Sau hơn một năm triển khai thí điểm, công tác quản lý, chi trả lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội (BHXH) hằng tháng qua hệ thống bưu điện đã góp phần từng bước hoàn thiện mô hình quản lý và chi trả BHXH hiện đại, chuyên nghiệp hóa. Tuy nhiên, để tiếp tục mở rộng và hoàn thiện mô hình này, rất cần sự đồng thuận, ủng hộ của các bộ, ngành, chính quyền địa phương cũng như sự phối hợp chặt chẽ giữa Tổng công ty Bưu chính Việt Nam (VietnamPost) và cơ quan BHXH các cấp.  

Nhân viên Bưu điện huyện Anh Sơn (Nghệ An) chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH tại xã Lĩnh Sơn.

Rút ngắn thời gian chi trả

Như thông lệ hằng tháng, cụ Phạm Kim Như, 80 tuổi ở thôn 10, xã Lĩnh Sơn, huyện Anh Sơn (tỉnh Nghệ An) lại ra trụ sở UBND xã để lĩnh lương hưu. Tuy nhiên, từ năm tháng nay, cụ được ưu tiên nhận lương hưu ngay thay vì phải chờ đợi, có khi mất cả một buổi để xếp hàng chờ đến lượt như trước. Thời gian nhận lương của cụ mất chưa đầy 15 phút. Không những thế, thái độ hòa nhã, lịch sự của nhân viên chi trả đã khiến cụ phấn khởi, không còn tâm lý mệt mỏi, chờ đợi như trước đây.

Ðây là kết quả của việc chuyển đổi hình thức chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH qua hệ thống bưu điện đang được thí điểm triển khai tại Nghệ An. Bác Lê Văn Giang, thôn 14, xã Lĩnh Sơn chia sẻ: "Hình thức trả lương hưu qua hệ thống bưu điện nhanh gọn, thuận tiện hơn so với việc trả lương qua các cán bộ xã, phường như trước. Hơn nữa, thái độ phục vụ tận tình, chu đáo, chuyên nghiệp của các nhân viên bưu điện khiến những người già như chúng tôi yên tâm, cụ nào già yếu, từ 80 tuổi trở lên được ưu tiên nhận trước, cụ nào sức khỏe quá yếu, không đến được trụ sở UBND xã lĩnh lương hưu thì bưu điện cử người đến tận nhà trả".

Giám đốc Bưu điện huyện Anh Sơn Nguyễn Hữu Ðồng cho biết, cả xã Lĩnh Sơn có hơn 400 đối tượng hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH, với tổng số tiền chi trả hơn một tỷ đồng/tháng. Tại đây, bưu điện huyện bố trí hai đến ba bàn chi trả, mỗi bàn có ít nhất ba nhân viên. Căn cứ lịch chi trả và số tiền chi trả, đơn vị tổ chức rút tiền, kiểm đếm ngay trong ngày, chia sẵn theo danh sách, có đính tên từng đối tượng kèm theo số tiền được lĩnh. Ðến ngày chi trả, nhân viên bưu điện lần lượt đọc tên từng đối tượng đến bàn nhận, vì thế thời gian chi trả rất nhanh, chỉ kéo dài từ 2-3 giờ đồng hồ ở mỗi xã, tạo thuận lợi cho người dân đến lĩnh.

Tháng 5-2012, Bưu điện tỉnh Nghệ An bắt đầu thí điểm việc chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH tại ba huyện là Anh Sơn, Kỳ Sơn, Quỳ Châu. Sau năm tháng triển khai, tỷ lệ chi trả hằng tháng đạt khá cao, có huyện đạt tỷ lệ tới 99,97%. Với kết quả đạt được này, từ tháng 10-2012, Bưu điện Nghệ An tiếp tục mở rộng triển khai thí điểm tại thị xã Cửa Lò và huyện Nghi Lộc. Giám đốc Bưu điện tỉnh Nghệ An Chu Quang Hào cho biết, chỉ sau hai tháng thực hiện, nhân viên bưu điện đã thành thạo quy trình chi trả, quen với danh sách các đối tượng thụ hưởng nên thao tác trong công việc nhanh hơn, rút ngắn được thời gian chi trả cho các đối tượng. Bên cạnh đó, công tác an toàn tiền từ khâu tiếp nhận, bảo vệ quỹ két, vận chuyển tiền trên đường bằng xe ô-tô bưu chính chuyên dụng cũng như chi trả tiền cho đối tượng tại điểm chi trả đều được bảo đảm. Trong năm tháng thực hiện chi trả vừa qua chưa có sự cố về tiền nào xảy ra.

