Ngày 17/05/2012, BHXH Việt Nam và Bộ Y tế phối hợp tổ chức Hội nghị giao ban công tác BHYT Quý I. Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến và Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Bạch Hồng đồng chủ trì Hội nghị.
 

Từ 01/05/2012, người có thẻ BHYT đủ điều kiện được thanh toán tới 42 triệu đồng cho một lần sử dụng dịch vụ kỹ thuật cao, chi phí lớn

Tham dự Hội nghị có Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Xuyên, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Minh Thảo, lãnh đạo các Vụ trực thuộc Bộ Y tế và lãnh đạo các đơn vị BHXH Việt Nam, đại diện Văn phòng Chính phủ, Vụ Hành chính Sự nghiệp thuộc Bộ Tài chính.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến khẳng định: Việc duy trì chế độ giao ban giữa BHXH Việt Nam và Bộ Y tế đã mang lại nhiều hiệu quả thiết thực, đặc biệt là sau cuộc giao ban Quý IV/2011, công tác phối hợp giữa Bộ Y tế và BHXH Việt Nam ngày càng tốt hơn, những ý kiến thống nhất chỉ đạo của Bộ trưởng và Tổng Giám đốc tại phiên giao ban được các đơn vị trực thuộc triển khai hiệu quả. Bộ trưởng yêu cầu, tại Hội nghị giao ban Quý I/2012 cần tiếp tục tập trung thảo luận, làm rõ những khó khăn, vướng mắc và đề ra giải pháp của 04 vấn đề lớn: thứ nhất là công tác mở rộng độ bao phủ BHYT, tiến đến BHYT toàn dân; thứ hai là việc nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, đáp ứng sự hài lòng của người bệnh; thứ ba là thực hiện cơ chế tài chính khám, chữa bệnh BHYT và thứ tư là công tác truyền thông về BHYT.

Mở rộng bao phủ BHYT: Cần có những đột phá

Theo báo cáo của BHXH Việt Nam, năm 2011 cả nước có gần 56 triệu người tham gia BHYT, tương đương 63,8% dân số, tăng 8% so với năm 2010. Tỷ lệ tham gia BHYT có sự khác biệt lớn giữa các nhóm đối tượng. Nhóm đối tượng đạt tỷ lệ 100% là người lao động thuộc khối hành chính sự nghiệp, hưu trí, người có công với cách mạng, hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số đang sinh sống tại các vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn. Trong khi đó, tỷ lệ tham gia của nhóm người lao động tại các doanh nghiệp mới chỉ đạt 55%, 25% là tỷ lệ đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo (được ngân sách nhà nước hỗ trợ 50% mức đóng), số người tự nguyện tham gia BHYT mới chỉ đạt 23%.

Nhiều ý kiến thảo luận tại Hội nghị cho rằng, để có thể mở rộng độ bao phủ BHYT, tiến tới BHYT toàn dân, cần có những đột phá trong công tác khai thác, mở rộng và những chính sách đặc thù đối với một số nhóm đối tượng. Thực tế cho thấy, ranh giới thu nhập bình quân giữa người thuộc hộ gia đình cận nghèo và người thuộc hộ gia đình nghèo rất mong manh, thời gian qua, mặc dù đã được ngân sách nhà nước hỗ trợ 50% mức phí đóng BHYT, một số địa phương hỗ trợ thêm 20% mức phí, khu vực Bắc Trung Bộ, người thuộc hộ cận nghèo được hỗ trợ từ Dự án 30-40% mức đóng BHYT nhưng tỷ lệ tham gia vẫn đạt thấp. Trong khi đó, đối tượng cận nghèo là đối tượng dễ bị rơi vào “bẫy” nghèo đói nhất khi không may mắc bệnh. Lãnh đạo Bộ Y tế và BHXH Việt Nam thống nhất cao quan điểm hai Ngành sẽ lập tờ trình tham mưu với Chủ tịch Hội đồng quản lý BHXH Việt Nam, Chính phủ cho phép phát hành thẻ BHYT cho đối tượng cận nghèo với giá trị 70% hỗ trợ từ ngân sách nhà nước. Khi đối tượng ốm đau, phát sinh nhu cầu khám, chữa bệnh sẽ đến đóng nốt 30% mức phí cho cơ quan BHXH để được hưởng quyền lợi khám, chữa bệnh BHYT và thực hiện cùng chi trả 20% như các đối tượng khác theo quy định. Phương án này giống như một “cú huých” nhằm bao phủ 100% BHYT đến đối tượng cận nghèo, nhóm đối tượng được xếp vào những nhóm yếu thế trong xã hội. Từ thực tiễn triển khai BHYT hộ cận nghèo tại nước ta sau hơn 02 năm thực hiện Luật BHYT và kinh nghiệm triển khai BHYT toàn dân tại các quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc cho thấy “cú huých” này là sự đột phá cần thiết để đạt được mục tiêu BHYT toàn dân.

Đối với nhóm đối tượng học sinh, sinh viên, cần có sự vào cuộc tích cực hơn của Bộ Giáo dục&Đào tạo. Cần gắn kết trách nhiệm thực hiện Luật BHYT với thực hiện nhiệm vụ chính trị của các trường học, các giáo viên và học sinh, sinh viên.

