Thưa đồng chí Phó Tổng Giám đốc! Luật BHYT có hiệu lực thi hành từ 01/07/2009, nhưng theo lộ trình thực hiện BHYT toàn dân được Luật quy định, đối tượng HSSV thực hiện từ 01/01/2010. Xin đồng chí cho biết kết quả thực hiện BHYT HSSV theo quy định của Luật?

TS. Đỗ Văn Sinh: Những năm qua, từ khi chưa có Luật BHYT, HSSV luôn luôn là nhóm đối tượng chủ yếu tham gia BHYT tự nguyện. Với sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, sự phối hợp của ngành Giáo dục & Đào tạo, của các Nhà trường, sự chủ động và quyết tâm của hệ thống BHXH, việc triển khai thực hiện BHYT tự nguyện cho HSSV đã đi vào nề nếp, số lượng HSSV tham gia tăng nhanh, năm sau luôn cao hơn năm trước. Quyền lợi đối với HSSV, đối với Nhà trường được bảo đảm, hệ thống y tế trường học được khôi phục và hoạt động ngày càng hiệu quả.

Theo quy định của Luật BHYT, từ ngày 01/01/2010 HSSV chuyển sang đối tượng có trách nhiệm tham gia BHYT, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho thế hệ trẻ, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho HSSV.

Từ đối tượng tự nguyện chuyển sang đối tượng có trách nhiệm tham gia, năm 2010 là năm đầu tiên thực hiện BHYT HSSV theo Luật, nên khó tránh khỏi những bỡ ngỡ, vướng mắc, như: việc xác định HSSV do địa phương và Trung ương quản lý; HSSV các trường dân lập, do ngân sách Trung ương hay địa phương đảm bảo; về thời điểm được hỗ trợ và thủ tục chuyển kinh phí hỗ trợ… Nhưng nhờ sự tích cực và chủ động của BHXH các tỉnh, thành phố trong việc tham mưu cho UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, công tác phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan BHXH với các ngành chức năng ở địa phương, đặc biệt sự hợp tác của các trường học, nên việc triển khai thực hiện BHYT học sinh, sinh viên đã thu được kết quả đáng khích lệ. Chỉ tính riêng số HSSV tham gia ở trường học (chưa tính số HSSV thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo tham gia BHYT theo hộ gia đình và HSSV là thân nhân sỹ quan Quân đội, sỹ quan Công an tham gia BHYT theo diện thân nhân các đối tượng trên) năm 2010 đã có gần 10,5 triệu HSSV tham gia BHYT, với số thu trên 2.610 tỷ đồng. So với thời gian HSSV còn là đối tượng tham gia BHYT tự nguyện thì đây là số tăng trưởng khá, thể hiện sự nỗ lực của toàn hệ thống chính trị và của cơ quan BHXH đối với việc triển khai công tác BHYT học sinh, sinh viên theo Luật BHYT.  

Mặc dù Luật BHYT quy định HSSV là đối tượng có trách nhiệm tham gia BHYT và được Nhà nước hỗ trợ 100% mức phí đóng BHYT đối với các em thuộc hộ nghèo và thân nhân sỹ quan Quân đội, Công an; 50% đối với hộ cận nghèo và 30% đối với số HSSV còn lại, nhưng tỷ lệ tham gia BHYT chưa đạt yêu cầu, theo đồng chí đâu là nguyên nhân?

TS. Đỗ Văn Sinh: Nếu tính cả số HSSV thuộc hộ nghèo, cận nghèo và HSSV thuộc thân nhân sỹ quan Quân đội, Công an khoảng 1,5 triệu em, thì năm 2010 số HSSV tham gia BHYT có khoảng 12 triệu em, so với tổng số HSSV cả nước khoảng trên 17 triệu em, thì số HSSV chưa tham gia BHYT vẫn còn nhiều. Có nhiều nguyên nhân để số HSSV chưa tham gia BHYT còn khá nhiều như trên, nhưng theo tôi có một số nguyên nhân chủ yếu sau:

Thứ nhất, công tác chỉ đạo của các cấp, các ngành hữu quan chưa quyết liệt, triệt để và công tác phối hợp liên ngành chưa chặt chẽ, đồng bộ. Trách nhiệm của mỗi ngành trong tổ chức thực hiện Luật cũng chưa được xác định rõ ràng cụ thể. Các cơ quan quản lý nhà nước chưa có những quy định cụ thể để đảm bảo HSSV thực hiện trách nhiệm tham gia BHYT theo quy định của Luật. Các ngành Giáo dục & Đào tạo, Tài chính chưa có các văn bản chỉ đạo trong ngành, nên các nhà trường và cơ quan tài chính ở địa phương còn lúng túng trong việc tổ chức triển khai, đặc biệt việc cấp, chuyển kinh phí hỗ trợ HSSV tham gia BHYT. Cá biệt có địa phương chưa có văn bản của UBND tỉnh chỉ đạo đối với công tác BHYT HSSV hoặc chưa có văn bản liên ngành hướng dẫn thực hiện BHYT học sinh, sinh viên trên địa bàn.

Thứ hai, công tác tuyên truyền chưa đủ mạnh, chưa chuyển tải được ý nghĩa, vai trò quan trọng, bước đột phá mang tính chiến lược của việc chuyển đổi từ đối tượng tự nguyện sang đối tượng có trách nhiệm tham gia BHYT theo Luật BHYT, là bước đi đầu tiên trong lộ trình tiến đến BHYT toàn dân vào năm 2014 theo quy định của Luật BHYT. Là năm đầu tiên thực hiện BHYT học sinh, sinh viên theo Luật BHYT, do chưa làm tốt công tác truyền thông, không ít cơ sở giáo dục, đào tạo; nhà trường và phụ huynh học sinh chưa có đủ những thông tin cần thiết về tính chất bắt buộc, sự quan tâm của Nhà nước, khác hẳn cách nghĩ, cách làm và ý thức tham gia đã hằn sâu trong nhận thức tự nguyện tham gia BHYT học sinh, sinh viên trong những năm qua.

