Hiện nay, người chăn nuôi không chỉ hứng chịu sự “càn quét” thường xuyên của các loại dịch bệnh mà còn phải gánh thêm nỗi lo về nguồn thức ăn ổn định cho đàn gia súc. Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng chưa chủ động được nguyên liệu chế biến, phải phụ thuộc vào nhập khẩu. Đề tài ứng dụng công nghệ sinh học để chế biến thức ăn cho đại gia súc từ cỏ và phụ phẩm nông nghiệp được triển khai trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã góp phần mang lại hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi.

Hiện nay, người chăn nuôi không chỉ hứng chịu sự “càn quét” thường xuyên của các loại dịch bệnh mà còn phải gánh thêm nỗi lo về nguồn thức ăn ổn định cho đàn gia súc. Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng chưa chủ động được nguyên liệu chế biến, phải phụ thuộc vào nhập khẩu. Đề tài ứng dụng công nghệ sinh học để chế biến thức ăn cho đại gia súc từ cỏ và phụ phẩm nông nghiệp được triển khai trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã góp phần mang lại hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi. 

 

Cho bò ăn thức ăn bằng cỏ ủ từ ngọn mía. Ảnh: B.N

Trong những năm qua, ngành chăn nuôi gia súc trên địa bàn tỉnh ngày càng mở rộng về quy mô trong khi đồng cỏ đang ngày càng bị thu hẹp. Chất lượng cỏ tự nhiên cũng bị suy giảm. Cỏ trồng ở các địa phương chủ yếu là cỏ voi, lượng cỏ giàu đạm như cỏ họ đậu, cỏ hỗn hợp... còn rất ít. Nguồn phụ phẩm công-nông nghiệp tuy dồi dào (57.320,48 triệu tấn các loại) nhưng khả năng tận dụng làm thức ăn chăn nuôi chỉ chiếm khoảng 36,5%. Việc đảm bảo cung cấp đủ nguồn thức ăn thô xanh để phục vụ cho đàn gia súc gặp rất nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, do đặc điểm khí hậu, lượng mưa phân bố theo mùa nên nhu cầu cỏ xanh cung cấp cho gia súc thường bị dư thừa trong mùa mưa và khan hiếm trong mùa khô. Vì vậy, ảnh hưởng rất lớn đến chăn nuôi gia súc cũng như hiệu quả kinh tế trong việc phát triển, nâng cao giá trị kinh tế của ngành chăn nuôi.

Tận dụng lượng cỏ xanh dư thừa ở mùa mưa và các phụ phẩm dư thừa chế biến làm thức ăn cho đại gia súc để tăng hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp là đề tài do Tiến sĩ Đoàn Đức Vũ-Trung tâm Nghiên cứu và Huấn luyện Chăn nuôi gia súc lớn (thuộc Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam) làm Chủ nhiệm. Đề tài được triển khai thực hiện tại 2 huyện Đak Pơ và Chư Sê, với các mô hình ủ cỏ, ủ thân bắp sau thu hoạch, ủ chua ngọn mía và mô hình ứng dụng công nghệ đóng kiện rơm khô, bánh dinh dưỡng và khối đá liếm làm thức ăn trong chăn nuôi đại gia súc. Mỗi mô hình triển khai tại 1 trang trại và 5 hộ chăn nuôi. Quy trình chế biến rất đơn giản và dễ thực hiện. Đối với mô hình ủ thân bắp sau thu hoạch, thân bắp được băm ngắn 2-3 cm bằng máy băm (đối với trang trại) hoặc bằng thủ công (đối với nông hộ). Trộn thân bắp đã băm 5-8% rỷ mật và 0,1-0,2% men vi sinh. Sử dụng máy phun rỉ mật đối với trang trại và trộn bằng thủ công đối với nông hộ sau đó nén vào các thùng nhựa, bọc ni lông; sau 2-3 tuần có thể cho gia súc ăn.

Là người áp dụng phương pháp này, ông Phạm Văn Chắn-thôn 3, xã Đak Pơ, huyện Đak Pơ nhận xét: “Việc ủ cỏ thân bắp để dự trữ cho bò ăn trong mùa khô rất dễ làm, bò ăn ngon. Sắp tới, tôi sẽ tận dụng nhiều phụ phẩm nông nghiệp để dự trữ cho bò ăn trong mùa khô”.

Tuy nhiên trên thực tế, người chăn nuôi ít áp dụng quy trình này vì phải ủ một lần với số lượng lớn, cần có hố ủ… trong khi đó, việc chăn nuôi phần lớn ở quy mô nông hộ. Hơn nữa chất lượng cỏ sau khi ủ không ổn định, lượng cỏ sau khi ủ thường bị hư hỏng, gia súc không thể sử dụng được. Để khắc phục những hạn chế trên, đề tài đi theo hướng ủ héo, không cần hố ủ mà sử dụng các vật dụng ủ có kích cỡ nhỏ hơn dễ kiếm trên thị trường. Vì vậy, người chăn nuôi có thể ủ với bất kỳ lượng cỏ nào họ có và quy trình cũng đơn giản hơn, ít bị hao hụt hơn. Đặc biệt, việc bổ sung chất dễ lên men và tăng cường vi sinh vật lên men có lợi sẽ nâng cao tỷ lệ tiêu hóa của phụ phẩm, đảm bảo giá trị dinh dưỡng của cỏ và phụ phẩm sau khi ủ. Tiến sĩ Đoàn Đức Vũ-Chủ nhiệm đề tài cho biết: “Quy trình này chúng tôi đã phổ biến nhiều nơi, riêng ở Gia Lai chúng tôi hướng đến các hộ chăn nuôi nhỏ để người dân tận dụng phụ phẩm nông nghiệp chủ động thức ăn cho gia súc…”.

Đề tài khoa học thành công là cơ sở để nhân rộng trên địa bàn toàn tỉnh, giúp nông dân biết tận dụng các phụ phẩm nông nghiệp để chế biến, dự trữ thức ăn gia súc theo phương pháp khoa học đảm bảo đơn giản, dễ thực hiện, không tốn nhiều công sức, chi phí hợp lý và làm sạch môi trường.