Thực hiện Nghị định số 62/2009/NĐ-CP ngày 27 tháng 7 năm 2009 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật bảo hiểm y tế, thời gian qua BHXH các huyện, thị xã, thành phố ngoài việc tập trung triển khai thực hiện thu bảo hiểm y tế (BHYT) đối với diện tham gia bắt buộc còn mở rộng đến đối tượng tham gia tự nguyện.

Trước hết, các đơn vị đã xác định đối tượng tham gia BHYT tự nguyện trong giai đoạn hiện nay đó là: Người thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và người thuộc hộ gia đình cận nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ. Trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch, phối hợp với phòng Lao động Thương binh Xã hội nắm chắc số lượng người thuộc hộ gia đình cận nghèo; hợp đồng Đại lý thu BHYT tự nguyện; tổ chức các hình thức tuyên truyền; công khai danh sách người thuộc hộ cận nghèo tại các UBND xã và các nội dung nghĩa vụ và quyền lợi khi tham gia BHYT… Kết quả tính đến 30/06/2010 trên địa bàn tỉnh có 12.423 người tham gia BHYT tự nguyện với số tiền đóng gần 5 tỷ đồng. Trong đó có 43 người thuộc hộ cận nghèo tham gia BHYT.

Tuy nhiên so với tiềm năng, kết quả này là khiêm tốn, nhất là người thuộc hộ cận nghèo. Theo số liệu báo cáo của Ngành Lao động – Thương binh và Xã hội chỉ tính riêng người kinh cận nghèo hiện nay tham gia chỉ chiếm khoảng 1,8% tổng số người cận nghèo toàn tỉnh. Vậy trong thời gian đến đòi hỏi sự cố gắng lớn của các đơn vị mở rộng số lượng người tham gia BHYT tự nguyện .

Để thực hiện được điều này, ngoài việc tiếp tục phát huy những biện pháp đã thực hiện cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đăc biệt phải thông qua Đại lý thu BHYT tự nguyện để hướng dẫn giải thích thêm những điểm mới trong chính sách BHYT tự nguyện, bao gồm:

Về chế độ được hưởng khi tham gia cũng giống như những người tham gia BHYT theo diện bắt buộc. Có thể cung cấp ngắn gọn để người dân hiểu rõ, điển hình như: Khi KCB tại cơ sở đăng ký KCB ban đầu và ở cơ sở KCB khác theo giới thiệu chuyển viện phù hợp với tuyến chuyên môn kỹ thuật theo quy định của Bộ y tế hoặc trong những trường hợp cấp cứu tại các cơ sở KCB BHYT, được cơ quan BHXH thanh toán chi phí KCB trong phạm vi được hưởng như sau: Nếu KCB tại tuyến xã được thanh toán 100% chi phí. Trong trường hợp tổng chi phí của một lần KCB thấp hơn 15% mức lương tối thiểu (hiện nay 730.000 đồng x 15% = 109.500 đồng) thì được thanh toán 100%.

-Được thanh toán 80% chi phí KCB trong các trường hợp khác, phần còn lại người bệnh tự thanh toán với cơ sở KCB.

- Trong quá trình điều trị có sử dụng dịch vụ kỹ thuật cao chi phí lớn được Quỹ BHYT thanh toán các mức: 80% chi phí của dịch vụ nhưng tối đa không quá 40 tháng lương tối thiểu cho một lần sử dụng dịch vụ.

- Được thanh toán 50% thuốc điều trị ung thư, thuốc chống thải ghép ngoài danh mục nhưng đã được phép lưu hành tại Việt Nam theo chỉ định của cơ sở KCB với điều kiện đã tham gia BHYT liên tục đủ 36 tháng trở lên.

Về xác định, phân biệt rõ điều kiện cần có và đủ của các nhóm đối tượng được giảm mức đóng BHYT:

- Đối với đối tượng người thuộc hộ gia đình cận nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ phải hội đủ các điều kiện: Được chính quyền địa phương có thẩm quyền lập danh sách, ký xác nhận là hộ cận nghèo. Khi toàn bộ người có tên trong hộ khẩu và đang sống chung trong một nhà tham gia BHYT.

- Điều kiện đối tượng người thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp: Khi toàn bộ người có tên trong sổ hộ khẩu và đang sống chung trong một nhà tham gia BHYT. Riêng những hộ có mức sống trung bình phải được chính quyền địa phương có thẩm quyền lập danh sách, ký xác nhận là hộ có mức sống trung bình.

- Đối tượng thân nhân của người lao động bao gồm: bố, mẹ đẻ, bố, mẹ vợ hoặc chồng; bố, mẹ nuôi hoặc người nuôi dưỡng hợp pháp; vợ hoặc chồng; con đẻ, con nuôi hợp pháp mà người lao động có trách nhiệm nuôi dưỡng và sống trong cùng hộ gia đình. Khi có từ hai thân nhân trở lên tham gia BHYT.

Như vậy khi tham gia BHYT các hộ gia đình này phải cung cấp hồ sơ chứng cứ để chứng minh thuộc hộ nghèo, hộ có mức sống trung bình hoặc những người tham gia BHYT đều có tên trong sổ hộ khẩu và đang sống chung trong một nhà.

Sau khi đã xác định được những nội dung nêu trên, căn cứ số lượng người có tên trong sổ hộ khẩu và đang sống chung trong một nhà để tính mức giảm:

- Về mức đóng BHYT: Đối tượng người thuộc hộ gia đình cận nghèo kể từ ngày 01/01/2010 đóng hằng tháng bằng 4,5% mức lương tối thiểu. Trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ tối thiểu bằng 50% mức đóng. Đối tượng người thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp tự nguyện tham gia BHYT đến 31/12/2011 với mức đóng hằng tháng bằng 4,5% mức lương tối thiểu. Từ ngày 01/01/2012 đối tượng này có trách nhiệm tham gia BHYT theo quy định Luật BHYT. Trong đó, đối với hộ có mức sống trung bình đươc ngân sách nhà nước hỗ trợ tối thiểu bằng 30% mức đóng. Đối tượng thân nhân của người lao động bao gồm: bố, mẹ đẻ, bố, mẹ vợ hoặc chồng; bố, mẹ nuôi hoặc người nuôi dưỡng hợp pháp; vợ hoặc chồng; con đẻ, con nuôi hợp pháp mà người lao động có trách nhiệm nuôi dưỡng và sống trong cùng hộ gia đình. tự nguyện tham gia BHYT đến 31/12/2013 với mức đóng hàng tháng bằng 4,5% mức lương tối thiểu .Từ ngày 01/01/2014 đối tượng này có trách nhiệm tham gia BHYT theo quy định Luật BHYT với mức đóng hàng tháng bằng 3% mức lương tối thiểu.

- Về mức giảm: Đối tượng người thuộc hộ gia đình cận nghèo. Đối tượng người thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp (có mức sống trung bình và trên trung bình). Nếu có toàn bộ người có tên trong hộ khẩu và đang sống chung trong một nhà tham gia BHYT . Đối tượng thân nhân người lao động làm công hưởng lương khi có từ 2 thân nhân trở lên tham gia BHYT. Đều được giảm với mức đóng, cụ thể: Người thứ nhất đóng bằng mức quy định. Người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt bằng 90%, 80%, 70% mức đóng của người thứ nhất. Từ người thứ năm trở đi đóng bằng 60% mức đóng của người thứ nhất. Trường hợp người tham gia BHYT được nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng BHYT thì số tiền ngân sách hỗ trợ được tính theo mức đóng cụ thể của từng người trong hộ gia đình.