Thứ ba, mức đóng BHYT của HSSV mặc dù được Nhà nước hỗ trợ (tối thiểu 30%) nhưng so với thu nhập của dân cư trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn, giá cả thị trường tăng cao cũng là những khó khăn đối với không ít gia đình, nhất là ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, làm cho các em chưa tiếp cận được chính sách BHYT và khó thực hiện trách nhiệm theo quy định của Luật BHYT.

Thứ tư, thực hiện Luật BHYT, hiệu lực thi hành đối với đối tượng HSSV trong lộ trình BHYT toàn dân được Luật quy định từ 01/01/2010; trong khi đó, từ ngày 31/12/2009 trở về trước thực hiện theo năm học, như vậy năm học 2010 – 2011 các em đã tham gia BHYT tự nguyện theo các hướng dẫn trước đây. Năm học 2010 – 2011 là năm đầu tiên thực hiện BHYT học sinh theo Luật BHYT nhưng thực chất có sự giao thoa giữa hai chế độ tự nguyện và bắt buộc, việc tổ chức thu nộp, phát hành thẻ gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả thực hiện.

 Lộ trình tiến tới BHYT toàn dân đã được Luật BHYT  xác định  vào năm 2014, muốn vậy đối tượng HSSV phải được thực hiện triệt để. BHXH Việt Nam đã có kế hoạch và giải pháp như thế nào nhằm triển khai tốt hơn công tác BHYT học sinh, sinh viên năm học 2011 – 2012?

 TS. Đỗ Văn Sinh: Lộ trình BHYT toàn dân vào năm 2014 đã được Luật BHYT xác định, trong đó đối tượng HSSV trong trường học các cấp là một trong những đối tượng thực hiện ngay từ năm 2010. Đây là đối tượng đông đảo, chiếm tới gần 20% dân số, được coi là khả thi nhất trong thực hiện lộ trình BHYT toàn dân. Do đó, việc thực hiện tốt BHYT học sinh, sinh viên trong năm học 2011 – 2012 có ý nghĩa hết sức quan trọng. Để việc triển khai thực hiện tốt công tác BHYT học sinh, sinh viên năm học 2011 – 2012 có nhiều công việc phải triển khai đồng bộ, liên ngành, khắc phục những hạn chế cùng những nguyên nhân đã nêu trên. Trong nội bộ Ngành cần thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:

1. Việc triển khai BHYT học sinh, sinh viên năm học 2011 – 2012 là năm thứ 2 thực hiện theo Luật BHYT, công tác chuẩn bị không còn lúng túng, bị động và không còn yếu tố giao thời giữa chế độ BHYT tự nguyện và BHYT bắt buộc. Do đó, BHXH các tỉnh, thành phố cần quán triệt và thực hiện nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam tại Công văn số 3269/BHXH-BT về việc triển khai thực hiện BHYT học sinh, sinh viên năm học 2011-2012. Trong đó, đặc biệt chú ý tranh thủ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp Ủy đảng, chính quyền các cấp; chủ động và tăng cường phối hợp với các ngành, đặc biệt ngành Giáo dục - Đào tạo, Tài chính, Y tế để tổ chức triển khai đảm bảo 100% HSSV trên địa bàn địa phương tham gia theo đúng quy định của Luật BHYT. Những địa phương UBND tỉnh chưa có văn bản chỉ đạo về công tác BHYT học sinh, sinh viên, khẩn trương phối hợp với ngành Giáo dục & Đào tạo và các ngành chức năng tham mưu trình UBND tỉnh có văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện Luật BHYT nói chung, tổ chức thực hiện BHYT cho HSSV nói riêng. Trong đó, xác định rõ trách nhiệm và giao nhiệm vụ cụ thể cho các ngành trong việc triển khai.

2. Chủ động phối hợp với Sở Y tế và các cơ sở khám chữa bệnh tổ chức tốt công tác khám chữa bệnh, đảm bảo quyền lợi cho HSSV có BHYT khi ốm đau, tai nạn phải điều trị tại các cơ sở y tế. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các nhà trường tổ chức tốt công tác y tế trường học, quan tâm tới công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu và các hoạt động giáo dục thể chất, góp phần thực hiện tốt mục tiêu giáo dục toàn diện, chăm sóc và bảo vệ sức khỏe HSSV trong tình hình mới.

3. Công tác tuyên truyền về BHYT học sinh, sinh viên phải được coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong những tháng cuối năm 2011. Trong toàn Ngành cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động trên các phương tiện thông tin đại chúng và các hình thức phù hợp khác, để nhà trường và các bậc phụ huynh thấy được quyền, trách nhiệm tham gia BHYT cho con em mình. Công tác tuyên truyền BHYT học sinh, sinh viên phải đi vào chiều sâu, nâng cao nhận thức toàn xã hội về bản chất ưu việt, giá trị nhân văn, lợi ích thiết thực đối với mọi nhà và toàn xã hội, góp phần bảo vệ và chăm sóc sức khỏe những chủ nhân tương lai của đất nước.

Trân trọng cảm ơn đồng chí Phó Tổng Giám đốc!