Giám sát độc lập để chống lạm dụng xét nghiệm

Để khắc phục lạm dụng xét nghiệm, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Tiến, phải có quy trình giám sát chặt chẽ, các bệnh viện phải có bộ phận giám sát. Lâu nay, Bộ Y tế triển khai một số biện pháp như xây dựng hướng dẫn điều trị chuẩn và quy trình chuyên môn. Trong mỗi bệnh viện đều có hội đồng chuyên môn, hội đồng về thuốc và điều trị bệnh viện, đơn vị giám sát (giám sát viên của bảo hiểm y tế) để hạn chế lạm dụng xét nghiệm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy lạm dụng xét nghiệm vẫn diễn ra tràn lan ở nhiều bệnh viện.

Nhằm tránh lạm dụng kỹ thuật nói chung và xét nghiệm nói riêng, Bộ Y tế còn thực hiện một giải pháp nữa là xây dựng hình thức chi trả trọn gói theo ca bệnh cho một số nhóm bệnh. Hình thức được cho là tiên tiến nhất hiện nay sẽ nhận được sự hỗ trợ quốc tế.

Về lâu dài, Bộ Y tế sẽ tiến tới khoán, thanh toán trọn gói cho các ca bệnh. Hiện nay đã làm thí điểm, còn khoán theo định suất đã làm đối với 40% số bệnh viện huyện. Lộ trình đó phải làm dần dần; ở các nước, nhanh nhất cũng phải mất 10 năm, bà Tiến nói.

Một nội dung mà báo chí rất quan tâm: Liệu các BV có lạm dụng chỉ định các xét nghiệm không cần thiết làm khổ cho người bệnh hay không? Về điều này, Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định: Với bệnh nhân BHYT, việc lạm dụng sẽ khó hơn, vì có quy trình điều trị, danh mục vật tư, giá dịch vụ… Để khắc phục, phải có quy trình giám sát chặt chẽ, các BV phải có bộ phận giám sát. Bộ cũng sẽ thành lập một hội đồng giám sát độc lập về vấn đề này. Bên cạnh đó, với hình thức chi trả tiên tiến, như chi trả trọn gói thì sẽ dần hạn chế được hiện tượng này.

Khám dịch vụ xé rào viện phí

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến thừa nhận thực trạng mức thu nhiều dịch vụ y tế bị không ít bệnh viện xé rào từ lâu, và việc điều chỉnh khung giá mới có nguy cơ khiến giá chồng giá tại các bệnh viện. Tuy nhiên, đấy chỉ là những trường hợp đi khám dịch vụ, bà Tiến nói. Còn những bệnh nhân bảo hiểm y tế (BHYT), các mức giá dịch vụ đã có sự thống nhất của Bộ Tài chính, Y tế, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam (BHXH) và có sự giám sát của BHXH. Cụ thể, tiền khám BHYT cũng chỉ ở mức 3.000 đồng; thuốc cấp cho bệnh nhân có thẻ BHYT cũng nằm trong danh mục, dịch vụ khung giá, nên không thể có hiện tượng xé rào giá viện phí như đối với khu vực dịch vụ.

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cảnh báo nhiều bệnh viện đang trong tình trạng hấp hối về tài chính do nguồn thu không đủ. “Với mức thu hiện nay, những người quản lý chịu áp lực rất lớn”. Nhiều bệnh viện nói hình ảnh là “tự ăn thịt mình”, bà nói. Bệnh viện Bạch Mai cho biết, năm 2011 nợ 70 tỷ đồng nếu Bộ Y tế không cấp thêm kinh phí, vì lương cơ bản tăng.

Đơn cử, Bệnh viện Bạch Mai cho biết năm 2011 nợ 70 tỷ đồng nếu Bộ không cấp thêm kinh phí vì lương cơ bản tăng.

 Có BV ĐBSCL nói một năm lỗ khoảng 600 triệu đồng, Giám đốc bệnh viện đều phải co kéo từ khoản này sang khoản khác, ảnh hưởng nhiều đến việc duy tu bảo dưỡng, vệ sinh môi trường…, vì phải tập trung cho người bệnh.

 "Chúng tôi thường xuyên tiếp nhận được ý kiến của các đơn vị trực thuộc và các tỉnh về vấn đề thiếu kinh phí, điển hình như BV Bạch Mai, Lão khoa, Học viện Y học cổ truyền… Đây là bức xúc kéo dài với các bệnh viện", Bộ trưởng Tiến cho biết.

