Năm 2011, tình hình kinh tế-xã hội diễn ra trong điều kiện khó khăn, thời tiết không thuận lợi mấy, giá một số mặt hàng thiết yếu, vật tư tăng cao; giá vàng, tỷ giá USD biến động mạnh đã gây áp lực tăng chi phí sản xuất kinh doanh. Mặt khác, biện pháp thắt chặt tiền tệ ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp trong khi đây là những đối tượng chính đóng góp vào ngân sách nhà nước (NSNN). Tuy nhiên, đến thời điểm này số thu đã đạt trên 2.900 tỷ đồng và hết năm nay dự toán thu NSNN sẽ đạt 3.200 tỷ đồng.

Với mức tăng 29% dự toán Bộ Tài chính giao, 19% so với dự toán UBND tỉnh giao và 20% so cùng kỳ năm 2010, ước tổng thu trên địa bàn đạt và vượt kế hoạch. Cụ thể: Thu từ doanh nghiệp nhà nước Trung ương 854 tỷ đồng (tăng 40% so cùng kỳ năm 2010), thu từ doanh nghiệp nhà nước địa phương 145 tỷ đồng (tăng 16% so cùng kỳ năm 2010). Đặc biệt, năm nay khoản thu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tăng mạnh nên số thu tăng 167%.

Ảnh minh họa

Một số doanh nghiệp nhà nước như các công ty thủy điện, cao su, một số ngân hàng, công ty xây dựng, viễn thông… hoạt động hiệu quả đóng góp lớn vào NSNN nên số thu từ các lĩnh vực này rất cao. Năm nay, thuế công thương nghiệp ngoài quốc doanh chiếm hơn 31%, ước thực hiện trong năm nay là 1.007 tỷ đồng (tăng 25%). Ngoài ra, nhiều khoản thu đạt khá như: Thuế thu nhập cá nhân ước 130 tỷ đồng (tăng 45%), phí xăng dầu (thuế bảo vệ môi trường) 110 tỷ đồng (tăng 21%), lệ phí trước bạ 110 tỷ đồng (tăng 35%)…  

Xác định nhiệm vụ trọng tâm nên ngay từ đầu năm ngành Thuế tỉnh đã có nhiều giải pháp đẩy mạnh thu NSNN. Áp dụng các biện pháp tích cực khai thác các khoản thuế công thương nghiệp ngoài quốc doanh, đẩy mạnh công tác xử lý nợ đọng, tăng cường quản lý khâu kê khai, triển khai Luật thuế Bảo vệ môi trường, Luật thuế Sử dụng đất phi nông nghiệp, đẩy mạnh công tác thanh tra, truy thu thuế các doanh nghiệp làm sai quy định, kịp thời quản lý, tổ chức thu đối với một số đối tượng thuộc diện chịu thuế phát sinh.

Ngoài ra, các cơ quan thực hiện thu đã triển khai nhiều biện pháp nghiệp vụ nhằm đảm bảo thu đạt dự toán; quyết liệt triển khai các giải pháp thực hiện Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các nhóm doanh nghiệp lớn, các địa bàn trọng điểm, các ngành hàng, các lĩnh vực có số thu lớn; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng tăng cường quản lý thu, chống buôn lậu và gian lận thương mại, trốn thuế. 

Hiện nay, hơn 40% trong tổng nguồn thu thuế là từ khu vực doanh nghiệp và khoảng 20% số tăng thu hàng năm cũng bởi những doanh nghiệp này đóng góp. Hơn 3.500 doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn là tiềm năng của nguồn thu NSNN. Năm nay, tình hình kinh tế có những khó khăn, biến động nhưng nhiều doanh nghiệp đã duy trì, ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh hợp lý, đồng thời đầu tư đổi mới trang-thiết bị công nghệ nâng cao hiệu quả hoạt động ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề, tiếp tục tạo ra sản phẩm và cung ứng dịch vụ cho xã hội. Cùng với đó, hiệu quả tích cực từ việc triển khai thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp của Chính phủ đã phát huy tính năng động sáng tạo trong sản xuất kinh doanh và việc tuân thủ nghĩa vụ nộp thuế đã góp phần làm chuyển biến tình hình kinh tế-xã hội theo hướng tích cực.

Năm 2011, tốc độ tăng trưởng kinh tế ước đạt 13,14%, các chỉ tiêu về sản xuất công nghiệp, thương mại- dịch vụ đều tăng khá. Năm nay, giá tiêu, cà phê, cao su đều cao. Yếu tố tăng trưởng, yếu tố giá cả và yếu tố chủ quan là “đòn bẩy” tích cực nhằm tăng thu NSNN. Tuy nhiên, chỉ số giá tiêu dùng tăng cao khiến sức mua giảm phần nào ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các thành phần kinh tế. Do đó, tuy tổng thu NSNN vượt kế hoạch đề ra nhưng vẫn còn một số nguồn thu đạt thấp như: Thu từ xuất nhập khẩu đạt 80%; thu tiền sử dụng đất đạt 82%; thuế thu nhập doanh nghiệp của doanh nghiệp nhà nước địa phương chỉ đạt 84% so với cùng kỳ năm 2010, thuế tài nguyên của doanh nghiệp nhà nước địa phương cũng chỉ đạt 82% so với cùng kỳ năm 2010.

Nguyên nhân chính là do biện pháp thắt chặt tiền tệ để kiềm chế lạm phát đã đẩy lãi suất lên cao, giá nguyên-vật liệu liên tục tăng đã làm tăng chi phí hoạt động của doanh nghiệp. Mặt khác, tính cạnh tranh của doanh nghiệp chưa cao, phần lớn các doanh nghiệp trên địa bàn có quy mô nhỏ và siêu nhỏ. Tác động nói trên đã dẫn đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp không cao. Bên cạnh đó, thị trường bất động sản khá trầm lắng, tiến độ thực hiện các dự án chậm… cũng là nguyên nhân dẫn đến khoản thu liên quan đến đất đai đạt thấp. Kinh tế tỉnh ta còn phụ thuộc nhiều vào giá cả các mặt hàng nông sản, khả năng thu hút đầu tư những dự án lớn còn hạn chế, đó chính là những yếu tố khách quan ảnh hưởng đến tính bền vững của nguồn thu.

Các khoản thu này không đạt dự toán tỉnh giao và đạt thấp so cùng kỳ năm 2010, song trên tổng thể, các địa phương và ngành quản lý nguồn thu như: Thuế, Hải quan, Quản lý Thị trường… đã hoàn thành tốt nhiệm vụ thu NSNN năm 2011. Ông Đoàn Khánh Vân-Cục trưởng Cục Thuế tỉnh đánh giá: Hầu hết các chỉ tiêu về thu NSNN đều đạt và vượt kế hoạch. Ngành Thuế đang đẩy nhanh tiến độ thu để đạt mục tiêu thu NSNN toàn tỉnh là 3.200 tỷ đồng, trong đó ngành Thuế quản lý thu là 2.911 tỷ đồng. Đối với một số khoản thu chưa đạt sẽ tiếp tục rà soát và ngoài các biện pháp đề ra từ đầu năm, ngành sẽ có biện pháp điều hành quản lý thu triệt để hơn, đôn đốc thu dứt điểm các khoản nợ thuế.