“Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã gây ra một đòn giáng đối với nền kinh tế Trung Quốc và nhiều bạn bè của tôi ở Trung Quốc đang xem xem liệu họ có thể dùng Campuchia là một điểm trung chuyển để thoát các đòn thuế này”, Kong Linghu, giám đốc công ty Enterex, một công ty Đài Loan lập chi nhánh tại Đặc khu kinh tế Sihanoukville (SSEZ) ở Campuchia vào năm 2015. Công ty của ông hầu hết chế tạo các bộ phận xe hơi xuất khẩu đi châu Âu.

“Mặc dù chứng nhận nguồn gốc của Campuchia yêu cầu 40% thành phần của sản phẩm xuất xứ tại nước này nhưng đó vẫn là một tiêu chuẩn tương đối cao”, Kong nói thêm.

SSEZ nằm cách thủ đô Phnom Penh khoảng 210 km và là một liên doanh giữa Trung Quốc và Campuchia theo sáng kiến Vành đai và Con đường, một kế hoạch phát triển hạ tầng và thương mại đầy tham vọng của Bắc Kinh. Hầu hết trong số 165 công ty trong đặc khu này là do Trung Quốc sở hữu.

Hồi tháng 6, Mỹ đã kiểm tra và phạt một loạt các công ty đóng tại SSEZ vì vi phạm các thuế quan bằng cách tuồn hàng qua Campuchia.

Mặc dù Mỹ không công khai số lượng các công ty bị phạt hay bị phạt bao nhiêu, nhưng động thái này diễn ra cùng thời điểm với việc các hàng hóa của Trung Quốc xuất sang Campuchia cao kỷ lục.

“Các doanh nghiệp Trung Quốc đang lo lắng rằng Mỹ có thể áp thêm các thuế quan mới đối với các hàng hóa Trung Quốc và các công ty tại Campuchia khi thương chiến căng thẳng thêm”, ông Kong nói.

Zhao Shanshan, một quản lý tại SSEZ, cho hay “nhiều sản phẩm được lắp ráp tại khu công nghiệp này phục vụ xuất khẩu đi châu Âu và Mỹ”.

Sau khi Mỹ áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc hồi năm ngoái, xuất khẩu của Trung Quốc sang Campuchia đã tăng mạnh. Trong nửa đầu năm 2019 đã tăng 30,7% lên 3,77 tỷ USD, theo Tổng cục hải quan Trung Quốc.

Cùng lúc đó, xuất khẩu của Campuchia sang Mỹ trong nửa đầu năm nay cũng tăng 22,4% lên 820,66 triệu USD.

Tuy nhiên, Xu Liping, một chuyên gia về các vấn đề châu Á tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho rằng mặc dù một số công ty Trung Quốc có thể cố gắng sử dụng các chi nhánh ở Campuchia để tránh thuế quan của Mỹ, nhưng chỉ có một số ít công ty trong số đó có thể làm vậy.

“Sẽ là phi thực tế khi tất cả các công ty Trung Quốc chuyển tới Campuchia vì nước này không có sự hỗ trợ sản xuất tốt hay có các ngành công nghiệp có tiếng. Việc chuyển công ty tới đó chỉ để tránh thuế có thể chỉ gặp thêm rắc rối mà thôi”, ông Xu nói.