Trước hết, chúng ta phải ghi nhận phụ nữ Việt Nam với suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, đã tỏ rõ truyền thống thông minh, sáng tạo, lao động cần cù, chiến đấu dũng cảm. Tuy nhiên khi nói đến sự bình đẳng giới thì chúng ta cần suy nghĩ.

Trong thời đại phong kiến, theo thuyết Nho giáo quan niệm về đức hạnh của người phụ nữ: Người phụ nữ phải là người “tam tòng”: khi còn ở với cha mẹ thì phải phục tùng cha, khi đi lấy chồng phải phục tùng chồng và nếu chồng chết thì phải theo sự sắp đặt của con trai. Với “tam tòng” này có thể dẫn đến người phụ nữ phải chung sống với người đàn ông có thói gia trưởng, bạo hành. Cũng từ mối quan hệ “chồng chúa vợ tôi” dẫn đến chuyện hôn nhân hoặc việc lựa chọn tương lai của con cái cũng đều phải theo sự xếp đặt của cha mẹ “ Cha đặt đâu con ngồi đó”.

Từ khi Bác Hồ kính yêu đã tìm ra con đường cứu nước, đưa ánh sáng của chủ nghĩa Mác- Lênin đến cho dân tộc ta, phụ nữ Việt Nam cùng với toàn thể dân tộc đã có phương hướng hoạt động cứu nước rõ ràng: Cách mạng giải phóng dân tộc đồng thời giải phóng giai cấp, giải phóng phụ nữ. Thực tế, khi đất nước ta đã được độc lập, tự do, qua từng nhiệm kỳ, Chính phủ đã xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược quốc gia về bình đẳng giới. Phụ nữ đã trở thành những người đảm nhiệm nhiều vai trò quan trọng.

Cùng với sự tiến bộ của xã hội, phụ nữ ngày nay không còn là những người chỉ quanh quẩn với góc nhà, mảnh vườn nữa. Được học hành chung với nam giới, họ có cơ hội bộc lộ hết năng lực của mình. Thực tế cho thấy, trên tất cả mọi lĩnh vực, phụ nữ đều có thể tham gia, làm tốt, thậm chí còn tốt hơn cả phái mạnh. Mà đã như vậy thì họ đâu thể chịu cứ phải nghe theo sự sắp đặt của người khác, nhất là một sự sắp đặt không hợp lý. Khi có gia đình rồi vẫn được tự do với các mối quan hệ xã hội bên ngoài, tự do tìm kiếm hay đón nhận cơ hội nghề nghiệp, tự do quyết định các vấn đề tài chính; trong khi đàn ông lập gia đình rồi nhưng vẫn như chưa vướng bận gì vì không phải oằn vai, nhăn trán mang gánh nặng kinh tế gia đình. Quan hệ vợ - chồng dễ chịu hơn, không ai ép được ai và cũng không ai phải chịu “chiếu dưới” với ai. Sự bình đẳng đó, có khi dẫn đến, ai làm việc của người nấy, thậm chí việc dọn dẹp, nấy nướng, chăm sóc, dạy bảo con cái thì mỗi người một phần, bỏ tiền thuê người đảm nhiệm; không có người được đưa ra quyết định cuối cùng và nếu có sự chưa thống nhất thì ai cũng có quyền thực hiện theo ý mình. Chính đó cũng đưa đến những cảnh ly tan gia đình. Chỉ một lời nói, cử chỉ cảm thấy bị xúc phạm là họ sẵn sàng ký vào tờ đơn ly hôn mà không chút lo ngại cho cuộc sống ngày mai, vì họ đâu phải phụ thuộc vào ai.

Còn giới trẻ hầu như không còn chấp nhận những cuộc hôn nhân dựa trên nền quan niệm phong kiến ấy nữa. Khi những đứa con bị ép buộc phải học cái này, phải quan hệ với người kia, bị cấm không được làm việc này hay việc kia… sẽ tìm mọi cách để giải thoát cho mình bằng việc tiêu cực, mất đạo đức xã hội

Từ những thực tại nêu trên cộng với sự tác động của mặt trái xu thế toàn cầu hoá, của cơ chế thị trường, không tránh khỏi sự lung lay về mối quan hệ các thành viên trong từng gia đình; người vợ, người mẹ phải gánh vác quá nhiều công việc ở cơ quan và gia đình nhưng có khi còn bị phân biệt đối xử. Vậy làm thế nào để tổ chức cuộc sống gia đình có văn hóa về mọi mặt đúng nghĩa của nó là điều mà chúng ta đang mong ước. Chúng tôi xin giới thiệu những dòng suy nghĩ về gia đình dưới đây để cùng nhau tham khảo.