Tăng viện phí, người nghèo vẫn được Nhà nước hỗ trợ 95%

Nguyên nhân của tăng giá viện phí là điều đầu tiên được đặt ra và đã được Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết: Đây là yêu cầu rất bức thiết vì giá dịch vụ y tế ban hành từ nhiều năm mà đều chỉ tính một phần, chứ chưa tính đủ. Trong khi đó, lương cơ bản đã tăng 6,9 lần, giá các nguyên liệu đầu vào phục vụ ngành Y tế cũng đều tăng theo thị trường. Điều này làm ảnh hưởng nhiều đến chất lượng khám chữa bệnh (KCB) khi mà với mức thu hạn hẹp, người bệnh phải mua thêm thuốc và một số chi phí khác. Chính chất lượng dịch vụ y tế thấp nên không khuyến khích người dân tham gia BHYT. Cũng do giá chỉ tính một phần nên Nhà nước bao cấp không chỉ cho người nghèo, mà cả người giàu. Thu không đủ, cơ sở y tế không có tiền để mua sắm trang thiết bị, làm ảnh hưởng đến thái độ nhiệt tình của cán bộ. Khi chất lượng KCB thấp thì nhiều người đã tìm ra nước ngoài để chữa bệnh và làm “chảy máu” đô la.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng cho biết, Nhà nước và ngành Y tế đã cân nhắc kỹ khi quyết định tăng viện phí vào thời điểm hiện nay. Đối tượng lo nhất là người nghèo, cận nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số, sống ở vùng khó khăn… Nhưng với người nghèo, Nhà nước hỗ trợ 95%; với đối tượng cận nghèo, Nhà nước đã hỗ trợ mức đóng bảo hiểm là 75%…

Ngoài ra, Thủ tướng đã ban hành Quyết định 14 điều chỉnh quỹ KCB cho người nghèo. Đối tượng dân tộc thiểu số sống ở vùng khó khăn và nghèo mà mắc bệnh hiểm nghèo sẽ được hỗ trợ một phần tiền ăn, đi lại, chữa bệnh, là nỗ lực lớn và sự ưu việt của Nhà nước ta. Còn những đối tượng khác, đã nằm trong diện BHYT.

 
Trước ý kiến băn khoăn về việc tăng viện phí thì những người không có BHYT sẽ gặp nhiều khó khăn, người dân nghèo càng không có cơ hội KCB, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến chia sẻ: Đây cũng là vấn đề Chính phủ và ngành Y tế trăn trở nhiều trước khi ban hành Thông tư. Tuy nhiên, Chính phủ đã hỗ trợ mua BHYT cho người nghèo là 95%, cận nghèo 70%, đồng chi trả là 50%. Đối tượng là đồng bào dân tộc thiểu số sống ở những vùng khó khăn cũng được quan tâm.

Với Quyết định 14/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, người mắc bệnh hiểm nghèo…  được hỗ trợ về chi phí ăn uống, đi lại, chữa bệnh… Do đó, họ có thể hoàn toàn yên tâm. Sắp tới, Nhà nước sẽ tiến tới lộ trình BHYT toàn dân, hỗ trợ 30% cho các hộ mức thu nhập trung bình. Người dân nên mua BHYT vì mức đóng chỉ khoảng 400 nghìn đồng, trong khi mức chi có thể hàng trăm triệu đồng.

Giữa năm 2012, có thể áp dụng giá viện phí mới

“Thông tư 04 về việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế có hiệu lực từ ngày 15/4/2012 nhưng chưa áp dụng ngay. Bởi vì các đơn vị trực thuộc Bộ phải trình mức thu cụ thể lên Bộ Y tế. Tương tự, các bệnh viện khác phải trình Sở Y tế. Sau đó, Sở Y tế trình hội đồng nhân dân phê duyệt. Do đó, việc thực hiện thanh toán theo giá viện phí mới sẽ tùy theo sự phê duyệt các cấp có thẩm quyền. Dự kiến, sự điều chỉnh này sẽ được áp dụng từ tháng 5 - 7 tới, tùy từng địa phương”, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến trả lời câu hỏi của rất nhiều người dân về vấn đề khi nào giá viện phí mới được áp dụng và tại sao phải điều chỉnh giá các dịch vụ y tế?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến khẳng định, việc điều chỉnh giá các dịch vụ y tế là yêu cầu rất bức thiết, việc cần phải làm từ lâu. Giá dịch vụ y tế hiện nay được ban hành từ năm 1995, thời điểm đó chỉ tính 1 phần giá dịch vụ và một số dịch vụ được điều chỉnh giá năm 2006 cũng chỉ tính một phần. Trong khi đó, lương cơ bản tới nay đã tăng 6,9 lần, giá các nguyên liệu đầu vào phục vụ ngành y tế cũng tăng theo thị trường...

“Trong cấu thành của giá viện phí có 7 yếu tố, nhưng lần này mới chỉ tính 3 yếu tố. Cụ thể, các chi phí trực tiếp (máu, dịch truyền, bơm kim tiêm...), chi phí điện nước, chi phí duy tu sửa chữa một số trang thiết bị, tức là những phần tối thiểu nhất, chưa tính tiền lương, khấu hao... Mức tăng giá dịch vụ y tế từ 2 đến 4 lần, một số ít dịch vụ tăng tương đối nhiều (hơn 6 lần)”, Bộ trưởng cho hay.

