Là loại hình bảo hiểm mà người dân tự nguyện tham gia, được lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình để hưởng chế độ hưu trí và tử tuất từ Quỹ bảo hiểm xã hội do Nhà nước quản lý. Từ 2008, BHXH huyện Chư Prông đã triển khai thu loại hình Bảo hiểm này, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện gồm những người trong độ tuổi lao động chưa tham gia BHXH bắt buộc, cán bộ bán chuyên trách xã, những người tham gia BHXH bắt buộc ngừng nghỉ việc muốn có thêm thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí hoặc trợ cấp hàng tháng. Số người tham gia BHXH tự nguyện qua các năm 2008 có 22 người, năm 2009 có 45 người, năm 2010 là 55 người, năm 2011 là 70 người và năm 2012 là 63 người. Phân tích chỉ tiêu số người tham gia cho thấy số lượng người tham gia hàng năm tăng chậm và năm 2012 giảm hơn so với năm 2011. Có thể chỉ ra 1 số nguyên nhân dẫn đến việc không phát triển được loại hình này là :

- Đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là những người không có thu nhập ổn định, không được nhà nước hoặc chủ SDLĐ hỗ trợ 1 phần kinh phí đóng BHXH;

- Người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng 2 chế độ là Hưu trí và Mai táng phí so với 5 chế độ người tham gia BHXH bắt buộc được hưởng;

- Các quy định về hưởng chế độ ngặt nghèo hơn, ví dụ đối với những người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng chế độ khi nam đủ 60 tuổi và nữ đủ 55 tuổi không được giám định sức khỏe để về hưu trước tuổi.

- Tiền đóng BHXH tự nguyện phải đóng đúng kỳ, nếu không sẽ bị phần mềm thu BHXH tự nguyện tự động loại ra khỏi danh sách, muốn tham gia lại phải làm mới hồ sơ và thời gian tham gia bị bị đứt quãng. Trong khi đó các loại hinh khác có thể nợ 6 tháng hoặc chỉ bị phạt tiền lãi chậm nộp.

Thực tế trên cho thấy cần có sự điều chỉnh về nghĩa vụ thu nộp và hưởng chế độ của đối tượng tham gia BHXH tự nguyện ngang bằng với các loại hình BHXH bắt buộc mới có thể phát triển loại hình thu BHYT tự nguyện đáp ứng nguyện vọng của 1 bộ phận dân cư, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.