Theo quy định tại Luật BHYT, từ 01/01/2012, đối tượng người thuộc hộ gia đình nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình có trách nhiệm tham gia BHYT và được nhà nước hỗ trợ 30% mức đóng. Nhưng đến thời điểm này, Bộ Lao động Thương binh&Xã hội vẫn chưa có hướng dẫn về việc xác định hộ gia đình có mức sống trung bình cũng như chỉ đạo các địa phương thực hiện khảo sát, thống kê nên chưa có cơ sở triển khai. BHXH Việt Nam, Bộ Y tế tiếp tục chủ động phối hợp với Bộ Lao động Thương binh&Xã hội để sớm triển khai BHYT đến nhóm đối tượng này và đảm bảo 100% đối tượng có trách nhiệm tham gia BHYT thuộc đầu mối do Ngành Lao động Thương binh&Xã hội quản lý sớm có thẻ BHYT.

Để đảm bảo tính cộng đồng chia sẻ của chính sách BHYT, nhiều ý kiến cho rằng nên kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật BHYT và các Nghị định, Thông tư, quy định việc phát hành thẻ BHYT phải thực hiện theo hộ gia đình với tiêu chí 100% người trong hộ tham gia BHYT.

Nhanh chóng ban hành phác đồ điều trị chuẩn

Cùng với việc thực hiện Chương trình 527/CTr-BYT ngày 18/06/2009 về “Nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, đáp ứng sự hài lòng của người bệnh” và hàng loạt cải cách do Bộ Y tế triển khai thực hiện, việc mở rộng hợp đồng khám, chữa bệnh BHYT ra khu vực y tế tư nhân, chuyển mạnh khám, chữa bệnh ban đầu về y tế cơ sở đã từng bước nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân nói chung và bệnh nhân BHYT nói riêng. Trong năm 2011, cơ quan BHXH ký hợp đồng với 2.303 cơ sở khám, chữa bệnh (tăng 5,8% so với năm 2010), trong đó cơ sở KCB ngoài công lập chiếm 3,5%. Đã có 8.656 trạm y tế xã và tương đương tham gia khám, chữa bệnh BHYT với khoảng 18 triệu thẻ BHYT đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu, đạt khoảng 80% tổng số trạm y tế trên toàn quốc, tăng gần 20% so với năm 2010. Tuy nhiên, trong công tác khám, chữa bệnh BHYT vẫn còn có những tồn tại. Một số địa phương có hệ thống khám, chữa bệnh phân bổ không đều, đa số tập trung tại thành phố, thị xã thuộc tỉnh trong khi những địa bàn khác có rất đông đối tượng tham gia BHYT nhưng rất ít cơ sở khám, chữa bệnh, số thẻ BHYT đăng ký ban đầu vượt quá khả năng của đơn vị. Một số cơ sở y tế ngoài công lập được phê duyệt phạm vi chuyên môn và danh mục kỹ thuật vượt quá khả năng thực hiện dẫn tới tình trạng thuê bác sỹ bệnh viện công, chuyển bệnh nhân từ bệnh viện công đến điều trị, ảnh hưởng đến quyền lợi của người bệnh khi phải trả phần chênh lệch cao gấp nhiều lần so với điều trị tại bệnh viện công lập…

Để khắc phục tình trạng trên nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, đảm bảo quyền lợi cho người có thẻ BHYT, cân đối và sử dụng có hiệu quả Quỹ BHYT, lãnh đạo Bộ Y tế và BHXH Việt Nam thống nhất: Bộ Y tế chỉ đạo các đơn vị trực thuộc chậm nhất đến tháng 09/2012 hoàn thành việc xây dựng phác đồ điều trị chuẩn cho những bệnh thông thường, làm cơ sở thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT. Cần có quy định cụ thể hơn về việc chuyển tuyến chuyên môn kỹ thuật. Giao Vụ BHYT thuộc Bộ Y tế và Ban Thực hiện Chính sách BHYT thuộc BHXH Việt Nam nghiên cứu, tham mưu thí điểm thành lập Hội đồng thẩm định chi phí khám, chữa bệnh BHYT, mời các chuyên gia trong lĩnh vực y tế tham gia thành viên Hội đồng, tổ chức kiểm tra đối với những đơn vị, địa phương có vướng mắc, có biểu hiện lạm dụng trong sử dụng Quỹ khám, chữa bệnh BHYT hoặc không đảm bảo quyền lợi của người bệnh. Tiếp tục áp dụng các biện pháp giảm quá tải ở các bệnh viện.

Tiếp tục hoàn thiện cơ chế tài chính trong thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT

Hiện nay, thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT theo phí dịch vụ vẫn là phương thức chủ yếu được áp dụng. Thanh toán theo ca bệnh triển khai thí điểm với 04 loại bệnh tại Bệnh viện huyện Ba Vì, Bệnh viện Thanh Nhàn và một số bệnh tim có phẫu thuật tại Trung tâm Tim mạch Viện E.

