể từ khi lên nắm quyền vào năm ngoái, ông Mahathir đã cho rà soát lại các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn tại Malaysia sau khi nhận ra rằng quốc gia này đang phải gánh khoản nợ tăng vọt. Đây được cho là hệ quả của chính quyền cựu Thủ tướng Najib Razak.

Ngoài hai dự án đường ống dẫn dầu, chính quyền Thủ tướng Mahathir cũng đình chỉ dự án đường sắt ở phía đông Malaysia do một công ty Trung Quốc làm nhà thầu. Tới tháng 4 năm nay, Malaysia cho phép nối lại dự án đường sắt sau khi nhà thầu Trung Quốc đồng ý cắt giảm chi phí xây dựng 1/3, xuống còn 44 tỉ ringgit (10,69 tỉ USD).