Cách đây ba năm, tiếp nhận Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Bảo hiểm y tế Việt Nam (01/07/2009), đây không những là niềm tự hào và vinh dự lớn mà còn đòi hỏi nâng cao vai trò, trách nhiệm đối với những người làm công tác bảo hiểm y tế (BHYT) trong quá trình tổ chức thực hiện thắng lợi mục tiêu chính sách, chế độ BHYT của Đảng và Nhà nước giao phó.

Với nhận thức đó, thời gian qua BHXH Gia Lai đã có nhiều cố gắng nổ lực tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương, phối hợp với các ngành chức năng duy trì và tăng cường thực hiện đúng theo tinh thần nội dung Quyết định số 823/ QĐ - TTg, ngày 16 /6/ 2009 của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Bảo hiểm y tế Việt Nam. Nhằm nâng cao nhận thức cũng như trách nhiệm của người dân khi tham gia BHYT, Bảo hiểm xã hội tỉnh đã phối hợp với các ngành có chức năng tập trung phổ biến, tuyên truyền về Luật BHYT trong toàn dân; bằng hình thức thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, in và phát hành các nội dung chế độ, chính sách BHXH bằng hai thứ tiếng Ja-rai – Việt, Bana – Việt, dựng Pa nô, phát tờ rơi, áp phích những điều cần biết về nghĩa vụ, quyền lợi khi tham gia BHYT từ các trụ sở UBND xã, thôn, bản cho đến các bệnh viện, trạm Y tế xã, phường, thị trấn. BHXH cũng tỉnh đã nâng cấp trang thông tin điện tử (Website) sẵn có hoạt động nhiều năm qua; thực hiện cải cách hành chính thông qua cơ chế “Một cửa”… tạo sự thông thoáng, thuận lợi cho đơn vị sử dụng lao động kịp thời nắm bắt những thông tin và giải quyết nhanh chóng những điều vướng mắc. Bên cạnh đó, BHXH tỉnh cũng phối hợp giữa các cơ quan quản lý trong việc tổ chức thanh, kiểm tra các nội dung có liên quan đến việc thực hiện Luật Bảo hiểm y tế. Thông qua các Hội nghị giao ban, tham gia cùng với các cơ sở khám, chữa bệnh BHYT trong việc nâng cao chất lượng các dịch vụ y tế cũng như tinh thần, thái độ phục vụ của đội ngũ thầy thuốc, bảo đảm quyền lợi của người bệnh khi tham gia BHYT… Đặc biệt, Bảo hiểm xã hội tỉnh đã tăng cường công tác thực hiện tốt quy trình giám định BHYT, tổ chức thanh toán chi phí khám chữa bệnh kịp thời, đúng chế độ cho người bệnh có tham gia BHYT: Nếu tính trước năm chưa công bố Ngày BHYT Việt Nam, năm 2008 BHXH tỉnh thanh toán cho 544.899 lượt người đi khám, chữa bệnh với số tiền trên 96,32 tỷ đồng thì sau ba năm trên tinh thần vì Ngày bảo hiểm y tế Việt Nam, năm 2010 chỉ số này tăng lên 865.069 lượt người với số tiền thanh toán trên 180,85 tỷ đồng (tăng 1,88 lần).

Có thể nói rằng việc triển khai những nội dung nêu trên đã từng bước xóa bỏ sự phân biệt đối xử với những người khám, chữa bệnh theo các phương thức khác nhau, đem lại công bằng và nhân đạo xã hội trong lĩnh vực bảo vệ sức khỏe nhân dân, động viên được khả năng đóng góp của mọi tầng lớp nhân dân, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh. Thực tế những thống kê số người tham gia BHYT qua các năm đã chứng minh được điều nói trên: Năm 2008 có 712. 330 người tham gia BHYT thì năm 2010 : 885.218 người . Tuy nhiên số người mua thẻ BHYT năm 2009 còn giá trị sử dụng trong năm 2010: 44.101 thẻ. Tính đến cuối năm 2010 tổng số người đã tham gia BHYT : 950.252 người. (tăng 33,44% so năm 2008). So với dân số toàn tỉnh tỷ lệ người tham gia BHYT bao phủ khoảng 73,10%. Số quỹ BHYT có kết dư và để lại nâng cấp trang thiết bị, dịch vụ KCB cho các cơ sở y tế.

Mặc dù với kết quả chung nêu trên là vậy, nhưng khi phân tích từng nhóm đối tượng chúng ta thấy còn những khó khăn trong việc mở rộng đối tượng, điển hình như: Đối với lao động tham gia BHYT số cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh doanh cá thể trên địa bàn tỉnh tính đến năm 2010 có khoảng 2.928 đơn vị với 96.638 lao động phải đăng ký tham gia BHYT, BHXH bắt buộc, nhưng chỉ có 1802 đơn vị với 73.083 người tham gia BHYT, BHXH bắt buộc. So với thực tế tỷ lệ đơn vị tham gia chiếm 61,54%, số người tham gia chiếm tỷ lệ 75,63% .Trong đó: Doanh nghiệp ngoài quốc doanh, theo chỉ số thống kê có 19.294 lao động nhưng mới tham gia 6.721 người (chiếm 34,83%). Theo nội dung đó, Hợp tác xã (thành lập theo Luật Hợp tác xã):244/1474 người (chiếm 16,55%), Hộ sản xuất kinh doanh cá thể: 11/9763 người (chiếm 0,11%). Đối tượng HS,SV tham gia BHYTở Gia Lai là tỉnh miền núi còn khó khăn về kinh tế; còn bộ phận nhân dân, phụ huynh HS,SV chưa nhận thức hết ý nghĩa chính sách, chế độ BHYT và chưa coi trọng sự phòng xa trong công tác KCB. Ngành Giáo dục - Đào tạo và Y tế chưa thật sự tăng cường chỉ đạo tốt các cơ sở KCB, Nhà trường thực hiện tốt Chỉ thị số 23/CT TTg ngày 12/7/2006 của Chính phủ và Thông tư số 14/2007/TT BTC ngày 8/3/2007 Bộ Tài chính hướng dẫn sử dụng kinh phí thực hiện công tác YTTH. Do vậy, tác dụng của việc vận động HSSV tham gia BHYT chưa thật sự đạt theo yêu cầu: Tổng số HSSV năm 2010 có 275.810 em. Sau khi trừ đi số tham gia BHYT các nhóm đối tượng khác còn 150.602 em có trách nhiệm tham gia BHYT theo Luật BHYT quy định, nhưng chỉ có 81.816 em tham gia (chiếm 54,33%) . Đối tượng người nghèo, đồng bào DTTS hiện nay giảm 33.316 người Trước đây theo Quyết định số 139/2002/QĐ- CP thì được nhưng nay vì theo Luật BHYT số đối tượng đồng bào DTTS ở vùng I, người kinh ở vùng III không thuộc diện Ngân sách nhà nước đóng BHYT. Số này có khả năng rơi vào nhóm đối tượng người thuộc hộ cận nghèo, nhưng thực tế năm 2010 đối tượng người thuộc hộ gia đình cận nghèo nhận thức chưa được thấu đáo; chủ yếu chú tâm vào việc làm sao đủ bù đắp cái ăn hàng ngày. Mặt khác, mặt dù Nhà nước hỗ trợ 50% kinh phí mua BHYT nhưng đối với người đồng bào DTTS họ vẫn gặp khó khăn. Theo danh sách người kinh thuộc hộ cận nghèo toàn tỉnh, số tham gia chỉ chiếm tỷ lệ: 0,73% (173/23 601 người). Đối với người cận nghèo là đồng bào DTTS tổng số có: 65.762 người đều không tham gia BHYT. Bên cạnh những khó khăn trong việc vận động nhóm cận nghèo, công tác mở rộng đối tượng BHYT tự nguyện nhân dân cũng không kém thuận lợi. Năm 2010 mới có 21.682 người tham gia trong tổng số khoảng 80 nghìn người trong diện vận động tham gia. Nguyên nhân chính cũng như trường hợp người cận nghèo hoặc chỉ khi nào mắc bệnh thì mới tham gia BHYT.

Mặt khác, đối với các cơ sở khám, chữa bệnh trong toàn tỉnh đã đảm bảo duy trì tốt việc cấp cứu, khám và điều trị bệnh nhân đồng thời đã nâng cao chất lượng dịch vụ y tế. 100% cơ sở điều trị đã đảm bảo cung ứng đủ thuốc chủ yếu, vật tư tiêu hao trong danh mục quy định của Bộ Y tế để phục vụ công tác điều trị. Hầu hết các BV, TTYT đều đã triển khai các kỹ thuật lâm sàng và cận lâm sàng mới. Tuy nhiên, tỷ lệ bác sĩ đang công tác tại tuyến xã đạt tỷ lệ 60%, xã đạt chuẩn quốc gia về y tế, chiếm tỷ lệ 29% (64/222 xã).

Kỷ niệm Ngày Bảo hiểm y tế Việt Nam lần thứ ba (01/7/2009 - 01/7/2011): ‘Với mục tiêu tiếp tục tuyên truyền sâu rộng Luật BHYT; khuyến khích, vận động nhân dân tham gia BHYT, góp phần đẩy nhanh việc thực hiện lộ trình BHYT toàn dân vào năm 2014; nâng cao nhận thức về quyền lợi, trách nhiệm của người tham gia BHYT trong khám, chữa bệnh; ý thức phục vụ người bệnh BHYT của người làm công tác BHYT và đội ngũ y, bác sỹ góp phần xây dựng nền y tế Việt Nam theo hướng công bằng, phát triển, hiệu quả’. Đây là một áp lực lớn đòi hỏi cả hệ thống chính trị trên địa bàn tỉnh Gia Lai phải vào cuộc và có những giải pháp tích cực, hữu hiệu để khắc phục những bất cập nêu trên.

Về phần cơ quan BHXH tỉnh , nên chăng trong thời gian đến Trên cơ sở văn bản hướng dẫn của BHXH Việt Nam, xét thấy những nội dung quan trọng cần phối hợp các ngành thì BHXH tỉnh tham mưu cho UBND tỉnh có văn bản chỉ đạo; nếu xét thấy mang tính nội bộ thì có văn bản hướng dẫn các đơn vị thực hiện.

- Phối hợp với cơ quan có chức năng trên địa bàn tiếp tục tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền. Qua sóng phát thanh truyền thanh; đài truyền hình và Báo chí truyền tải các thông tin về hoạt động của BHXH ở đơn vị sử dụng lao động; về thực hiện các chế độ BHYT cho người lao động. Sử dụng có hiệu quả trang thông tin điện tử (Website); thực hiện cải cách hành chính thông qua cơ chế “Một cửa” để tăng cường công tác phổ biến, trao đổi các chính sách, chế độ BHXH và nêu hết những vấn đề còn vướng mắc, khó khăn ở cơ sở; những kinh nghiệm tiên tiến và tìm cách tháo gỡ khó khăn trong việc tham gia BHYT cho người lao động của các đơn vị.

- Định kỳ báo cáo tình hình thực hiện BHYT ở các đơn vị sử dụng đối với cấp uỷ, chính quyền. Trên cơ sở đó cấp uỷ, chính quyền chỉ đạo, đôn đốc các đơn vị thực hiện. Xin ý kiến và phối hợp với các ngành Lao động -Thương binh và Xã hội; Công đoàn kiểm tra thực hiện việc chấp hành Luật BHYT. Thường xuyên hoặc định kỳ tổ chức rà soát, kiểm tra việc chấp hành thu, nộp BHYT của các đơn vị trên địa bàn để xác định số lượng lao động tiền lương đóng BHYT cụ thể; tham mưu với cấp Uỷ, và UBND các cấp có những văn bản chỉ đạo các ngành, các cấp trong tỉnh thực hiện một cách kịp thời và triệt để về Pháp luật BHYT. Tổ chức hội thảo đối với các đơn vị doanh nghiệp để lấy ý kiến dân chủ đóng góp tìm biện pháp tháo gỡ những khó khăn vướng mắc để thực hiện tốt Luật BHYT.

-Chủ động phối hợp chặt chẽ với Ngành Y tế các cấp nhằm xây dựng cơ chế chỉ đạo, hướng dẫn và giám sát các cơ sở KCB thực hiện công tác KCB đúng qui định của Bộ Y tế và các văn bản hiện hành về chế độ KCB BHYT. Đồng thời thường xuyên phối hợp với các cơ sở KCB chống hiện tượng lạm dụng trong khám và điều trị cũng như thanh toán BHYT.

- Thường xuyên giáo dục nâng cao ý thức phẩm chất đạo đức và năng lực công tác quản lý, nghiệp vụ chuyên môn của hệ thống BHXH. Với tinh thần : Tất cả phục vụ vì người lao động, vì đối tượng tham gia BHYT.

Mặt khác với kế hoạch đề ra, tỉnh sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng khám- chữa bệnh, triển khai tốt công tác khám-chữa bệnh bảo hiểm y tế, nhất là tuyến xã. Tăng cường đầu tư các trang- thiết bị hiện đại, ứng dụng những kỹ thuật mới, đồng thời đầu tư xây dựng các BV: Sản- Nhi, Tâm thần, Trung tâm Ung bướu, Trung tâm Da liễu… và tiếp tục đầu tư xây dựng, nâng cấp trang- thiết bị cho các BV tuyến huyện…

Có như vậy mới hy vọng rằng: Các mục tiêu của tinh thần Ngày bảo hiểm y tế Việt Nam mới thật sự đạt hiệu qủa.