Tổng thư ký NATO Rasmussen (trái) và Tổng thống Nga Medvedev.

Tổng thư ký NATO nói rằng quyết định này đánh dấu “một bước ngoặt thật sự” trong quan hệ giữa phương Tây và Mátxcơva. Như vậy, trong quan hệ NATO - Nga, đây là lần đầu tiên từ sau chiến tranh Gruzia, đối thoại song phương được nối lại. NATO đang quan tâm xây dựng các cầu nối với Mátxcơva. Các nỗ lực đã được hỗ trợ bởi sự khẳng định của Tổng thống Mỹ Barack Obama rằng Washington sẽ phê chuẩn một hiệp ước vũ khí hạt nhân mới với Mátxcơva.

Thượng đỉnh NATO tại Lisbon đã chấp thuận một chiến lược phòng thủ mới gồm trọng điểm là vũ khí hạt nhân phối hợp với hệ thống lá chắn tên lửa do Mỹ đề nghị. Hệ thống các dàn tên lửa chống tên lửa này sẽ được Mỹ bố trí tại châu Âu qua 4 giai đoạn: đầu tiên là trên biển rồi trên đất liền trong 10 năm tới.

Dự án của NATO mang nhiều cao vọng: bảo vệ các thành phố lớn và dân cư trên toàn châu Âu qua một hệ thống lá chắn chống tên lửa do Mỹ cung cấp phần lớn.

Washington đề nghị hệ thống lá chắn “nhập chung” với tất cả thành viên NATO. Đề nghị này thoạt đầu gây chia rẽ tại châu Âu. Một bên là Anh Pháp, muốn tuyệt đối sử dụng chiến lược răn đe hạt nhân. Bên kia, một số thành viên NATO, đứng đầu là Đức muốn dẹp hết vũ khí, hoàn toàn phi hạt nhân hóa gọi là “phương án số không”. Cuối cùng thì tất cả 28 thành viên đồng thuận là phối hợp hai biện pháp: hạt nhân và lá chắn.

 

Vấn đề đầu tiên được đề cập tại hội nghị ở Lisbon là 28 quốc gia thành viên NATO hy vọng thống nhất được một "khái niệm chiến lược mới" nhằm định hình phương thức tự vệ của NATO chống lại các mối đe dọa trong thập niên tiếp theo. Các cuộc tọa đàm Lisbon dự kiến sẽ định hình tương lai của NATO tại một thời điểm diễn ra các cắt giảm ngân sách và sự mở rộng các thách thức.

Dự thảo về “khái niệm chiến lược” mới của NATO là một văn bản 11 trang do Tổng thư ký Liên minh Bắc Đại Tây Dương Anders Fogh Rasmussen soạn thảo. Trong đó NATO khẳng định lại vai trò của Liên minh nhưng đồng thời để tồn tại khối này phải: Thứ nhất là hiện đại hóa guồng máy quân sự, để thích nghi với tình huống. Đe dọa lớn của ngày hôm nay là các hoạt động khủng bố quốc tế, là hiểm họa phổ biến vũ khí nguyên tử, và các hành vi của các nhóm tin tặc.

Yếu tố thứ hai cần xét lại trong chiến lược mới của NATO gắn liền với “các bài học rút ra từ chiến tranh Afghanistan”, đó là phải chú trọng đến việc đào tạo các lực lượng an ninh tại chỗ để NATO có thể nhanh chóng chuyển giao quyền lực lại cho các lực lượng này.

Điểm quan trọng cuối cùng trong chiến lược mới của NATO nhấn mạnh đến việc cần đẩy mạnh đối tác với khu vực châu Á Thái Bình Dương, với các nước thuộc vùng Địa Trung Hải, vùng Vịnh và Nga. Chiến lược mới của Liên minh Bắc Đại Tây Dương được đưa ra vào lúc nhiều nước thành viên như Anh, Pháp dự trù cắt giảm ngân sách quốc phòng.

Vấn đề Afghanistan

Trong hai ngày họp 19-20/11, Afghanistan là chủ đề đi đầu chương trình nghị sự, với kế hoạch đưa các hoạt động tác chiến của NATO kết thúc vào năm 2014. Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai nói ông muốn NATO bàn giao lại quyền kiểm soát cho nước này vào cuối năm 2014 - thời hạn chót mà Mỹ mô tả là có tính thực tiễn nhưng không cứng nhắc.

Trong những tuần lễ tới, quân đội Afghanistan sẽ bắt đầu thay thế dần lực lượng quốc tế tại những địa phương mà an ninh đã cải thiện: 37 quận trên tổng số 238 sẽ được bàn giao cho quân đội chính phủ.