Qua thực tế cho mỗi chúng ta thấy, trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa; với trào lưu phát triển về khoa học công nghệ; tiếp thu văn hóa thế giới, hầu hết gia đình ở nước ta ít nhiều đã biến đổi cấu trúc, nếp sinh hoạt, chức năng của quan hệ nội bộ gia đình.

Trước đây, trong một gia đình “Tứ đại đồng đường” là chuyện bình thường. Nhưng hiện nay, những cặp vợ chồng trẻ tuổi lại thích ở riêng; gây dựng một gia đình nhỏ có hai thế hệ. Hơn nữa người phụ nữ ngày càng bình đẳng, nên có chị em muốn tự do, không chấp nhận hy sinh phục vụ bên nhà chồng. Từ đó lựa chọn sự sống riêng và sau này ít có gia đình “Tứ đại đồng đường”. Cấu trúc này có thể sẽ mất dần việc ông bà, cha mẹ răn dạy, giúp cho con, cháu mình “Học ăn, học nói, học gói, học mở”, “Tiên học lễ, hậu học văn”; giữ được nề nếp gia phong, lễ nghi “ăn trông nồi, ngồi trông hướng”; biết kính trên nhường dưới và ngược lại con cháu quên đi việc thực hiện đạo hiếu, phụng dưỡng ông bà, cha mẹ…

Về sự khác biệt giữa hai thế hệ hiện nay cũng thay đổi không ít. Chẳng hạn, trước đây cha mẹ quyết định hôn nhân cho con “Cha mẹ bảo đâu con ngồi đó”. Bây giờ, nam thanh, nữ tú đã chủ động tìm hiểu, chọn bạn đời cho mình và quyết định hôn nhân. Nhiều gia đình truyền thống thường rất khắc khe về tác phong, đi đứng, ăn nói…xem việc con gái mới lớn nhuộm tóc vàng, xanh, đỏ, mặc quần ngắn, áo hở hang; ngồi la cà quán xá…là học đòi, hư hỏng. Hoặc người già hay đem chuyện chuẩn mực, đạo đức xa xưa để dạy dỗ, chỉ bảo lớp trẻ. Nhưng ngược lại một số tuổi trẻ hiện nay có cái nhìn, suy nghĩ thoáng hơn, quan niệm về cái đẹp, thời trang cũng thay đổi nên cho lớp người lớn đó là lạc hậu, không chịu tiếp nhận “Model” thời hiện đại. Điều này giữa hai thế hệ sẽ không tiệm cận được tiếng nói chung với nhau.

Để theo kịp với nhịp sống hiện nay, con cái phải đi học hết “cua này, đến cua khác”; vợ chồng phải tất bật lo làm ăn từ ngoài rẫy, ngoài ruộng, vườn, hoặc làm tăng ca…nên đến giờ cơm không được sum vầy như trước. Có người cho rằng bữa cơm gia đình không quan trọng lắm. Không nấu cơm cũng được, kéo nhau ra quán là xong tất. Nếu có nấu cơm thì ai về trước ăn trước không sao. Đâu còn bữa cơm truyền thống để trao đổi trò chuyện những điều hay lẽ phải, hướng cho con cháu cách sống, làm ăn, nghề nghiệp và đạo đức tốt đẹp của xã hội. Nhất là dạy cho con cháu về cách ăn uống, văn hóa ẩm thực…

Khi xã hội phát triển và hội nhập với dòng chảy hiện đại của nền kinh tế - xã hội thế giới, thiết chế gia đình Việt Nam cũng chuyển tiếp từ truyền thống sang hiện đại, hình thái của gia đình có sự thay đổi. Nếu không chọn lọc, thì những khía cạnh nêu trên sẽ làm mờ nhạt một số hệ thống giá trị văn hóa, tinh thần trong một số gia đình Việt Nam. Chúng ta có thể nghe hoặc thấy đâu đó, từng lúc từng nơi xuất hiện mỗi thành viên trong gia đình thể hiện lối sống thực dụng, xem nhẹ đạo đức gia đình truyền thống; xảy ra những trường hợp đau lòng như con cái bất hiếu với cha mẹ; vợ chồng bất hòa, bạo hành, ly hôn. Thực tế xã hội đang lên án tệ nạn tham nhũng, mại dâm, ma túy đang ngấp nghé của mỗi gia đình. Thực trạng ấy, một vấn đề đặt ra là cần có giải pháp phải tiếp tục giữ gìn và phát huy giá trị truyền thống gia đình. Ngày 04/05/2001 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 72/TTg chọn ngày 28/06 hằng năm là Ngày Gia đình Việt Nam. Đây là sự kiện rất có ý nghĩa: Nhằm để đề cao trách nhiệm của lãnh đạo các ngành, các cấp, các đoàn thể, các tổ chức xã hội cùng các gia đình thường xuyên quan tâm xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc, đẩy mạnh công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Ngày Gia đình Việt Nam là một sự kiện văn hóa lớn nhằm tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống của gia đình Việt Nam, là dịp để các gia đình giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng gia đình văn hóa, hướng tới sự phát triển bền vững của gia đình trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Đây cũng là ngày mọi người trong gia đình quan tâm đến nhau, xã hội quan tâm đến trẻ nhỏ và những người không có bố mẹ, cặp vợ chồng phải hiểu được giá trị mái ấm và cùng nhau vượt qua sóng gió để có một gia đình hạnh phúc.

Có lẽ trong mỗi chúng ta đều cùng suy nghĩ: Gia đình dù ở thế hệ nào, truyền thống hay hiện đại, thì cha mẹ cũng luôn hy sinh và làm mọi thứ để con có lẽ sống “Chân-Thiện- Mỹ” và hạnh phúc. Chúng ta cảm thấy vui hơn khi bắt gặp những hình ảnh: Người đàn ông sau buổi làm trở về nhà đúng giờ, quan tâm chăm sóc vợ con. Người phụ nữ luôn phát huy vai trò “giữ lửa” cho tổ ấm. Sự chu đáo của mẹ, lời chỉ bảo ân cần của cha. Cha mẹ dành nhiều thời gian hơn cho con cái, quan tâm, lắng nghe những tâm sự của con, để kịp thời có cách giáo dục con đúng đắn. Bữa cơm với đủ các thành viên trong gia đình sum vầy. Dịp cuối tuần cả nhà cùng dọn dẹp nhà cửa, vườn tược hoặc tổ chức đi chơi xa để thư giãn, giải trí sau những ngày làm việc, học tập căng thẳng... Hoặc nghe những lời tâm sự: “Hạnh phúc nhất trong gia đình mà tôi không bao giờ quên là được nhìn thấy đứa con gái bé bỏng của mình chào đời. Lúc ấy, tôi sinh khó phải mổ và được bác sĩ gây mê. Khi vừa tỉnh dậy, được thấy con, tôi có cảm giác rất lạ lẫm và yêu thương ngay. Nhìn ánh mắt ông xã tôi lúc ấy tôi cũng cảm nhận về điều này. Hai vợ chồng tôi nâng niu cơ thể bé bỏng ấy mà lòng dạt dào yêu thương, tôi nghĩ bất cứ một ông bố bà mẹ nào lần đầu tiên sinh con cũng có cảm giác này. Bây giờ bé đã được 3 tuổi mà mỗi khi nhớ lại tôi nghĩ như mới hôm qua….Tất cả sẽ góp phần mang lại “sức sống mới” và gắn từng thành viên trong gia đình trong mối liên kết bền chặt, cùng “cộng đồng trách nhiệm” và vun đắp tình yêu thương.

Có lẽ một thông điệp cho mỗi thành viên đang sống trong thời kỳ hiện đại đó là: “Xã hội càng phát triển, cuộc sống càng bận rộn thì người ta càng cần tìm về với “điểm tựa quan trọng”, đó chính là “Cái nôi gia đình”. Nơi ấy gia đình truyền thống Việt Nam đã kết tinh những giá trị tốt đẹp, thể hiện bản sắc văn hóa của dân tộc như: Con cháu hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, anh em thuận hòa, vợ chồng thủy chung; công việc thì tận tụy... Trong tâm thức của người Việt, mái ấm gia đình là cái nôi sinh thành, dưỡng dục, để rồi dù khôn lớn và có thành đạt đến mấy, người ta vẫn luôn ghi tạc trong lòng công ơn “trời biển” ấy. Chính “tinh túy” của gia đình, tình thương và lời dạy bảo của cha mẹ có cái tâm trong sáng đã gieo vào lòng mỗi người một lẽ sống, một nguồn mạch nhân văn. Nơi ấy, có tình yêu thương, sự đùm bọc, chia sẻ và bao dung như tiếp thêm cho mỗi người sức mạnh để nỗ lực phấn đấu./.