Theo báo cáo của Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, tổng thu NSNN 2016 thực hiện đạt 1.101,38 nghìn tỷ đồng, tăng 86,88 nghìn tỷ đồng so với dự toán và tăng hơn 62 nghìn tỷ đồng so với báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ hai. Trong đó, thu nội địa là chủ yếu, với mức thu đạt 879,36 nghìn tỷ đồng.

4 tháng đầu năm 2017, thu NSNN ước đạt 32,7% dự toán, tăng 17,8% so với cùng kỳ năm 2016, trong đó hầu hết các khoản thu đều tăng so với cùng kỳ. Cân đối Ngân sách Trung ương và ngân sách các cấp địa phương được đảm bảo, đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ chi ngân sách và trả nợ gốc tiền vay của NSNN theo dự toán.

UBTCNS đánh giá thu NSNN vượt khá cao so với dự toán, vượt so với số đã báo cáo Quốc hội cho thấy những nỗ lực rất cao của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương và địa phương trong việc tổ chức thực hiện các chính sách, cơ chế nhằm cải thiện môi trường đầu tư, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thúc đẩy phát triển kinh tế, hỗ trợ thị trường và sự đóng góp tích cực của cộng đồng doanh nghiệp,...

Tuy nhiên, mặc dù thu NSNN vượt dự toán và tăng thêm so với số đã báo cáo Quốc hội khá cao, nhưng  cũng tiềm ẩn nhiều khó khăn, thách thức, tác động bất lợi đến việc thực hiện nhiệm vụ tài chính- ngân sách cũng như đảm bảo an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Đơn cử: Tăng trưởng GDP quý I chỉ đạt 5,1% (mục tiêu kế hoạch đề ra là 6,7%); chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng thấp; giá nhiều mặt hàng nông sản thấp; diễn biến phức tạp, bất thường của biến đổi khí hậu, thời tiết, thiên tai; nguy cơ dịch bệnh bùng phát, tác động bất lợi đến sự phát triển kinh tế- xã hội...

Để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội và NSNN năm 2017, trong thời gian tới Chính phủ cần triển khai thực hiện tốt 9 nhóm với 26 giải pháp như: Tập trung hoàn thiện thể chế; đẩy mạnh cải cách TTHC trong lĩnh vực tài chính, trọng tâm là lĩnh vực thuế, hải quan, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh, khuyến khích khởi nghiệp, phát triển DN, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; thực hiện chính sách tài khóa chặt chẽ, phối hợp đồng bộ với chính sách tiền tệ nhằm hỗ trợ phát triển sản xuất kinh doanh, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đã đề ra; tổ chức thực hiện tốt các luật thuế và nhiệm vụ thu NSNN năm 2017; hạn chế tối đa việc đề xuất, ban hành các chính sách mới làm giảm thu ngân sách; quyết tâm thu đạt và vượt dự toán Quốc hội giao; tổ chức điều hành, quản lý chi NSNN chặt chẽ, tiết kiệm, đúng quy định; nâng cao hiệu quả sử dụng NSNN; chỉ đề xuất ban hành chính sách làm tăng chi ngân sách khi thật sự cần thiết và có nguồn đảm bảo; tăng cường quản lý, kiểm soát chặt chẽ nợ công, nợ chính phủ, nợ nước ngoài của quốc gia, nợ của địa phương, bố trí nguồn trả nợ đầy đủ, đúng hạn; tăng cường và đẩy mạnh công tác quản lý, kiểm tra thị trường; đẩy mạnh đổi mới cơ chế tài chính đơn vị sự nghiệp công, giá dịch vụ công; đẩy mạnh tái cơ cấu, cổ phần hóa DN nhà nước, thoái vốn nhà nước tại DN theo lộ trình được cấp có thẩm quyền phê duyệt; siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính, đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Ngoài ra, Chính phủ trình Quốc hội cho phép xử lý một số vấn đề phát sinh trong điều hành NSNN năm 2016 và 2017. Cụ thể, cho phép bổ sung dự toán và quyết toán NSNN năm 2016 theo quy định đối với số vốn đầu tư từ nguồn xử lý, sắp xếp lại nhà đất phát sinh từ các năm trước của Bộ Quốc phòng (470,9 tỉ đồng) và BHXH Việt Nam (1,9 tỉ đồng) đã ghi thu, ghi chi NSNN năm 2016 theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước. Đối với các khoản vay ODA thuộc kế hoạch năm 2016 phải kéo dài giải ngân sang năm 2017 theo cam kết với nhà tài trợ, kiến nghị cho phép tổng hợp vào dự toán chi đầu tư phát triển năm 2017; Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban TVQH theo quy định.

Cũng theo báo cáo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 59/2015 về chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016- 2020. Theo đó, có hai loại hộ nghèo: Hộ nghèo về thu nhập (có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ đủ 700.000 đồng trở xuống đối với khu vực nông thôn hoặc từ đủ 900.000 đồng trở xuống đối với khu vực thành thị); hộ nghèo theo tiêu chí đa chiều (có thu nhập bình quân đầu người/tháng trên 700.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với khu vực nông thôn, hoặc trên 900.000 đồng đến 1.300.000 đồng đối với khu vực thành thị và thiếu hụt từ 3 chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản trở lên).

Để đồng bộ trong tổ chức thực hiện, Chính phủ đã quyết định mở rộng việc hỗ trợ 100% mức đóng BHYT đối với hộ nghèo đa chiều thiếu hụt BHYT; hỗ trợ 70% mức đóng BHYT đối với hộ nghèo đa chiều thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản khác (tổng kinh phí NSNN dự kiến hỗ trợ tăng thêm để thực hiện chính sách BHYT cho nhóm đối tượng là hộ nghèo thiếu hụt theo tiêu chí đa chiều khoảng 660 tỉ đồng (thực hiện cho hai năm 2016- 2017). “Do dự toán NSNN năm 2017 Quốc hội thông qua mới bố trí kinh phí đảm bảo thực hiện hỗ trợ cho hộ nghèo theo tiêu chí thu nhập. Vì vậy, để có kinh phí kịp thời hỗ trợ các địa phương, Chính phủ trình Quốc hội cho phép được ứng trước NSNN để thực hiện và sẽ bố trí dự toán NSNN năm 2018 để thu hồi”- Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh.