Điều kiện để người lao động được hưởng chế độ nghỉ dưỡng sức phục hồi sức khỏe (DSPHSK) sau ốm đau khi người đó đã hưởng chế độ ốm đau từ đủ ba mươi ngày trở lên trong năm và trong khoảng thời gian ba mươi ngày kể từ ngày người lao động trở lại làm việc mà sức khỏe còn yếu.

Thời gian tối đa hưởng chế độ ốm đau trong một năm được tính theo ngày làm việc không kể ngày nghỉ lễ, nghỉ tết, nghỉ hàng tuần theo quy định. Thời gian này được tính kể từ ngày 01 tháng 01 đến ngày 31 tháng 12 của năm dương lịch, không phụ thuộc vào thời điểm bắt đầu tham gia BHXH của người lao động (khoản 1 Điều 9 Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006).

Quy định như vậy là nhằm bảo vệ sức khỏe cho người lao động khi không may họ bị ốm đau phải nghỉ việc, nhất là những người lao động trong khu vực kinh tế tư nhân có được khoản thu nhập nhất định bù đắp chi phí cho việc phục hồi sức khỏe sau ốm đau (vì khi nghỉ việc họ không được hưởng tiền lương, tiền công).

Tuy nhiên không phải tất cả mọi người lao động sau ốm đều có đủ điều kiện như quy định trên để được nghỉ việc hưởng trợ cấp DSPHSK. Thực tế, có nhiều người lao động bị ốm đau, sau một đợt điều trị tại bệnh viện từ mười lăm đến hai mươi ngày, họ rất mệt, phải nghỉ ngơi để phục hồi sức khỏe nhưng không được hưởng trợ cấp DSPHSK vì không đủ điều kiện (phải đã hưởng chế độ ốm đau từ đủ ba mươi ngày trở lên trong một năm mới được nghỉ DSPHSK). Đối với những bệnh khá nặng và có thể nguy hiểm tới tính mạng, có trường hợp phải phẫu thuật, nhưng do khó khăn về kinh tế, trong khi chi phí nằm viện là không nhỏ, nên khi bệnh tạm ổn, họ không thể nằm viện điều trị lâu hơn mà phải xuất viện sớm hơn ba mươi ngày, bác sĩ kê đơn thuốc thêm một số ngày và có ghi thêm vào giấy ra viện cần nghỉ ngơi, dưỡng sức một thời gian nữa. Song, thời gian nghỉ ngơi thêm đó không được tính để hưởng chế độ ốm đau theo quy định của Luật BHXH và như vậy sẽ không đủ điều kiện để được hưởng trợ cấp DSPHSK.

Có những người lao động bị ốm đau phải vào viện để điều trị nhiều đợt trong năm, sau mỗi đợt điều trị sức khỏe của họ cũng rất yếu (thể hiện trong giấy ra viện khi bác sĩ căn dặn phải nghỉ ngơi thêm một số ngày) nhưng cũng phải đợi đến lần nghỉ ốm đau mà số ngày lũy kế đủ ba mươi ngày trở lên họ mới được nghỉ việc hưởng trợ cấp DSPHSK. Trong trường hợp này, dù sao cũng còn được hưởng.

Một vấn đề khác liên quan đến thủ tục, hồ sơ giải quyết trợ cấp DSPHSK đề nghị cơ quan BHXH quyết toán. Theo quy định của Luật BHXH, hồ sơ gồm: Danh sách người đã hưởng chế độ ốm đau do người sử dụng lao động lập; văn bản đề nghị giải quyết trợ cấp DSPHSK. Trong quá trình thực hiện, hồ sơ này đã được đơn giản hóa chỉ còn 01 Danh sách người lao động đề nghị hưởng trợ cấp nghỉ DSPHSK sau ốm đau (mẫu số C68a-HD ban hành kèm theo Quyết định số 51/2007/QĐ-BTC ngày 22/6/2007 của Bộ Tài chính) do đơn vị sử dụng lao động lập, trong đó có phần xác nhận của Ban chấp hành công đoàn cơ sở hoặc Ban chấp hành công đoàn lâm thời (theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Nghị định số 152/2006/NĐ-CP: Số ngày nghỉ DSPHSK do người sử dụng lao động và Ban chấp hành Công đoàn cơ sở hoặc ban chấp hành Công đoàn lâm thời quyết định). Tuy nhiên, thực tế hiện nay có rất nhiều đơn vị sử dụng lao động thuộc khu vực kinh tế tư nhân không có tổ chức Công đoàn nên không có xác nhận của Công đoàn vào Danh sách người lao động đề nghị hưởng trợ cấp nghỉ DSPHSK sau ốm đau (mẫu C68a-HD) để đơn vị lập hồ sơ quyết toán chi trợ cấp DSPHSK với cơ quan BHXH. Điều này vừa khó cho đơn vị sử dụng lao động, vừa khó cho cơ quan BHXH khi thực hiện chính sách này đối với người lao động.

Thiết nghĩ, cần có sự sửa đổi, bổ sung quy định về nghỉ DSPHSK, tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị sử dụng lao động và cơ quan BHXH trong việc thực hiện chế độ này và hơn ai hết chính là đảm bảo quyền lợi của người lao động tham gia BHXH.