Nhu cầu tiêu thụ thực phẩm những ngày cuối năm thường tăng cao và những ngày này lượng nhu yếu phẩm phục vụ cho ngày Tết từ khắp nơi nhập về trong đó có lẫn cả những loại thực phẩm không đảm bảo chất lượng, hàng nhái, hàng giả… Nếu người tiêu dùng không cẩn thận quan sát và có kiến thức tiêu dùng thì rất dễ mua nhầm, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Ông Đoàn Mạnh Thắng- Chi cục trưởng Chi cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm tỉnh cho biết: Những ngày cận Tết, lượng thực phẩm tăng đột biến do nhu cầu của người tiêu dùng tăng cao, trong đó phải kể đến các loại bánh, kẹo, mứt, bia rượu… Chính vì vậy việc tăng cường kiểm tra nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) cho người dân trước, trong và sau Tết luôn được ngành chức năng quan tâm sát sao. Trong đó, Chi cục đã có kế hoạch chu đáo và sẽ triển khai thanh- kiểm tra chặt chẽ trong dịp này để đảm bảo an toàn.

Kiểm tra bánh, kẹo, mứt, hạt dưa. Ảnh: Như Nguyện

Các mặt hàng thực phẩm phục vụ Tết rất phong phú và đa dạng. Ngoài những mặt hàng đảm bảo chất lượng do các nhà sản xuất uy tín phân phối thì có cả những mặt hàng do các hộ gia đình sản xuất tự phát, nhỏ lẻ, chưa công bố tiêu chuẩn chất lượng, tiêu chuẩn y tế. Nguy hiểm nhất vẫn là các loại thực phẩm nhập lậu từ Trung Quốc, mập mờ về nhãn mác, không rõ nguồn gốc, hạn sử dụng… trà trộn trên thị trường mà hầu như năm nào triển khai kiểm tra, Đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh cũng phát hiện, tịch thu, xử lý. Tín hiệu đáng mừng là qua các năm, ý thức tiêu dùng và kinh doanh của người dân đã được nâng lên rõ rệt nên việc buôn bán các loại thực phẩm không đảm bảo chất lượng VSATTP cũng giảm đáng kể. Tuy vậy, vẫn không thể chủ quan.

Theo kế hoạch, từ ngày 26-12-2011 đến 2-2-2012, các đoàn kiểm tra liên ngành sẽ tiến hành đợt thanh tra trên phạm vi toàn tỉnh, chú trọng các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh, nhập khẩu thực phẩm, dịch vụ ăn uống; chú trọng các loại thực phẩm được sử dụng nhiều trong dịp Tết Nguyên đán như bánh, kẹo, mứt, hạt dưa, rượu, bia, nước giải khát, thịt và các sản phẩm từ thịt… Trong đó, đoàn thanh-kiểm tra của tỉnh sẽ tập trung kiểm tra tại nơi cung cấp thực phẩm với số lượng lớn như các chợ đầu mối, siêu thị, cơ sở thương mại tập trung, các cơ sở nhập khẩu thực phẩm. Trong quá trình thanh-kiểm tra, ngoài vấn đề xử lý nghiêm các vi phạm thì các đoàn sẽ kết hợp tuyên truyền, giáo dục kiến thức, quy định của pháp luật về bảo đảm an toàn thực phẩm, nâng cao nhận thức và ý thức của cộng đồng trong công tác bảo đảm an toàn thực phẩm.

Đảm bảo VSATTP trong dịp Tết Nguyên đán là một trong 3 đợt cao điểm trong năm (sau Tháng Hành động vì chất lượng VSATTP và Tết Trung thu) nhằm đảm bảo cho người dân vui Xuân đón Tết an toàn, lành mạnh. Tuy nhiên, việc triển khai thanh-kiểm tra cũng gặp nhiều khó khăn nhất là tuyến cơ sở lực lượng mỏng nên khó giám sát địa bàn một cách chặt chẽ, nhiều nơi còn lúng túng trong khâu xử lý hoặc đôi khi xử phạt quá nhẹ khiến các hộ kinh doanh “lờn thuốc”.

Một trong những khó khăn nữa chính là việc các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng nhập lậu, hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng được tuồn về cơ sở khá lớn trong dịp này trong khi kiến thức tiêu dùng của người dân nông thôn vẫn còn hạn chế, họ ít chú ý đến nguồn gốc xuất xứ, chất lượng của sản phẩm mà chỉ cần rẻ, đẹp, ngon miệng là được. Đáng chú ý là rượu giả, kém chất lượng có nồng độ methanol vượt quá tiêu chuẩn cho phép tuồn về các làng xã với giá rẻ mà trong năm 2010 đã có 9 ca tử vong vì ngộ độc rượu.

Để giảm thiểu và ngăn chặn số lượng hàng hóa, thực phẩm không đảm bảo VSATTP về vùng sâu, vùng xa, rất cần có sự phối-kết hợp chặt chẽ giữa các ban ngành, địa phương. Theo ông Thắng, nhiều hộ kinh doanh trưng hàng rất ít. Vì vậy, khi kiểm tra, đoàn kiểm tra liên ngành gặp khó khăn trong khâu xử lý vì số lượng quá ít. Cơ sở lại phân trần rằng chỉ lấy thử xem sức mua thế nào nếu không đảm bảo VSATTP họ sẽ trả lại cho nhà phân phối. Tuy nhiên, trên thực tế, người mua khi có nhu cầu thì các cơ sở vẫn có hàng đáp ứng… Chính vì vậy, ngành chức năng cần có các biện pháp để ngăn chặn hiệu quả tình trạng này.