Thanh toán theo định suất tiếp tục được mở rộng, đến nay đã có 818 cơ sở KCB ở 60 tỉnh, thành phố ký hợp đồng thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT theo định suất, còn 03 địa phương chưa triển khai là TP. Hồ Chí Minh, Tây Ninh và Long An.

Từ thực tiễn triển khai cho thấy, một số quy định về phương thức thanh toán theo định suất chưa phù hợp. Tính suất phí bình quân chung toàn tỉnh theo quy định chưa phản ánh đúng nhu cầu chi phí thực tế giữa các tuyến, suất phí bình quân thấp hơn nhu cầu thực tế của tuyến tỉnh và cao hơn mức cần thiết ở tuyến huyện dẫn đến bội chi ở tuyến tỉnh, dư thừa ở tuyến huyện. Quy định thanh toán khi cơ sở vượt quỹ làm giảm trách nhiệm quản lý quỹ của cơ sở KCB. Tại một số địa phương, Sở Y tế chỉ đạo lựa chọn các cơ sở áp dụng thí điểm phương thức này, phổ biến là chỉ định các đơn vị dư quỹ thực hiện định suất, riêng TP. Hồ Chí Minh trong năm 2012 tiếp tục đề nghị không thanh toán theo định suất. Công tác thống kê tại nhiều cơ sở KCB còn yếu, nhiều đơn vị không thực hiện ghi mã chẩn đoán, không xác định được chi phí ngoài định suất nên tính toán suất phí không chính xác, cao hơn thực tế.

Trong những tháng đầu năm 2012, cùng với việc tham gia xây dựng, ban hành Thông tư về Ban hành mức khung giá tối đa một số dịch vụ khám, chữa bệnh trong các cơ sở khám, chữa bệnh của Nhà nước, công tác đấu thầu thuốc từng bước có sự đổi mới với sự tham gia của đại diện Ngành BHXH trong Hội đồng thẩm định, phê duyệt kết quả đấu thầu. Tuy nhiên, để công tác đấu thầu thuốc đạt được hiệu quả, hạn chế những bất hợp lý trong quản lý giá thuốc như hiện nay, cần tiếp tục có những nghiên cứu, hoàn thiện quy trình. Thời gian tới, Bộ Y tế và BHXH Việt Nam phối hợp tổ chức Đoàn công tác học tập kinh nghiệm của Thái Lan và Trung Quốc trong lĩnh vực đấu thầu thuốc BHYT. Thành lập Tổ xây dựng phương thức chi trả theo định suất nhằm tính toán phương pháp xác định mức suất phí cho phù hợp.

Tại Hội nghị, ý kiến của đại diện Vụ Hành chính Sự nghiệp (Bộ Tài chính) được nhiều đại biểu tán thành. Đó là việc cần thiết phải xây dựng hai bảng giá viện phí, một bảng giá tính đúng, tính đủ áp dụng với người bệnh KCB tự do và một bảng giá tính một phần chi phí như hiện nay áp dụng với bệnh nhân BHYT. Xét từ góc độ kinh tế học, nếu coi dịch vụ y tế là hàng hóa thì bệnh nhân BHYT là khách hàng mua sỉ (Quỹ BHYT thanh toán chi phí khám, chữa bệnh cho hàng triệu lượt người), còn bệnh nhân tự do là khách hàng mua lẻ. Nếu phí dịch vụ của khách hàng mua sỉ và mua lẻ là như nhau sẽ không kích thích người mua sỉ, đồng nghĩa với việc không kích thích người dân tham gia BHYT và vì thế xét từ góc độ xã hội, ý nghĩa An sinh xã hội của chính sách cũng không đạt được.

Đổi mới thông điệp truyền thông về BHYT

Những năm qua, đặc biệt là sau hơn 02 năm thực hiện Luật BHYT, công tác tuyên truyền chính sách, pháp luật BHYT đã có nhiều chuyển biến với nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng, nội dung tuyên truyền phong phú, góp phần nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, đơn vị sử dụng lao động, người lao động và nhân dân. Thời gian tới, cần tiếp tục tăng cường phối hợp giữa hai Ngành thống nhất nội dung thông điệp, phương thức tuyên truyền và kinh phí nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền. Không ngừng đổi mới thông điệp truyền thông về BHYT, nội dung giản dị, dễ hiểu, dễ nhớ, tập trung vào những vấn đề người dân quan tâm. Trước mắt tập trung truyền thông ngày BHYT Việt Nam (01/07) mạnh mẽ, chất lượng, hiệu quả.

Ngoài ra, Hội nghị cũng thống nhất một số nội dung như việc hoàn thành Đề án lộ trình BHYT toàn dân cần có sự thống nhất giữa hai Ngành trước khi họp chính thức với các Bộ, ngành, tổ chức hội thảo toàn quốc hoặc chia theo khu vực, phấn đấu đến tháng 07/2012 trình Chính phủ. Tiếp tục tổng kết thực tiễn 03 năm thực hiện Luật BHYT, tổng hợp những vấn đề khó khăn, tồn tại, vướng mắc, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật BHYT và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật.