Qua thực tiễn không ít những doanh nghiệp thành lập và hoạt động theo Luật doanh nghiệp đăng ký tiền lương, tiền công của người lao động đóng BHXH không đúng các quy định của Nhà nước. Điển hình có doanh nghiệp 100% vốn nhà nước chuyển thành công ty cổ phần theo Nghị định số 109/2007/NĐ-CP ngày 26/06/2007 của Chính phủ nhưng vẫn giữ nguyên thang, bảng lương của Nhà nước. Mức lương của Giám đốc, Phó giám đốc doanh nghiệp đăng ký đóng BHXH so với xếp hạng doanh nghiệp nhà nước cao hơn so với hệ số lương quy định tại bảng lương của Nghị định số 205/2004/NĐ- CP ngày 14/12/2004. Như vậy, phải làm như thế nào để xác định tiền lương, tiền công đóng BHXH đúng theo quy định?

Trước hết các đơn vị phải xây dựng thang lương, bảng lương theo quy định tại Nghị định số 114/2002/NĐ-CP. Đối với doanh nghiệp mới thành lập thì trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày bắt đầu hoạt động, doanh nghiệp phải xây dựng và đăng ký hệ thống thang lương, bảng lương với cơ quan quản lý nhà nước về lao động tỉnh nơi đặt trụ sở chính của người sử dụng lao động trước khi công bố áp dụng trong doanh nghiệp.

Để thực hiện đăng ký tiền lương, tiền công đóng BHXH đúng theo quy định các đơn vị phải có trách nhiệm xây dựng thang lương, bảng lương, tiêu chuẩn cấp bậc kỹ thuật, chức danh, tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ làm cơ sở ký kết hợp đồng lao động và thoả ước lao động tập thể, xác định quỹ lương, trả lương, nâng bậc lương và giải quyết các chế độ khác cho người lao động. Việc xây dựng thang lương, bảng lương này phải bảo đảm nguyên tắc quy định tại khoản 1, 3 Điều 5 Nghị định số 114/2002/NĐ-CP, trong đó:

- Khoảng cách của các bậc lương phải bảo đảm khuyến khích để người lao động nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ thuật, tích lũy kinh nghiệm, phát triển các tài năng; chênh lệch giữa hai bậc lương liền kề thấp nhất bằng 5%;

- Mức lương thấp nhất trong thang lương, bảng lương quy định đối với lao động làm nghề, công việc đòi hỏi qua học nghề phải cao hơn ít nhất 7% so với mức tối thiểu vùng do Chính phủ quy định;

- Mức lương của nghề, công việc độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt độc hại, nguy hiểm phải cao hơn ít nhất 5% so với mức lương của nghề, công việc có điều kiện lao động bình thường. Danh mục nghề, công việc độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt độc hại, nguy hiểm thực hiện theo quy định của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.

Muốn xây dựng được thang, bảng lương, đơn vị cần nghiên cứu lựa chọn phương pháp theo Thông tư số 28/2007/TT- BLĐTBXH ngày 05/12/2007 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn theo trình tự :

-Phân tích công việc: Tiến hành thống kê đầy đủ các công việc theo từng chức danh đang sử dụng trong doanh nghiệp. Thu thập những thông tin chi tiết về từng vị trí công việc cụ thể để xác định nhiệm vụ chính, nhiệm vụ phụ, các mối quan hệ của từng chức danh công việc và xác định các yêu cầu chuyên môn về trình độ học vấn, kinh nghiệm làm việc, kiến thức, kỹ năng, thể chất điều kiện làm việc cần thiết… của từng công việc.

-Đánh giá giá trị công việc: Trên cơ sở phân tích công việc, tiến hành đánh giá giá trị công việc để xác định những vị trí công việc tương tự nhau có thể được tập hợp thành nhóm làm cơ sở xác định thang lương, bảng lương cho mỗi nhóm.

-Phân ngạch công việc: Sau khi phân tích, đánh giá giá trị từng công việc, tiến hành nhóm các công việc có chức năng và yêu cầu kiến thức, kĩ năng tương tự nhau. Mỗi nhóm công việc được qui định thành một ngạch công việc tuỳ theo tầm quan trọng của nhóm công việc.

- Thiết lập thang lương, bảng lương cho từng ngạch công việc: Để thiết lập thang, bảng lương trước hết xác định các yếu tố ảnh hưởng , bao gồm: khả năng cạnh tranh tiền lương so với các doanh nghiệp khác; các qui định của pháp luật, trước hết là so với mức lương tối thiểu Nhà nước qui định; năng suất lao động; kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm hoặc thâm niên công tác của người lao động trong doanh nghiệp; các hình thức khuyến khích hiện có, các khoản tiền thưởng… Sau đó, trên cơ sở các thông tin đã thu thập được và các yếu tố ảnh hưởng đã xem xét, việc thiết lập thang lương, bảng lương tiến hành theo trình tự: Xác định số ngạch lương trong doanh nghiệp thông qua việc lấy thông tin từ khâu phân ngạch công việc. Xác định số bậc lương trong mỗi ngạch căn cứ vào việc tính các điểm ưu thế theo kết quả làm việc và xem xét mức độ phức tạp cần có đối với thang lương, bảng lương. Quyết định mức lương theo ngạch và theo bậc.