Mối quan hệ không mấy suôn sẻ kéo dài suốt 10 năm giữa Mỹ và Huawei đã bị đẩy lên một nấc thang căng thẳng mới vào tuần trước khi chính quyền Tổng thống Donald Trump cấm các công ty Mỹ hợp tác kinh doanh với tập đoàn viễn thông hàng đầu Trung Quốc.

Mặc dù Mỹ từ lâu đã nghi ngờ Huawei thực hiện các hành vi bất hợp pháp, song vẫn chưa rõ tập đoàn này gần đây đã mắc phải “tội danh” cụ thể nào khiến Washington giận dữ và giáng đòn trừng phạt. Lệnh cấm của chính quyền Trump nhằm vào Huawei thậm chí khiến nhiều nhà quan sát bất ngờ.

Điều gì khiến Huawei trở thành mục tiêu tấn công của chính quyền Mỹ?

Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung

Mỹ và Trung Quốc đã vướng vào cuộc chiến thương mại căng thẳng kéo dài suốt một năm qua và Huawei rơi vào thế bị mắc kẹt ở giữa. Trong bối cảnh này, Huawei có thể trở thành “quân bài” mặc cả quan trọng.

Huawei là tập đoàn viễn thông khổng lồ của Trung Quốc với tham vọng trở thành nhà sản xuất điện thoại thông minh số 1 thế giới và là một trong số ít những công ty có khả năng cung cấp các thiết bị kết nối 5G dành cho các nhà mạng không dây. Năm ngoái, Huawei đã đạt doanh thu 105 tỷ USD, cao hơn cả tập đoàn máy tính IBM.

Tổng thống Trump từng đề xuất rằng ông có thể xem xét giảm nhẹ lệnh cấm vận với Huawei như một phần trong cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra với Trung Quốc.

Mối quan hệ với chính phủ 

Năm 2012, Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ đã công bố một báo cáo sau cuộc điều tra kéo dài một năm và kết luận rằng Huawei đã gây ra mối đe dọa an ninh đối với Mỹ. Báo cáo cho biết Huawei và ZTE, một công ty viễn thông khác của Trung Quốc, đã hành động thay cho chính phủ Trung Quốc. Báo cáo cũng khuyến cáo không nên cho phép Huawei và ZTE vận hành hạ tầng thiết yếu kiểm soát mạng không dây của Mỹ.

Huawei khẳng định hoạt động độc lập với chính phủ Trung Quốc. Tuy nhiên, Mỹ từ lâu vẫn nghi ngờ Huawei thực hiện hành vi do thám dựa trên các mạng lưới công nghệ mà tập đoàn này vận hành.

Mặc dù Huawei nhiều lần bác bỏ cáo buộc gián điệp, song Mỹ vẫn không cho phép Huawei tham gia các hợp đồng băng thông rộng và mạng không dây. Ngoài ra, chính quyền Trump còn tìm cách gây sức ép toàn cầu để ngăn các nước mua các thiết bị viễn thông của Huawei.

Mối quan hệ với Iran

Đầu năm nay, chính quyền Trump đã đưa ra cáo buộc hình sự nhằm vào Huawei, cho rằng tập đoàn này đã vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào Iran.

Liên quan tới vụ việc này, Canada đã bắt giữ Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu theo yêu cầu của chính quyền Mỹ. Bà Mạnh Vãn Chu, con gái của nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành Huawei Nhậm Chính Phi, đang phải đối mặt với nguy cơ bị dẫn độ về Mỹ.

Huawei bị nghi ngờ lừa dối các tổ chức tài chính và chính phủ Mỹ về các mối quan hệ làm ăn với Iran. Trong số các cáo buộc nhằm vào Huawei, Mỹ cho rằng ông Nhậm Chính Phi đã khai báo sai sự thật với Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) năm 2007 khi xác nhận Huawei không vi phạm bất kỳ luật xuất khẩu nào của Mỹ, đồng thời khẳng định Huawei không giao dịch trực tiếp với bất kỳ công ty nào của Iran.

Huawei chối bỏ mọi cáo buộc và tuyên bố không nhận tội. Trung Quốc gọi các cáo buộc của Mỹ là chiến dịch bôi nhọ. Bà Mạnh Vãn Chu cũng phủ nhận cáo buộc, trong khi ông Nhậm Chính Phi nói với CNN rằng ông không có kế hoạch tới Mỹ - nơi ông có thể đối mặt với nguy cơ bị truy tố.

Đánh cắp sở hữu trí tuệ

Chính quyền Trump cũng kiện Huawei vì cáo buộc đánh cắp bí mật thương mại từ nhà mạng Mỹ T-Mobile.

Theo cáo buộc của Mỹ, trong suốt nhiều năm, Huawei đã tìm cách đánh cắp công nghệ thử nghiệm điện thoại độc quyền của T-Mobile, hay còn gọi là “Tappy”. Huawei từng cung cấp điện thoại cho T-Mobile và được phép tiếp cận một số thông tin về Tappy nhờ vào mối quan hệ đó.

Các nhân viên của Huawei được cho là đã đề nghị T-Mobile gửi những thông tin như các hình ảnh, thông số kỹ thuật và số seri của nhiều linh kiện. Chính phủ Mỹ còn cáo buộc ban lãnh đạo Huawei đã hứa thưởng cho các nhân viên trong công ty thu thập được các thông tin bí mật của đối thủ. Huawei một lần nữa bác bỏ những cáo buộc này.

Cuộc chiến công nghệ tương lai

Công nghệ của Huawei được đánh giá là đóng vai trò quan trọng cho tương lai của mạng không dây 5G - công nghệ mà Mỹ khao khát thống trị trên toàn thế giới.

Huawei là tập đoàn đứng đầu về 5G, cung cấp công nghệ hỗ trợ cho mạng lưới không dây. Đối thủ chính của Huawei là Nokia và Ericsson. Tuy nhiên, Huawei vẫn được xem là công ty lớn hơn, có khả năng cung cấp công nghệ 5G nhanh hơn và rẻ hơn.

Washington mong muốn các công ty viễn thông Mỹ sẽ dẫn đầu công nghệ 5G. Mặc dù Mỹ hầu hết tránh sử dụng công nghệ kết nối của Huawei, song thiết bị của Huawei vẫn thịnh hành tại các vùng nông thôn của Mỹ. Ngoài ra, công nghệ của Huawei cũng phổ biến tại châu Âu, châu Á và một số khu vực khác.