Nâng cao năng lực khám chữa bệnh (KCB) bảo hiểm y tế (BHYT) tại các trạm y tế (TYT) xã, thị trấn là yếu tố rất quan trọng hiện nay, nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân, góp phần giảm thiểu quá tải cho các cơ sở khám, chữa bệnh tuyến trên. Mặc dù trong những năm gần đây được Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư trang thiết bị, bố trí đội ngũ y, bác sỹ cho tuyến cơ sở. Thế nhưng tâm lý người bệnh và thân nhân của họ chưa thực sự yên tâm, từ đó làm cho tuyến cơ sở chưa thật sự “hấp dẫn” đối với người dân, do vậy cần có giải pháp đồng bộ và tích cực hơn nữa để phát huy vai trò của y tế tuyến xã.

Toàn huyện Kbang hiện có 12 trạm y tế xã, thị trấn và 02 phòng khám trung tâm. Bình quân mỗi TYT có từ 5 đến 10 cán bộ; 100% Trạm y tế xã đã có Bác sĩ công tác và đa số các TYT đều có nữ hộ sinh trung học, y sĩ y học dân tộc, dược sỹ trung học. Nhiều TYT đã được đầu tư nâng cấp về cơ sở vật chất và trang thiết bị, đưa các dịch vụ y tế đến gần dân hơn... Từ đó, chất lượng KCB ngày một tăng cao. Nhiều loại bệnh trước đây thường phải chuyển đi tuyến trên, giờ đây đã được phát hiện, điều trị tại TYT giảm được lãng phí thời gian và kinh phí cho người bệnh. Hơn nữa, phát hiện bệnh sớm, điều trị tích cực, đúng phương pháp không những bệnh chóng khỏi mà điều quan trọng hơn là hạn chế tối đa các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng người bệnh...
 
Tuy nhiên, y tế tuyến xã vẫn chưa thực sự tạo được sự “hấp dẫn” đối với người dân. Bởi chất lượng KCB tại các TYT xã có sự không đồng đều giữa TYT các xã, một số TYT chưa thực sự phát huy hết vai trò chức năng và thực lực của mình. Mặt khác một số xã trung tâm thì công tác KCB có chất lượng cao hơn và ngược lại các trạm y tế nằm cách xa trung tâm thì còn nhiều hạn chế, tuy nhu cầu được KCB tại tuyến xã của người dân nhiều hơn những các TYT xã chưa đủ khả năng đáp ứng đủ nhu cầu KCB cho nhân dân trên địa bàn xã.

Vấn đề KCB BHYT, hiện nay tại các TYT xã đa số người có thẻ chưa mặn mà với việc đăng ký KCB ban đầu tại Trạm y tế. Mặc dù KCB tại TYT xã được quỹ BHYT thanh toán 100% (không cùng chi trả). Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, trong đó có quyền lợi của bệnh nhân BHYT. Mặc dù hiện nay tại 100% Trạm y tế tuy đã có bác sĩ, thầy thuốc có trình độ chuyên môn, nhưng chưa đầu tư nhiều trang thiết bị như chưa có xét nghiệm, máy siêu âm, máy đo điện tim… TYT chủ yếu thực hiện cấp thuốc điều trị ngoại trú cho bệnh nhân BHYT là chính. Do đó, tâm lý người dân vẫn muốn lên tuyến trên hy vọng để được KCB tốt hơn.

Để những TYT xã phát huy tốt vai trò chăm sóc sức khỏe nhân dân và là nơi đăng ký KCB BHYT ban đầu, tạo lòng tin đối với nhân dân. Thiết nghĩ, lãnh đạo Trung tâm y tế huyện nên có trách nhiệm quản lý trong công tác KCB BHYT tại các TYT chặt chẽ hơn; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở… qua đó từng bước chấn chỉnh kịp thời công tác KCB BHYT của các TYT xã để luôn đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHYT, nhất là cung ứng đủ thuốc, đủ chủng loại cho bệnh nhân BHYT, đồng thời phải có kế hoạch kiểm tra xuất nhập tồn thuốc đúng quy định vừa đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHYT vừa hạn chế tình trạng bội chi quỹ KCB BHYT.