Việc sửa điều kiện hưởng lương hưu theo hướng giảm số năm đóng BHXH tối thiểu sẽ tạo cơ hội cho NLĐ tham gia muộn hoặc quá trình tham gia không liên tục vẫn được hưởng lương hưu.

Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đề xuất bổ sung chính sách mở rộng diện bao phủ đối tượng thụ hưởng BHXH. Theo đó, Dự thảo thiết kế theo hướng giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu, từ 20 năm hiện nay xuống còn 15 năm, tạo cơ hội cho nhiều người được hưởng lương hưu, giảm tình trạng nhận BHXH một lần.

Cần tính toán để ai cũng có lương hưu khi hết tuổi lao động (ảnh minh họa)

Liên quan đề xuất này, ông Bùi Sỹ Lợi- nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội khẳng định, việc Luật BHXH (sửa đổi) đề xuất giảm năm đóng BHXH từ 20 xuống 15 năm để hưởng lương hưu nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH. Việc này nhằm mục tiêu mở rộng đối tượng tham gia, để sau này khi hết tuổi lao động sẽ có lương hưu, giảm bớt gánh nặng cho xã hội, gia đình.

“Độ tuổi nghỉ hưu với nam là 60 tuổi, với điều kiện phải đóng 20 năm, thì chỉ những người dưới 40 tuổi mới được tham gia đóng BHXH. Điều này khiến nhiều NLĐ do có thời gian tham gia BHXH ngắn, nên khi hết tuổi lao động, không tích lũy đủ số năm đóng để được hưởng lương hưu. Với việc Dự thảo đề xuất giảm 5 năm, đồng nghĩa với việc mở rộng đối tượng hơn cho những người đến 45 tuổi với nam và 40 tuổi với nữ vẫn có thể tham gia đóng được”- ông Lợi phân tích.

Cũng theo ông Lợi, việc đề xuất giảm từ 20 năm xuống 15 năm không đồng nghĩa với việc cứ đóng đủ 15 năm là có thể hưởng lương hưu, mà cần thỏa mãn 2 điều kiện. Thứ nhất, phải đảm bảo đủ thời gian đóng theo đề xuất giảm còn 15 năm. Thứ hai, phải đảm bảo điều kiện đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định. Tuy nhiên, số năm đóng ít cũng đi kèm mức hưởng lương hưu thấp, do đó NLĐ cần chấp nhận và nên tính toán tham gia lâu dài hơn để tỷ lệ hưởng lương hưu cao dần lên.

Cùng với đó, nên tính toán để có sàn an sinh xã hội với những người có mức lương hưu thấp. Cụ thể, bên cạnh chế độ phúc lợi xã hội, Nhà nước cũng nên xem xét có thể hỗ trợ mức đóng, hỗ trợ lương hưu hoặc có cơ chế linh hoạt cân đối quỹ BHXH bằng sự chia sẻ giữa các thế hệ và các đối tượng... “Vấn đề quan trọng là Nhà nước phải có chính sách có thể điều chỉnh mức lương, để làm sao người đóng BHXH 15 năm cũng phải có số lương hưu đủ sống”- ông Lợi nói.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Lan Hương- nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội (Bộ LĐ-TB&XH) khẳng định, việc giảm năm đóng BHXH từ 20 năm xuống 15 năm rất nhân văn, nhưng Nhà nước phải tổ chức tốt, tránh việc trục lợi chính sách. Còn về lâu dài, NLĐ cần hiểu đóng BHXH 15 năm hay 20 năm chưa được nhận mức lương hưu cao nhất (tối đa 75%). Nếu nhận mức 45% lương thì cuộc sống sẽ rất khó khăn, không đảm bảo mức sống tối thiểu. Do vậy, về lâu dài, cơ quan chức năng cần nghiên cứu chỉ cần có phát sinh quan hệ lao động, thu nhập từ việc làm thì được tham gia BHXH, chứ không nhất thiết phải có HĐLĐ như hiện hành.