Sau 2 năm được UBND tỉnh giao; Sở thông tin và Truyền thông Gia Lai đã hoàn thành đề tài khoa học công nghệ “Từ điển điện tử phương ngữ Jrai- Việt”; được Hội đồng nghiệm thu đề tài khoa học “Từ điển điện tử phương ngữ Jrai- Việt” của tỉnh thông qua ngày 30-6-2011.

Sau 2 năm được UBND tỉnh giao; Sở thông tin và Truyền thông Gia Lai đã hoàn thành đề tài khoa học công nghệ “Từ điển điện tử phương ngữ Jrai- Việt”; được Hội đồng nghiệm thu đề tài khoa học “Từ điển điện tử phương ngữ Jrai- Việt” của tỉnh thông qua ngày 30-6-2011.
 

 

Đây là bộ từ điển điện tử đầu tiên về ngôn ngữ của người dân tộc thiểu số trong toàn quốc được triển khai. Ngoài Sở Thông tin và Truyền thông là đơn vị chủ trì, tham gia thực hiện đề tài còn có Đài Phát thanh và Truyền hình Gia Lai, nhóm cộng tác thuộc trường Cao đẳng Sư phạm Gia Lai, những người am hiểu về văn hóa và chữ viết Jrai, các nghệ nhân, các tác giả của các công trình khoa học đã xuất bản, phát hành như: Giáo trình dạy tiếng Jrai, giáo trình dạy tiếng Bahnar, Từ điển phương ngữ Jrai (các bộ từ điển giấy),...
 

 

Việc thực hiện thành công đề tài không chỉ đơn thuần tạo ra bộ từ điển cho phép tra chéo giữa hai ngôn ngữ mà còn mang nhiều ý nghĩa khác nhau: Về mặt chính trị, từ điển sẽ góp phần tạo sự đoàn kết dân tộc, am hiểu nhau giữa dân tộc Jrai với các dân tộc khác, góp phần vào việc giữ vững an ninh chính trị của địa phương. Về mặt văn hóa thì đây là một biện pháp hữu hiệu để bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần giữ gìn di sản văn hóa phi vật thể Cồng chiêng Tây Nguyên đã được UNESCO công nhận.
 

 

Đối với giáo dục, từ điển sẽ là công cụ hữu ích giúp cho cán bộ, công chức, viên chức, các nhà khoa học và nhân dân có thể học, tra cứu, nghiên cứu, tìm hiểu về ngôn ngữ cũng như văn hóa Jrai một cách dễ dàng và tiết kiệm, đây cũng là một cách hiện đại hóa phương pháp dạy và học ngôn ngữ Jrai. Mặt khác từ điển còn làm rõ các phương ngữ, dị bản về tiếng và chữ viết Jrai trên địa bàn tỉnh do đó việc thực hiện đề tài còn mang ý nghĩa về mặt lịch sử, địa lý.
 

 

Quá trình thu thập, nghiên cứu, biên dịch đề tài đã tạo lập được bộ dữ liệu từ ngữ Jrai theo các phương ngữ hơn 9.359 từ (bao gồm phương ngữ). Mỗi từ Jrai gồm các nội dung: Từ loại, từ theo phương ngữ, nghĩa tiếng Việt, ví dụ minh họa (cả tiếng Việt và Jrai).
 

 

Tất cả các từ Jrai-Việt trong bộ từ ngữ của đề tài đều được phát âm cả tiếng Việt và tiếng Jrai theo các phương ngữ. Mỗi từ được đọc và ghi âm theo định dạng file theo chuẩn mp3 128kbps.
Đề tài cũng đã xây dựng được 28 đoạn phim các phong tục, tập quán, những nét văn hóa đặc trưng của người Jrai với thời lượng hơn 50 phút như các video về: Bầu đựng nước, cầu thang nhà sàn, chỉnh sửa chiêng, lễ đâm trâu của người Jrai, nhảy xoang, hoa văn trong trang phục người Jrai, tượng nhà mồ...
 

 

Phần mềm từ điển điện tử được xây dựng, phát triển trên nền Microsoft dotNet, có thể chạy trên nền Windows 98, Windows 2000, Windows XP và Windows Vista với cấu hình máy tối thiểu yêu cầu là: CPU Pentium II, Ram 64M, HDD 4,3 GB... Phần mềm sẽ gồm 3 bộ từ điển là Việt-Jrai; Jrai-Việt, từ điển hình ảnh và các chức năng: Tìm kiếm, thêm từ, sửa từ, nhập từ mới, xóa từ.
 

 

Đề tài đã xây dựng đồng thời phần mềm từ điển trên máy tính đơn và ứng dụng web trên internet tại địa chỉ: http://tudienjrai.vn và được truy cập thông qua các trình duyệt web.