Lộ trình Bảo hiểm y tế (BHYT) toàn dân đang gần tới đích, toàn tỉnh Gia Lai có trên 70 % dân số tham gia và hưởng quyền lợi về BHYT. Năm qua với nỗ lực phấn đấu BHXH tỉnh Gia Lai đã có nhiều cố gắng trong công tác cải cách hành chính thay đổi lề lối phục vụ, loại bỏ các khâu trung gian, cắt giảm giấy tờ thủ tục không cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi cho người có thẻ hưởng các quyền lợi theo quy định. Năm 2011 đã là năm thứ 5 người đồng bào dân tộc thiểu số được nhà nước mua và cấp thẻ BHYT, nhiều bất cập trong các khâu in ấn, cấp phát đã được khắc phục nhưng việc lập danh sách cấp thẻ cho người đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn sai và thiếu. Sai thông tin cá nhân, họ, tên, chữ lót, năm sinh, giới tính, nơi ở, thiếu người trong hộ, thiếu hộ trong làng và có nơi thiếu cả làng trong xã, có thể nói sai sót diễn ra ở hầu hết các buôn làng. Sự sai lệnh giữa thẻ BHYT và các giấy tờ tùy thân cũng gây không ít khó khăn cho người bị ốm đau đến các cơ sở Y tế để điều trị. Có thể dẫn giải ra các nguyên nhân gây ra những sai xót như trên :

- Công tác kê khai lập danh sách không được điều tra ghi chép tại hộ gia đình mà chủ yếu là trên số sách của cán bộ phụ trách thôn làng (Thôn trưởng, thôn phó), mà danh sách hiện có không đúng với hộ khẩu của các gia đình. Giấy tờ tùy thân không đúng với sổ hộ khẩu. Nếu việc thống kê, lập danh sách lấy từ danh sách do thôn làng quản lý hoặc kê khai theo lời của các chủ hộ mà không có xem xét sổ hộ khẩu đối chiếu với giấy tờ tùy thân thì chuyện sai thông tin cá nhân sẽ là chuyện chắc chắn xảy ra vì trong ngôn ngữ Jrai có những nét đặc trưng sau :

+ Dấu móc lên chữ ă mà tiếng phổ thông chỉ có chữ ă mới có được áp dụng cho tất cả các từ kết thúc bằng nguyên âm.

+ Đối với những từ có nguyên âm ơ đứng trước vần thì giữa nguyên âm ơ và vần sẽ có 1 dấu gạch ngang ở giữa ví dụ mơac (vui vẻ) phải viết là mơ-ác .

+ Đối với những từ có nguyên âm đứng sau giữa nguyên âm ơ cần có dấu phẩy để thay thế cho nguyên âm ơ ví dụ Kơpă viết thành Kpă trong đó chữ k có dấu phẩy ở phía trên.

+ Các từ có phụ âm tố phải viết liền nhau ví dụ Bơ nai (con gái) phải viết bơnai

+ Nữ giới thường có chữ H đứng trước sau chữ H có dấu phẩy ở phía trên

+ Các chữ cái phát âm giống nhau s/x, w/v

…………

- Thẻ BHYT của người nghèo, người dân tộc thiểu số có thời hạn sử dụng ngắn thường là 1 năm,người được phân công kê khai không ổn định, có năm giao cho cán bộ dân số có năm được giao cho thôn làng tổng hợp,có năm giao cho cán bộ xã phụ trách công tác lao động xã hội thống kê nên không có kinh nghiệm.

- Sự “Tam sao thất bản” trong tổng hợp: Khi có danh sách thống kê viết tay, việc tổng hợp được thực hiện ở tuyến xã với sự khác biệt về ngôn ngữ và những nét đặc trưng của ngôn ngữ chữ viết jrai như trình bày ở trên cùng trình độ của cán bộ cấp xã sẽ cho ra đời bản danh sách vừa sai vừa thiếu trước khi được chuyển đến Phòng Lao động thương binh xã hội cấp huyện tổng hợp thành danh sách nên kết quả là tỷ lệ thẻ BHYT sai nhiều gây khó khăn cho người đồng bào dân tộc thiểu số hưởng chế độ BHYT.

Tấm thẻ BHYT đúng có thể giúp cho các hộ gia đình có người bị ốm đau chữa bệnh đảm bảo quyền lợi của mình, tấm thẻ BHYT sai không thanh toán được, họ đã nghèo lại nghèo thêm. Không nhận thức hết tầm quan trọng của tấm thẻ BHYT đối với đời sống của người người nghèo, người dân tộc thiểu số, không có sự chỉ đạo sát sao của các cấp, các ngành thì sẽ còn mãi câu chuyện không có hồi kết về thẻ BHYT sai, thiếu, tốn không biết bao nhiêu tiền bạc và công sức của nhà nước và nhân dân cùng với điệp khúc “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi"