Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 613/2010/QĐ-TTg, ngày 06/5/2010 quy định cho đối tượng hưởng chế độ mất sức lao động có thời hạn, đến nay đã hết hạn hưởng mà có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm công tác thực tế khi đến hết tuổi lao động (nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi) thì được hưởng trợ cấp hàng tháng theo mức quy định tại quyết định số 91/2000/QĐ-TTg. Những người thuộc diện trên mà đã hết tuổi lao động trước ngày Quyết định này có hiệu lực thi hành thì được hưởng trợ cấp từ ngày 01/5/2010 và đi cùng với đó là được hưởng bảo hiểm y tế (BHYT); khi chết, người lo mai táng được hưởng tiền mai táng phí theo quy định của pháp luật bảo hiểm xã hội (BHXH). Quyết định này có hiệu lực từ ngày 01/7/2010.

Để có cơ sở tổ chức thực hiện chủ trương trên, ngày 01 tháng 6 năm 2010, Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội ban hành Thông tư số 16/2010/TT-BLĐTBXH hướng dẫn chi tiết thi hành, có hiệu lực thi hành sau 45 ngày, kể từ ngày ký ban hành cần lưu những điểm sau:

- Mức trợ cấp là 464.267 đồng/ tháng, không phụ thuộc vào mức trợ cấp đã hưởng trước đó, khi Chính phủ điều chỉnh lương hưu và trợ cấp BHXH thì mức trợ cấp này cũng được điều chỉnh theo.

- Không áp dụng cho đối tượng thuôc một trong các trường hợp sau:

+ Đang chấp hành hình phạt tù nhưng không được hưởng án treo;

+ Xuất cảnh trái phép:

+ Bị toà án tuyên bố là mất tích;

+ Đang hưởng trợ cấp hoặc đủ điều kiện xét hưởng trợ cấp hàng tháng theo Quyết định số 142/2008/QĐ-TTg, ngày 27/10/2008 của Thủ tướng Chính phủ.

+ Đã chết trước ngày 01/7/2010.

Những trường hợp đủ điều kiện hưởng và có đơn đề nghị giải quyết trợ cấp trước ngày 30/11/2010, thì phải giải quyết xong trước ngày 01/01/2011 và thời hạn giải quyết trợ cấp hàng tháng tối đa là 30 ngày và trợ cấp mai táng tối đa là 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn hoặc đủ thủ tục hồ sơ đề nghị. Mặc dù quy định của Bộ LĐ-TB-XH như thế, song BHXH Việt Nam yêu cầu BHXH các tỉnh cần phải khẩn trương tiếp nhận đơn hoặc thủ tục hồ sơ theo quy định để giải quyết càng sớm càng tốt để cho đối tượng được hưởng theo quy định.

Trong những đối tượng hưởng trợ cấp mất sức lao động trước đây đã thôi hưởng, nay đủ điều kiện hưởng lại, có người đã thôi hưởng từ rất lâu (khoảng 20 năm), nhiều người không còn giữ được đầy đủ giấy tờ hưởng chế độ của cá nhân mình, cơ quan quản lý người lao động và quản lý, giải quyết chi trả cho đối tượng ở địa phương cũng đã thay đổi. Để đáp ứng được thủ tục hồ sơ giải quyết hưởng chế độ mất sức theo Quyết định số 613/ 2010/QĐ-TTg; BHXH Việt Nam có văn bản hướng dẫn số 2834/BHXH-CSXH, ngày 09/7/2010, giao cho cơ quan BHXH cấp tỉnh căn cứ vào hồ sơ lưu trữ để giải quyết (sau khi người được hưởng đã làm đơn theo quy định), nếu hồ sơ đang lưu trữ bị thiếu hoặc không có thì làm văn bản gửi BHXH Việt Nam (Trung tâm lưu trữ) sao lục. Trường hợp nếu cả đối tượng và BHXH Việt Nam đều không có hồ sơ hoặc hồ sơ bị thiếu để cung cấp thì BHXH tỉnh thông báo cho đối tượng đến cơ quan, đơn vị cũ khi nghỉ việc hưởng trợ cấp mất sức lao động xin được cung cấp hồ sơ do đơn vị lưu trữ (bản chính). Không giải quyết trợ cấp hàng tháng đối với trường hợp hồ sơ mất sức lao động không có hoặc không đầy đủ.

