Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội. Như vậy, người lao động nếu bị ốm đau hay lúc thai sản phải nghỉ việc sẽ không được hương lương do người sử dụng lao động trả, nhưng họ được hưởng trợ cấp ốm đau, thai sản từ quỹ ốm đau và thai sản – một trong 3 quỹ thành phần của quỹ bảo hiểm xã hội.

Quỹ ốm đau và thai sản được hình thành do người sử dụng lao động đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) tính trên tiền lương, tiền công đóng bảo hiểm xã hội của người lao động quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 2 của Luật bảo hiểm xã hội. Tỷ lệ đóng là 3%, trong đó người sử dụng lao động giữ lại 2% để kịp thời chi trả cho người lao động đủ điều kiện hưởng chế độ ốm đau, thai sản theo quy định và thực hiện quyết toán hằng quý với cơ quan bảo hiểm xã hội.

Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn một số đơn vị sử dụng lao động chậm quyết toán kinh phí chi trả ốm đau, thai sản tại đơn vị với cơ quan bảo hiểm xã hội, có những đơn vị đề nghị quyết hồ sơ ốm đau, thai sản của năm 2009 đã gây khó khăn cho cơ quan bảo hiểm xã hội trong việc quyết toán kinh phí chi chế độ này và nhiều trường hợp không quyết toán được làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.

Để đảm bảo quyền lợi của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội không may bị ốm đau hay lúc thai sản phải nghỉ việc, các đơn vị sử dụng lao động cần thực hiện giải quyết kịp thời chế độ trợ cấp cho họ trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ từ người lao động, đồng thời hằng quý quyết toán kinh phí ốm đau và thai sản với cơ quan bảo hiểm xã hội theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội. Trường hợp vì lý do nào đó chưa thực hiện việc quyết toán kinh phí trong quý thì đơn vị sử dụng lao động phải nhanh chóng thực hiện việc quyết toán vào quý tiếp theo.