Chất lượng KCB sẽ được cải thiện khi điều chỉnh viện phí

 
Không chỉ tại buổi đối thoại trực tuyến này mà trước đó, ngày 15/3, tại một hội nghị của ngành y tế, vấn đề điều chỉnh giá dịch vụ y tế liệu có làm cho chất lượng KCB tăng lên đã được đông đảo phóng viên báo chí đặt ra đối với Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến. Theo Bộ trưởng, để trả lời câu hỏi này không phải ngay lập tức sẽ có đáp án mà cần phải có lộ trình, tuy nhiên việc điều chỉnh giá viện phí sẽ góp phần làm cho chất lượng KCB được cải thiện. Dẫn chứng từ một bệnh viện địa phương khi ông Trương Quý Dương - Giám đốc BVĐK Hòa Bình, chất lượng KCB sẽ được cải thiện. Tuy nhiên mức độ cải thiện thì còn tùy thuộc từng nơi. Việc điều chỉnh chi phí giường bệnh, khám bệnh thì sẽ giúp BV có thể bổ sung ngay phòng ốc, lực lượng bảo vệ, vệ sinh… ít nhất một phần nào đó đáp ứng được sự hài lòng của người bệnh.

Đẩy mạnh lộ trình thực hiện BHYT toàn dân

Trước câu hỏi, ngành y tế sẽ làm gì để đẩy mạnh lộ trình thực hiện BHYT toàn dân, trong khi hiện vẫn còn đến 40% dân số chưa tham gia BHYT? Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến đã rất thẳng thắn cho rằng, các nước phải trải qua thời gian rất dài mới thực hiện được mục tiêu BHYT toàn dân. Cho nên con số 60% người dân tham gia BHYT cũng là nỗ lực rất lớn của chúng ta. Tuy nhiên, phần 40% còn lại cũng đòi hỏi phải nỗ lực nhiều hơn nữa. Để tiến tới BHYT toàn dân, Bộ Y tế sẽ kiến nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung hoàn chỉnh hơn Luật BHYT trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII. Bên cạnh đó, Bộ sẽ đề nghị Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về lộ trình BHYT toàn dân.

 Về quản lý nhà nước, Bộ sẽ đề nghị Chính phủ xây dựng đề án lộ trình BHYT toàn dân, đồng thời thành lập Ban chỉ đạo về vấn đề này, bởi đây là vấn đề an sinh xã hội lớn, thể hiện sự ưu việt của chế độ ta, cần phối hợp của toàn hệ thống chính trị. Ngoài ra, Bộ Y tế cũng đang đề nghị đưa tỷ lệ người dân có BHYT như một chỉ tiêu kinh tế - xã hội cơ bản, một chỉ tiêu trong xây dựng nông thôn mới. Một vấn đề khác là vận động, tuyên truyền, vì nhiều người dân vẫn có tâm lý khi ốm đau mới mua BHYT. Đồng thời, nâng cao chất lượng KCB để thu hút người dân, làm hài lòng người bệnh; nghiên cứu, đổi mới phương thức chi trả BHYT…

Sắp có BHYT dành cho… người giàu

Bên cạnh đó vấn đề tận dụng nguồn thu BHYT cho người giàu, một độc giả tên Nguyễn Thị Mai ở Moscow, CHLB Nga tâm sự: Bảo hiểm Y tế của Việt Nam vẫn mang tính cào bằng, chỉ có 1 loại chung cho mọi người. Thực tế thì số người thu nhập cao ở nước ta hiện đã khá nhiều, có người sắp thành tỷ phú đô la. Khi ốm đau rất nhiều trong số này vào bệnh viện quốc tế hay ra nước ngoài chữa bệnh. Vậy ngành Y tế có chính sách bảo hiểm "cao cấp" nào cho những người này để vừa có thêm nguồn thu san sẻ cho loại hình khác, và mang lại nhiều lợi ích khác?

Bộ trưởng Tiến bày tỏ: Trong lòng chúng tôi khi xây dựng chính sách thì rất muốn có các mệnh giá bảo hiểm khác nhau, mức bảo hiểm cơ bản, mức trung bình, cao cấp… Nhưng hiện nay, trong điều kiện đất nước còn khó khăn, chúng ta xác định mức bảo hiểm cho toàn dân. Trong dự thảo Luật sắp tới, chúng tôi đề xuất Chính phủ trình Quốc hội về những loại hình bảo hiểm khác nhau để người có thu nhập cao tham gia các loại hình bảo hiểm cao cấp.

 Với ý kiến của bạn đọc về việc tại sao cán bộ ngành y thiếu nụ cười khi KCB cho bệnh nhân, Bộ trưởng cho rằng, nghề này đòi hỏi 3 yếu tố: y lý, y thuật (là chuyên môn) và y đức. Vì vậy, để KCB tốt, người thầy thuốc ngoài dược phẩm, trang thiết bị còn có tấm lòng, phải có nụ cười, tính nhân văn. Tình trạng thiếu nụ cười cũng xảy ở một số cơ sở nhất là ở những nơi quá tải ở phòng khám ngoại trú, phòng khám bệnh, quá đông, chật chội, nóng bức, ngột ngạt, một số cán bộ nhân viên còn thiếu nụ cười hay nhiều khi thái độ cũng chưa được ân cần. Để khắc phục tình trạng này, Bộ Y tế đã và đang thực hiện việc gắn với cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và đẩy mạnh thực hiện quy tắc ứng xử của cán bộ y tế đã được ban hành.