Bảo hiểm xã hội Gia Lai sau khi nhận được Quyết định 613/2010/QĐ-TTg, đã chủ động triển khai tìm lục hồ sơ hiện đang lưu trữ tại BHXH Gia Lai của đối tượng đã thôi hưởng trợ cấp mất sức lao động, phân loại những hồ sơ có đủ điều kiện, kiểm tra, đối chiếu với các quy định về chế độ và thủ thục hồ sơ, đã thông báo đến BHXH từng huyện theo địa chỉ trong hồ sơ để thông báo cho đối tượng đến làm các thủ tục theo quy định và hướng dẫn BHXH các huyện nhận hồ sơ của đối tượng có tên trong danh sách đã thông báo hoặc những người có đủ hồ sơ theo quy định chuyển về BHXH tỉnh để xét duyệt cho đối tượng.

Trong thực tế, hồ sơ của các đối tượng đã thôi hưởng trợ cấp mất sức có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm công tác thực tế, có hồ sơ thiếu tính thống nhất như năm sinh của các loại giấy tờ trong quy định không trùng khớp, hồ sơ có sự sửa chữa, hồ sơ thiếu loại giấy tờ theo quy định hoặc chưa tới năm giải quyết hưởng (nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi)…

Từ khi có chế độ theo Quyết định 613/2010/QĐ-TTg, nhiều đối tượng chưa tìm hiểu kỹ lưỡng ở nơi gần nhất là BHXH các huyện hoặc chưa tin cán bộ viên chức BHXH huyện thông tin, tư vấn hoặc những người có một số loại giấy tờ không ghi rõ thời gian công tác thực tế … đã vội vàng đi từ nơi ở lên BHXH tỉnh để hỏi cho rõ, thật mất công sức và tốn kém chi phí đi lại của đối tượng không cần thiết.

Thiết nghĩ về phía đối tượng cũng cần nghiên cứu quy định của Thủ tướng Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, của BHXH Việt Nam, Bảo hiểm xã hội tỉnh và trao đổi, tìm hiểu trực tiếp với BHXH huyện về những quy định, hướng dẫn của ngành chức năng để xem xét cụ thể là mình có thuộc đối tượng được giải quyết hưởng không? Nếu có thì làm việc với BHXH huyện nơi cư trú để nhận đơn đề nghị giải quyết trợ cấp hàng tháng, làm hoàn chỉnh đơn và nộp lại cho BHXH huyện đó.

Về phía cơ quan BHXH huyện khi tiếp xúc với đối tượng hỏi về quy định của Quyết định số 613/2010/QĐ-TTg thì cần xem xét kỹ những giấy tờ đối tượng mang theo, trao đổi tìm hiểu thật kỹ, nếu đối tượng nào đủ điều kiện thì cung cấp đơn để cá nhân làm thủ tục, đối tượng nào chưa rõ thì phải thu thập thông tin về nhân thân, thời gian làm việc thực tế, thời gian hưởng, số sổ hưởng trợ cấp . . . trao đổi với BHXH tỉnh để tra cứu thông tin chính xác rồi trả lời cho đối tượng; về phía BHXH tỉnh cũng cần công khai danh sách tất cả đối tượng thôi hưởng trợ cấp hàng tháng có từ đủ 15 năm đến dưới 20 công tác thực tế đã có hồ sơ tại BHXH tỉnh: số hồ sơ đã đầy đủ, rõ ràng và đến hạn giải quyết trong năm 2010, số hồ sơ đến hạn giải quyết trong những năm tiếp theo, số hồ sơ còn thiếu hoặc vướng mắc cần phải chờ để Trung tâm lưu trữ-BHXH Việt Nam sao lục hoặc yêu cầu đối tượng cung cấp bổ sung cho đủ điều kiện về thủ tục hồ sơ để giải quyết.

Có như thế thì đối tượng mới đỡ phải đi lại tốn kém, vất vả của đối tượng, mà cơ quan BHXH cũng làm hết trách nhiệm theo quy định, góp phần xứng đáng là người phục vụ chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước, góp phần lập thành tích tốt nhất chào mừng Đại hội Đảng các cấp và chào mừng các ngày lễ lớn trong năm 2010.