Năm 2009, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 31/2009 về phê duyệt đề án tuyên truyền phổ biến pháp luật cho người lao động và người sử dụng lao động trong các loại hình doanh nghiệp giai đoạn 2009-2012. Ngay sau khi Quyết định 31 có hiệu lực, ngành Lao động-Thương binh và Xã hội Gia Lai đã phối hợp với các sở, ngành tham mưu UBND tỉnh ra Quyết định số 646/QĐ-UBND, ngày 14-10-2009 về ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định 31.

Theo Quyết định 646, đề án được phân thành 5 tiểu đề án, trong đó tiểu đề án 1 có nội dung “Tuyên truyền phổ biến pháp luật cho người lao động và người sử dụng lao động trong các doanh nghiệp nhà nước” do Sở Lao động-Thương binh và Xã hội chủ trì và giúp UBND tỉnh trong việc theo dõi việc thực hiện, các tiểu đề án còn lại được giao cho Sở Tài chính, Liên đoàn Lao động tỉnh, Sở Công thương và Liên minh hợp tác xã tỉnh… chủ trì thực hiện.
 

Ảnh: Đinh Yến

Đối với tiểu đề án 1, sau 3 năm triển khai, đã đạt được những kết quả khả quan. Công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật lao động đã đi vào cuộc sống, có 750 lượt doanh nghiệp, 3.500 người lao động được các sở, ngành trực tiếp tập huấn về pháp luật lao động. Ngoài ra, các doanh nghiệp còn tổ chức nhiều lớp tập huấn cho người lao động tập trung vào một số nội dung, tuyên truyền về công tác an toàn vệ sinh lao động, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, tiền lương, nội quy lao động, thỏa ước lao động tập thể… với khoảng 30.000 lượt người lao động tham gia.

Thực tế cho thấy, khi Đề án 31 đi vào cuộc sống, việc tuyên truyền phổ biến pháp luật theo đó đã được tăng cường hơn, nội dung tuyên truyền được thực hiện có chọn lọc, trọng tâm tập trung chủ yếu vào những nội dung thiết thực liên quan đến lợi ích thiết thực của người sử dụng lao động và người lao động. Cách thức tuyên truyền cũng phong phú linh hoạt phù hợp với mong muốn của đối tượng tuyên truyền. Có thể khẳng định, tiểu đề án 1 đã góp phần nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, các doanh nghiệp và người lao động trong việc tuyên truyền phổ biến pháp luật cho người lao động và người sử dụng lao động.

Nhờ vậy, việc chấp hành pháp luật lao động của các doanh nghiệp ngày càng nghiêm túc. Số doanh nghiệp thành lập tổ chức công đoàn, xây dựng thang bảng lương, nội quy lao động, ký kết thỏa ước lao động tập thể... ngày càng nhiều. Số lượng người lao động được các doanh nghiệp tham gia đóng bảo hiểm xã hội cũng tăng hơn, các chế độ chính sách cho người lao động được đảm bảo.

Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn tình trạng một số doanh nghiệp né tránh, nhất là một số doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Bên cạnh đó, người lao động còn thờ ơ với quyền lợi của mình, vì vậy vẫn tồn tại thực trạng doanh nghiệp lách luật, nhất là trong việc ký hợp đồng lao động hình thức dưới 3 tháng với người lao động để vào làm việc trong những vị trí công việc có tính chất dài hạn nhằm trốn đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. Thậm chí, một số doanh nghiệp cổ phần còn cố tình vi phạm pháp luật về lao động, tiền lương cũng như các chế độ chính sách khác đối với người lao động.

Theo mục tiêu của đề án 31, đến cuối năm 2012 có 95% người sử dụng lao động được tuyên truyền phổ biến pháp luật lao động cũng như các quy định pháp luật liên quan đến người lao động và các quy định pháp luật liên quan tới hoạt động của doanh nghiệp và 70% người lao động được phổ biến pháp luật lao động các quy định pháp luật liên quan tới quyền và nghĩa vụ của công dân và người lao động.

Song, theo số liệu thống kê của Sở Lao động-Thương binh và Xã hội, tỷ lệ người lao động, người sử dụng lao động được tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật chưa đạt mục tiêu đặt ra. Toàn tỉnh chỉ có 750/3.000 doanh nghiệp được phổ biến pháp luật (đạt 25% kế hoạch), số người lao động được tuyên truyền đạt thấp (ước tính đạt khoảng 30.000/70.000 người lao động, chiếm tỷ lệ 43%).  

Hy vọng trong giai đoạn 2013-2016 tới, khi đề án 31 tiếp tục được triển khai, với nội dung và hình thức tuyên truyền thiết thực, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ áp dụng sẽ góp phần giúp người lao động và người sử dụng lao động nâng cao kiến thức pháp luật.