Công bằng mà nói, mô hình theo kiểu “Nho giáo” hoặc theo thời buổi hiện đại, mỗi mô hình đều có cái hay và cái nhược của nó. Nên chăng, chúng ta "gạn đục khơi trong". Từng thành viên trong gia đình cần nhận thức đúng đắn trong các quan niệm "phục tùng" và "bình đẳng". Sự "phục tùng" của thời “Nho giáo” khác với thời nay ở chỗ: có "phục" thì mới "tùng". Muốn người khác nghe theo mình thì bản thân mình phải làm việc giỏi dang, chấp hành nghiêm túc các quy định, và ngược lại. Nhưng "nhân vô thập toàn". Vì thế, trong gia đình, căn cứ vào năng lực của mỗi người mà có sự "phân chia quyền hạn" một cách tương đối. Mỗi người "phụ trách" một vấn đề và người phụ trách có quyền đưa ra quyết định cuối cùng trong lĩnh vực mà mình phụ trách. Như vậy, chẳng ai phải chịu "chiếu dưới" và cũng không ai có quyền tối thượng cả, mà mọi việc trong gia đình sẽ được giải quyết theo cách tối ưu khi nó được giao cho đúng người có năng lực. Còn “bình đẳng giới” thì sao? là việc nam, nữ có vị trí, vai trò ngang nhau, được tạo điều kiện và cơ hội phát huy năng lực của mình cho sự phát triển của cộng đồng, của gia đình và thụ hưởng như nhau về thành quả của sự phát triển đó.

Qua ý nghĩa này, chúng tôi rất tâm đắc lời tâm sự của một người con nói về gia đình mình, chúng tôi xin ghi lại đây cũng là kết thúc dòng suy nghĩ về bình đẳng giới nhân ngày phụ nữ Việt Nam: “…Trong cuộc sống hằng ngày, tôi cảm nhận dường như có sự phân công tự nguyện giữa ba mẹ: Mẹ lo lắng mọi khoản chi tiêu trong nhà từ tiền điện, tiền nước đến cái ăn, cái mặc. Ba chỉ đi làm đưa hết lương cho mẹ và lo việc học hành, sách vở, dạy bảo con cái. Thời bao cấp và anh, em chúng tôi còn đi học là nỗi lo lớn nhất, cho nên cảm giác như mẹ là nội tướng trong nhà. Xoay hết việc này đến việc kia. Tuy vậy, ba tôi không giống như bao lần tôi thường nghe người ta kể: Đàn ông đang làm việc ở cơ quan nhà nước hoặc làm ra đồng tiền thường hay tự phụ, là kẻ chiếu trên. Đi làm về thì quăng mình xuống salon, chỉ quát nạt vợ con sao không nấu cơm, dọn dẹp… Tất cả mọi việc đều coi đây là bổn phận người vợ phải làm. Mặc dù bề bộn công việc của cơ quan, nhưng khi đã về nhà thì đều cùng với mẹ lo toan cuộc sống. Có lẽ đây cũng là đối xử công bằng giữa người chồng và người vợ. Mười một giờ tan sở về nhà, thấy bếp núc lạnh tanh, thoáng một lúc là ba tôi đã bày sẵn mâm cơm trên bàn và cả nhà cùng ăn. Không vin cớ sáng đi làm sớm, ba tôi vẫn cùng mẹ tôi mỗi ngày dậy từ rất sớm để sản xuất từng món hàng cho kịp đi chợ sáng mai. Mỗi lần mẹ tôi đi vắng, đàn heo trong chuồng được no nê từ sự chăm sóc của ba tôi.

Đâu chỉ có chuyện bếp núc, nhiều việc đại sự khác ba tôi vẫn chu toàn. Anh trai tôi công tác ở một huyện xa, yêu một bạn gái. Qua quá trình tìm hiểu rồi dẫn về ra mắt ba, mẹ tôi để xin cưới nhau. Ba tôi không phải là người cố hữu, phong kiến như các đấng sinh thành trước đây dùng quyền dựng vợ gã chồng để áp đặt cho anh trai tôi. Ba tôi chỉ nhẹ nhàng tư vấn, định hướng các con trong việc tìm vợ, tìm chồng và tự quyết định hạnh phúc của mình. Ba tôi xem con dâu, con rể như con của mình, hết lòng yêu thương. Có một điều thật đặc biệt, thông thường vợ chồng khi đứng tuổi đều đổi cách xưng hô “ông, bà”. Nhưng ba, mẹ tôi, đến giờ có cháu nội rồi vẫn gọi mẹ bằng em, xưng anh.

Trong khung cảnh thanh bình, tôi ngồi chợt nghiệm ra, cuộc sống như một dòng chảy với bao vật cản, nhưng mỗi thành viên trong gia đình biết cách chia sẻ, phân công hợp lý, đối xử công bằng, tạo cơ hội cho nhau trong mọi sinh hoạt, lao động, trọng học tập, công tác và hoạt động xã hội thì hạnh phúc sẽ đến trọn vẹn. Ký ức về gia đình trong tôi thật trong trẻo, tôi trân trọng nó. Tôi luôn ghi khắc trong lòng sự biết ơn sâu sắc của các thành viên trong gia đình đã cho tôi bài học sâu sắc, kinh nghiệm trong tổ chức cuộc sống gia đình”.