Để tham gia BHXH tự nguyện, người tham gia cần đến các đại lý thu BHXH tự nguyện trên địa bàn cư trú, tạm trú để mua BHXH tự nguyện và được hướng dẫn làm thủ tục đóng BHXH một lần để hưởng lương hưu.
Thủ tục gồm có: Tờ khai đăng ký tham gia BHXH (đăng ký lần đầu), sổ BHXH (nếu đã từng tham gia BHXH), tờ khai thay đổi thông tin người tham gia (nếu thay đổi mức đóng, phương thức đóng). Đối với các trường hợp có yêu cầu đóng ngay một lần cho số tháng còn thiếu để giải quyết ngay chế độ hưu trí thì có thể đóng và nộp yêu cầu hưởng chế độ hưu trí tại cơ quan BHXH huyện nơi cư trú.
Về phương thức đóng: Người tham gia BHXH tự nguyện được chọn 1 trong các phương thức đóng sau đây để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất: Đóng hằng tháng; đóng 3 tháng một lần; đóng 6 tháng một lần; đóng 12 tháng một lần; đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm 1 lần; đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.
Những lựa chọn trên sẽ tương ứng với các thời điểm đóng sau: Trong tháng đối với phương thức đóng hằng tháng; trong 3 tháng đối với phương thức đóng 3 tháng một lần; trong 4 tháng đầu đối với phương thức đóng 6 tháng một lần; trong 7 tháng đầu đối với phương thức đóng 12 tháng một lần; thời điểm đóng BHXH đối với trường hợp đóng 1 lần cho nhiều năm về sau hoặc 1 lần cho những năm còn thiếu được thực hiện tại thời điểm đăng ký phương thức đóng và thu nhập tháng làm căn cứ đóng.
*Lưu ý: Nếu quá thời điểm đóng mà người tham gia không đóng BHXH thì coi là tạm dừng đóng BHXH tự nguyện. Người tạm dừng đóng BHXH tự nguyện nếu muốn tham gia thì phải đăng ký lại mức thu nhập làm căn cứ đóng và phương thức đóng. Trường hợp người tham gia có nguyện vọng đóng bù cho số tháng chậm đóng trước đó thì số tiền đóng bù bằng tổng mức đóng các tháng chậm đóng và lãi chậm nộp.
Mức hỗ trợ của Nhà nước: cho các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Cụ thể: 30% đối với hộ nghèo; 25% đối với hộ cận nghèo; 10% đối với các hộ còn lại (thời gian hỗ trợ không quá 10 năm).