Tương tự như Nghệ An, tại Long An, đến thời điểm tháng 9-2012, Bưu điện tỉnh Long An đã chi trả hơn 49 nghìn lượt đối tượng hưởng lương hưu, các chế độ BHXH với số tiền lên đến 49 tỷ đồng. Tỷ lệ chi trả thành công đạt mức khá cao, bốn tháng liên tục đạt hơn 99%, trong đó nhiều huyện như Thạnh Hóa, Vĩnh Hưng, Tân Hưng, Châu Thành, Tân Trụ... thường xuyên đạt 100% tỷ lệ chi trả. Mặc dù vậy, theo Giám đốc Bưu điện tỉnh Long An Võ Thanh Giang, một số người dân vẫn chưa nhận thức được việc chuyển đổi cơ quan chi trả là chủ trương của Chính phủ nên nhân viên bưu điện phải mất rất nhiều thời gian để giải thích. Hơn nữa, công tác chi trả trước đây có nhiều công đoạn thực hiện theo thói quen, không theo quy định của cơ quan BHXH (nhận thay không cần giấy ủy quyền, nhận tiền không xuất trình chứng minh nhân dân...) nên khi bưu điện triển khai đúng quy định đã gặp phản ứng từ phía người hưởng.

Hoàn thiện dịch vụ

Nghệ An, Long An chỉ là hai trong số 12 tỉnh, thành phố trên cả nước thí điểm quản lý, chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH hằng tháng qua hệ thống bưu điện theo chương trình hợp tác giữa BHXH Việt Nam và VietnamPost. Ðến nay, VietnamPost đã tiếp quản hơn 1.690 điểm chi trả tại 12 tỉnh, thành phố với số người được chi trả là 149.634 lượt người/tháng và tổng số tiền chi trả gần 400 tỷ đồng/tháng. Chủ trương chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH qua hệ thống bưu điện đã nhận được sự ủng hộ, đồng thuận của chính quyền địa phương cũng như người dân tại các tỉnh thí điểm. Từ việc thực hiện tốt công tác chi trả lương hưu, một số bưu điện như Lâm Ðồng, Ðác Lắc đã được Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh cho phép thực hiện chi trả các khoản bảo trợ xã hội khác.

Phó Giám đốc BHXH Nghệ An Lê Trường Giang nhìn nhận, việc chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH qua hệ thống bưu điện đều thực hiện đúng quy định của BHXH Việt Nam. Bên cạnh đó, bưu điện lại có hệ thống mạng lưới rộng lớn, có uy tín, nhân viên chuyên nghiệp, hội đủ các điều kiện bảo đảm an toàn tuyệt đối các nguồn tiền chi trả do BHXH tỉnh quản lý. Nếu như trước đây, mỗi lần chi trả, cơ quan BHXH thường phải thuê ô-tô chở tiền, thuê công an đi kèm, thì nay bưu điện chịu trách nhiệm hoàn toàn kể từ khi nhận được tiền vào tài khoản cho đến vận chuyển tiền đến các điểm chi trả, kể cả ở vùng sâu, vùng xa. Nhờ đó, cán bộ cơ quan BHXH có thêm thời gian để tập trung cho công tác chuyên môn nghiệp vụ, nghiên cứu, giải quyết các chế độ chính sách đối với người thụ hưởng...

Có thể nói, việc thực hiện tốt công tác chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH qua hệ thống bưu điện mang lại lợi ích chung cho cả người dân, cơ quan BHXH và bưu điện. Phó Tổng Giám đốc VietnamPost Phạm Anh Tuấn cho biết, đây là một trong những dịch vụ mới được triển khai trên hệ thống các bưu cục, tạo doanh thu ổn định cho các đơn vị của VietnamPost đồng thời tận dụng và phát huy nguồn lực con người và mạng lưới được nhà nước đầu tư trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, việc khai thác và quản lý dịch vụ này còn chưa thật sự hiệu quả do vẫn thực hiện hoàn toàn thủ công, chưa ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT). Do đó, trong thời gian tới, VietnamPost phối hợp BHXH Việt Nam khảo sát xây dựng chương trình ứng dụng CNTT hỗ trợ công tác quản lý đối tượng, chi trả tại các địa phương khác nhau, hỗ trợ nâng cao chất lượng công tác quản lý tài chính, tăng cường điều hành hiệu quả dòng tiền của dịch vụ. Nhằm tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ này, VietnamPost cũng rà soát và có kế hoạch nâng cấp các điểm chi trả, bảo đảm các điểm chi trả đạt yêu cầu về không gian, cơ sở vật chất, trang thiết bị. Ðồng thời bố trí tăng thêm lao động tại các điểm chi trả có số lượng người hưởng đông, bố trí nhân viên chi trả tại nhà đối với các trường hợp người già yếu, không đi lại được, tạo điều kiện để người hưởng chế độ được phục vụ và tiếp cận sử dụng dịch vụ tốt hơn. Bên cạnh đó, VietnamPost tập trung tăng cường đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ BHXH cho cán bộ phụ trách dịch vụ và đội ngũ nhân viên chi trả, bảo đảm đội ngũ cán bộ nhân viên bưu điện thành thạo quy trình nghiệp vụ và chuyên nghiệp về phong cách phục vụ.