Nghị quyết số 51-NQ/TW ngày 20-7-2005 của Bộ Chính trị (khóa IX) “Về tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội Nhân dân Việt  Nam” đã được Đảng bộ Binh đoàn 15 triển khai thực hiện kịp thời và đạt được những kết quả bước đầu. Song, với đặc thù của một đơn vị quân đội làm kinh tế gắn với quốc phòng-an ninh (QP-AN), các công ty, đơn vị hoạt động theo Luật Doanh nghiệp nên trong thực hiện Nghị quyết vẫn còn nhiều vướng mắc, bất cập.

Kết quả bước đầu

Sau khi có Nghị quyết 51 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 513-NQ/ĐUQSTW của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương), Đảng ủy Binh đoàn đã quán triệt và ban hành Nghị quyết số 01/NQ-ĐU ngày 23-2-2006 để lãnh đạo toàn Đảng bộ triển khai thực hiện.
 

Ảnh: Nguyễn Dung

Với phương châm “Tích cực, chủ động, đồng bộ, vững chắc, có quy trình và bước đi phù hợp”, cấp ủy các cấp đã giáo dục, quán triệt cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhận thức đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng về vị trí, ý nghĩa, nội dung và những nguyên tắc cơ bản của Nghị quyết. Quá trình tổ chức thực hiện, Đảng ủy Binh đoàn đã gắn với đẩy mạnh “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, chế độ một người chỉ huy gắn với chế độ chính ủy, chính trị viên trong Binh đoàn từng bước vận hành có hiệu quả. Đến nay, Binh đoàn có 148 cán bộ, nhân viên đảm nhiệm công tác Đảng, công tác chính trị (CTĐ, CTCT); trong đó, trình độ cao đẳng, đại học chiếm trên 60%, tỷ lệ qua đào tạo chuyên ngành CTĐ, CTCT đạt 30,45%.

Bên cạnh đó, Thường vụ Đảng ủy Binh đoàn đã tập trung lãnh đạo củng cố, kiện toàn cấp ủy các cấp; kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng cấp ủy, đội ngũ cấp ủy viên với đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp (năm 2013 có 533 đồng chí, tăng 178 đồng chí so với năm 2006). Cấp ủy các cấp đã phát huy tốt vai trò lãnh đạo, chỉ đạo đơn vị; giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; duy trì nghiêm nền nếp, chế độ sinh hoạt Đảng, nhất là sinh hoạt lãnh đạo, tự phê bình và phê bình; năng lực giải quyết khâu yếu, mặt yếu và nhiệm vụ khó khăn, đột xuất của đơn vị được nâng lên, thực sự tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên và người lao động; hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, chấp hành kỷ luật, pháp luật, xây dựng chính quy, xây dựng đơn vị ngày càng ổn định và phát triển vững chắc...
 

Ảnh: Nguyễn Dung

Đội ngũ cán bộ các cấp từng bước thay đổi nhận thức trong mối quan hệ làm việc theo Quyết định số 85/QĐ-ĐUQSTW ngày 3-4-2006. Mọi hoạt động của người chỉ huy (Giám đốc) luôn nêu cao tính Đảng, tính nguyên tắc, luôn trao đổi, phối hợp chặt chẽ với chính ủy (Bí thư) trong lãnh đạo, chỉ huy và điều hành đơn vị; khắc phục các biểu hiện gia trưởng, độc đoán, quan liêu, đoàn kết xuôi chiều, dĩ hòa vi quý, đùn đẩy trách nhiệm. Uy tín trong đơn vị và hiệu lực của người chỉ huy (Tổng Giám đốc, Giám đốc và Đội trưởng) không ngừng được tăng cường, đơn vị đoàn kết thống nhất, chất lượng và kết quả hoàn thành nhiệm vụ được nâng lên.

Và những vướng mắc, bất cập

Tuy nhiên, qua 8 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 51 ở Binh đoàn đã bộc lộ những vướng mắc, bất cập chưa được tháo gỡ. Binh đoàn hiện có 18 công ty, đơn vị trực tiếp làm nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với QP-AN và xây dựng dân cư xã hội trên địa bàn, trong đó Bộ Tư lệnh Binh đoàn và các đơn vị mang phiên hiệu đoàn kinh tế quốc phòng, Sư đoàn dự bị động viên và Bệnh viện 15 được biên chế chức danh Chính ủy, Phó Chính ủy, đạt 40%. Các đơn vị còn lại (chiếm 60%) thực hiện mô hình Công ty TNHH một thành viên và đơn vị sự nghiệp, không được biên chế chức danh chính ủy, chính trị viên đang vận dụng thực hiện chức danh Phó Giám đốc đảm nhiệm CTĐ, CTCT (Bí thư Đảng ủy hoặc Bí thư chi bộ) nên không phải là người chủ trì về chính trị theo tinh thần Nghị quyết 51 của Bộ Chính trị và Quyết định số 85 của Đảng ủy Quân sự Trung ương.

Về quyền hạn, đồng chí Phó Giám đốc làm Bí thư vẫn là người giúp việc cho người chỉ huy (Giám đốc) về CTĐ, CTCT, trong quan hệ làm việc là cấp trên và cấp dưới chứ không phải mối quan hệ phối hợp, từ đó tạo ra nhận thức chưa đúng trong thực hiện Nghị quyết 51 và một số đơn vị chưa bảo đảm tính pháp lý trong thực hiện chức năng quân sự quốc phòng vì không có phiên hiệu đoàn kinh tế quốc phòng.

Cùng với đó, 163 đội sản xuất trực thuộc các công ty, đơn vị chỉ được biên chế 1 chức danh đội trưởng và được cơ cấu làm Bí thư chi bộ đội sản xuất, không có chính trị viên (hoặc cán bộ chính trị). Vì thế, việc tiến hành CTĐ, CTCT đối với các công ty, đội sản xuất không được biên chế chính ủy, chính trị viên gặp nhiều khó khăn hơn.

Trao đổi với chúng tôi, Thiếu tướng Nguyễn Duy Ngọ-Chính ủy Binh đoàn cho rằng: “Để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 51 trong thời gian tới, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng cần chỉ đạo các cơ quan chức năng nghiên cứu cụ thể hóa Điều 4, Quyết định số 771/QĐ-BQP ngày 4-4-2006 của Bộ Quốc phòng, nhằm hoàn thiện mô hình tổ chức, biên chế, chức danh ở các loại hình khối cơ quan, đơn vị doanh nghiệp kinh tế quốc phòng nói chung, Binh đoàn 15 nói riêng; ban hành quyết định phiên hiệu đoàn kinh tế quốc phòng đối với các công ty, đơn vị chưa có phiên hiệu đoàn kinh tế quốc phòng của Binh đoàn, nhằm thống nhất, đồng bộ trong tổ chức biên chế, chức danh, loại hình đơn vị và bảo đảm tính pháp lý phù hợp với chức năng, nhiệm vụ chính trị được giao...”.