Xử phạt vi phạm hành chính là hoạt động cưỡng chế hành chính cụ thể mang tính quyền lực Nhà nước phát sinh khi có vi phạm hành chính, biểu hiện ở việc áp dụng các chế tài hành chính do các chủ thể có thẩm quyền thực hiện theo quy định của pháp luật.

Thực tế, không ít các đơn vị, doanh nghiệp thậm chí là người lao động vì nhiều lý do mà cố tình hoặc vô ý vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội (BHXH). Tuy nhiên, dù cố tình hay vô ý thì các vi phạm đều sẽ bị xử lý theo quy định. Tùy theo tính chất, mức độ của hành vi vi phạm mà có các hình thức xử phạt khác nhau, có thể là cảnh cáo hoặc phạt tiền. Các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm hành chính còn có thể bị áp dụng một hoặc nhiều hình thức xử phạt bổ sung như tước quyền sử dụng Giấy phép hoạt động cho thuê lại lao động có thời hạn từ 01 tháng đến 03 tháng hoặc từ 06 tháng đến 12 tháng; Tịch thu Giấy phép hoạt động cho thuê lại lao động; …

Xử lý vi phạm quy định về đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp

Căn cứ Điều 38 Nghị định 28/2020/NĐ-CP. Đối với các vi phạm về đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (NSDLĐ) bị xử phạt như sau:

Phạt tiền từ 500.000 - 1.000.000 đồng đối với NLĐ có hành vi thỏa thuận với NSDLĐ không tham gia BHXH bắt buộc, BHTN, tham gia không đúng đối tượng hoặc tham gia không đúng mức quy định.

Phạt tiền từ 500.000 - 1.000.000 đồng đối với NSDLĐ có một trong các hành vi sau đây: Không niêm yết công khai thông tin đóng BHXH của NLĐ; Không xác nhận về việc đóng BHTN cho NLĐ để NLĐ hoàn thiện hồ sơ hưởng BHTN; Không cung cấp hoặc cung cấp không đầy đủ thông tin về đóng BHXH bắt buộc, BHTN.

Phạt tiền từ 5.000.000 - 10.000.000 đồng đối với NSDLĐ có hành vi không cung cấp chính xác, đầy đủ, kịp thời thông tin, tài liệu liên quan đến việc đóng, hưởng BHXH bắt buộc, BHTN theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, cơ quan BHXH.

Phạt tiền từ 12% - 15% tổng số tiền phải đóng BHXH bắt buộc, BHTN tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính đối với NSDLĐ trong trường hợp: Chậm đóng; đóng không đúng mức quy định mà không phải là trốn đóng; đóng không đủ số người tham gia BHXH bắt buộc và BHTN.

Phạt tiền từ 18% - 20% tổng số tiền phải đóng BHXH bắt buộc, BHTN tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với NSDLĐ không đóng BHXH bắt buộc, BHTN cho toàn bộ NLĐ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, BHTN mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Phạt tiền từ 50.000.000 đồng - 75.000.000 đồng đối với NSDLĐ có hành vi trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

 Xử lý vi phạm quy định về lập hồ sơ để hưởng chế độ BHXH, BHTN

Căn cứ theo Điều 39, Nghị định 28/2020/NĐ-CP các vi phạm quy định về lập hồ sơ để hưởng chế độ BHXH, BHTN. Phạt tiền từ 1.000.000 - 2.000.000 đồng đối với NLĐ có một trong các hành vi vi phạm sau đây: Kê khai không đúng sự thật hoặc sửa chữa, tẩy xóa làm sai sự thật những nội dung có liên quan đến việc hưởng BHXH, BHTN mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự; Không thông báo với Trung tâm dịch vụ việc làm theo quy định khi NLĐ có việc làm trong thời hạn 15 ngày làm việc, kể từ ngày nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp; Người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp không thông báo theo quy định với Trung tâm dịch vụ việc làm khi thuộc một trong các trường hợp: có việc làm; thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an; hưởng lương hưu hằng tháng; đi học tập có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên.

Phạt tiền từ 5.000.000 - 10.000.000 đồng đối với NSLĐ có hành vi làm giả, làm sai lệch nội dung hồ sơ BHXH, BHTN để trục lợi chế độ BHXH, BHTN mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự đối với mỗi hồ sơ hưởng BHXH, BHTN làm giả, làm sai lệch nội dung.

Xử lý vi phạm các quy định khác về BHXH,  BHTN

Điều 40 Nghị định 28/2020/NĐ-CP quy định NLĐ và NSDLĐ sẽ bị phạt tiền khi vi phạm các quy định khác về BHXH, BHTN như sau:

Phạt tiền từ 1.000.000 - 2.000.000 đồng khi vi phạm với mỗi NLĐ nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với NSDLĐ có hành vi không trả chế độ bảo hiểm TNLĐ-BNN trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được tiền do cơ quan BHXH chuyển đến.

Phạt tiền với mức từ 18% - 20% tổng số tiền hưởng BHXH bắt buộc của NLĐ mà NSDLĐ đã chiếm dụng tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính, nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với NSDLĐ. 

Phạt tiền từ 2.000.000 - 4.000.000 đồng đối với NSDLĐ có hành vi không thông báo với Trung tâm dịch vụ việc làm nơi đặt trụ sở làm việc của NSDLĐ khi có biến động lao động việc làm tại đơn vị theo quy định của pháp luật.

Phạt tiền từ 2.000.000 - 4.000.000 đồng khi vi phạm với mỗi NLĐ nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với NSDLĐ có một trong các hành vi sau đây: Không lập hồ sơ tham gia BHXH bắt buộc, BHTN cho NLĐ trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày giao kết hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc tuyển dụng; Không lập hồ sơ hoặc văn bản đề nghị đúng thời hạn quy định tại Khoản 2, Điều 102; Khoản 1, Điều 103; Khoản 1, Điều 110; Khoản 2 Điều 112 của Luật Bảo hiểm xã hội; Không giới thiệu NLĐ thuộc đối tượng quy định tại Điều 47 của Luật An toàn, vệ sinh lao động và Điều 55 của Luật Bảo hiểm xã hội đi khám giám định suy giảm khả năng lao động tại Hội đồng Giám định y khoa; Không trả sổ BHXH cho NLĐ theo quy định tại khoản 5 Điều 21 Luật Bảo hiểm xã hội.

Phạt tiền từ 2.000.000 - 4.000.000 đồng đối với cơ sở giáo dục nghề nghiệp có một trong các hành vi sau đây: Tổ chức dạy nghề không đủ thời gian khóa học mà NLĐ tham gia BHTN đăng ký đối với mỗi NLĐ vi phạm nhưng tối đa không quá 150.000.000 đồng. Thỏa thuận với cá nhân, tổ chức có liên quan để trục lợi số tiền hỗ trợ học nghề đối với mỗi trường hợp vi phạm mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ngoài ra, phạt tiền từ 10.000.000 - 20.000.000 đồng đối với NSDLĐ khi được hỗ trợ kinh phí đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho NLĐ mà có hành vi tổ chức triển khai đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho NLĐ không theo đúng phương án được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Người lao động và các đơn vị, doanh nghiệp cần lưu ý tránh các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH. Trong trường hợp vi phạm NLĐ và các đơn vị doanh nghiệp có thể bị xử phạt rất nặng, mức xử phạt có thể lên đến 75.000.000 đồng.