Nhân dịp kỷ niệm Ngày bảo hiểm y tế (BHYT) Việt Nam (01/7), có nhà báo phỏng vấn tôi: Công việc của bác sỹ thực hiện công tác giám định BHYT, bao gồm những việc gì? Đây là một câu hỏi rất khó! Dẫu đã có kinh nghiệm công tác trong ngành y và ngành BHYT đến nay đã 20 năm, nhưng tôi vẫn không thể tìm được câu trả lời để biểu đạt một cách xúc tích, ngắn gọn, đầy đủ và dễ hiểu nhất.

Suy nghĩ mãi, trước sự thúc giục của nhà báo tôi đành trả lời nhanh rằng: Khi mới ra trường, tôi chỉ biết cầm ống nghe ngồi trong 4 bức tường để chẩn đoán và điều trị cho một số bệnh nhân. Trong kíp trực gặp những ca bệnh khó, tôi lại ký giấy mời hội chẩn với đồng nghiệp tại các chuyên khoa, hay chuyển đến các bệnh viện có chuyên khoa sâu, dịch vụ kỹ thuật cao hơn để người bệnh được điều trị và được thụ hưởng các dịch vụ y tế một cách tốt nhất có thể.

Thời gian dần trôi, tôi đã biết áp dụng những kiến thức y khoa và kỹ năng thực hành để chẩn đoán và điều trị, biết phòng ngừa và kiểm soát một số trường hợp bệnh. Nhưng quan trọng hơn cả, là tôi có thể mang những hiểu biết của mình để truyền đạt lại cho các bác sỹ là đồng nghiệp ở thế hệ kế tiếp và cả thế hệ tương lai, biết tư vấn để có thể mang lại một sức khỏe tốt hơn cho người dân và cả cộng đồng mà tôi đang sinh sống.

Có người nói: “Theo trình tự, thì bác sỹ cần phải có bàn tay của một nghệ nhân, có bộ não của một nhà khoa học, có trái tim của người mẹ hiền, có tâm hồn của nghệ sỹ. Tại vì, nếu bác sỹ có mỗi một đôi bàn tay khéo léo, thì mới chỉ là bác sỹ trung bình (tạm gọi là bậc thợ). Bác sỹ có sự kết hợp giữa bàn tay khéo léo và trí tuệ, sẽ là bác sỹ giỏi (tạm gọi là nửa thầy và nửa thợ), cứu giúp được rất nhiều bệnh nhân. Nhưng nếu kết hợp bàn tay, trí tuệ và trái tim, thì sẽ trở thành bác sỹ tuyệt vời (tạm gọi là bậc thầy)”.

Theo tôi nghĩ: Khi hội tụ đủ cả 4 yếu tố trên, chưa hẳn đã là một bác sỹ đặc biệt. Muốn trở thành một bác sỹ giám định bảo hiểm y tế, ngoài những yếu tố đã nêu thì cần phải biết xác định thêm những chỉ định, quyết định của mình và đồng nghiệp sẽ tác động đến cuộc sống người bệnh, đến người nhà của người bệnh, đến cộng đồng dân cư đang sinh sống hoặc trầm trọng hơn thế nữa là sẽ ảnh hưởng đến một quốc gia đó như thế nào?

Như vậy, công việc của một bác sỹ làm công tác giám định chi phí Khám chữa bệnh BHYT ngoài những công việc chuyên môn của một bác sỹ điều trị cần phải hội tụ các yếu tố của một người làm công tác quản lý,.. Nếu biết vận dụng, phối kết hợp những yếu tố trên một cách hoàn hảo và linh hoạt từ thực tế cuộc sống thì khi ấy sẽ trở thành một bác sỹ làm công tác thực hiện chế độ BHYT.

Thực trạng hiện nay, “cơ chế” của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của nước ta đã và đang bộc lộ rõ những ưu – khuyết điểm (mặt trái) của nó. Phải chăng, mãi chạy theo cám dỗ về lợi ích vật chất tầm thường của một số cá nhân sẽ dần đánh mất đi sự thanh tao, thuần khiết của một nghề được xã hội ta (mặc nhiên) xem là cao quý trong những nghề cao quý! Thử hỏi: Trước đây (năm 2002) khi chưa chia tách đơn vị BHYT từ ngành y tế để sát nhập vào cơ quan Bảo hiểm xã hội thì liệu tình trạng lạm dụng, trục lợi từ quỹ khám chữa bệnh BHYT có xảy ra? Phải chăng chính sách BHYT đã đi chệch hướng? Đành rằng: “ai làm sai, người ấy chịu” nhưng suy xét đến cùng thì liệu có đáng như vậy hay không?,..

Do đó, để giải đáp cho vấn đề này, thì một bác sỹ đặc biệt phải là một bác sỹ biết vận dụng khéo léo, linh hoạt giữa: Bàn tay của nghệ nhân, một bộ não của nhà khoa học, một trái tim của người mẹ hiền, một tâm hồn của nghệ sỹ, nhưng đặc biệt hơn ở chỗ là phải đánh giá được tính hiệu quả của quá trình điều trị mà mình đã và sẽ thực hiện trên những bệnh nhân (cả về mặt kinh tế, lẫn lĩnh vực chuyên môn); thiết nghĩ: Có phải nguyên do trong giáo trình đào tạo từ trước đến nay tại các trường Đại học Y chưa đáp ứng được thực tế cuộc sống? Nên chăng, cần phải đưa giáo trình đào tạo “Bộ môn kinh tế y tế”, “Bộ môn quản lý kinh tế y tế” vào các trường Đại học Y tại Việt Nam; bên cạnh đó, về tổng thể và lâu dài cần phải có một “cơ chế” chính sách về BHYT phù hợp hơn..!

Cuộc đối thoại giữa tôi với nhà báo, trước Ngày BHYT Việt Nam (01/7), như sẻ chia nhằm vơi bớt một chút suy tư của người làm nghề y, những người không làm trong nghề y và đặc biệt hơn là nỗi niềm trăn trở băn khoăn với một thoáng trải lòng của người bác sỹ khi thực hiện công tác giám định chi phí khám chữa bệnh BHYT.