Kinh tế khó khăn khiến hoạt động sản xuất kinh doanh của đa số doanh nghiệp đạt hiệu quả thấp, giá cả một số mặt hàng nông sản chủ lực của tỉnh giảm so cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, việc thực hiện Nghị quyết 13/NQ-CP của Chính phủ về miễn thuế, giảm thuế, gia hạn nộp thuế đối với doanh nghiệp đã tác động lớn đến công tác thu ngân sách nhà nước (NSNN) trên địa bàn tỉnh.

Tổng thu ngân sách toàn tỉnh tính đến đầu tháng 9-2012 là 2.228 tỷ đồng, đạt 77% dự toán Bộ Tài chính giao và 66% dự toán của HĐND tỉnh giao. So với cùng kỳ năm 2011, số thu này giảm 4%. Trong đó, nhiều khoản thu như thu từ doanh nghiệp nhà nước trung ương là 476 tỷ đồng (đạt 51% dự toán HĐND tỉnh giao), giảm 16%; thu từ khu vực doanh nghiệp nhà nước địa phương 77,7 tỷ đồng (đạt 50%), giảm 36%; thu từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài 36 tỷ đồng (đạt 51%), giảm 17%...
 

Riêng thu từ khu vực công thương nghiệp và dịch vụ ngoài quốc doanh là 965 tỷ đồng (tăng 16%, đạt 81%), do phát sinh thu hồi nợ đọng thuế và thu phạt chậm nộp của một số doanh nghiệp 177,7 tỷ đồng. Thuế thu nhập cá nhân thực hiện 129 tỷ đồng (tăng 26%), thuế bảo vệ môi trường tăng 16%.  

Đến thời điểm này, 8 đơn vị (7 huyện và Cục Thuế tỉnh) thực hiện thu NSNN đạt trên 70%, số còn lại thu đạt dưới 60%. Nguyên nhân chủ yếu là kinh tế vẫn còn khó khăn; số doanh nghiệp giải thể, phá sản, ngừng hoạt động tăng, hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thấp; cùng với đó thực hiện chính sách giảm thuế, gia hạn nộp thuế nên số nộp ngân sách của nhiều doanh nghiệp giảm.

Hiện nay, 93% số thu NSNN từ thuế. Trong đó, số thu từ Văn phòng Cục Thuế tỉnh chiếm khoảng 55%, còn lại là số thu từ 17 địa phương trong tỉnh chiếm khoảng 40% và khoảng 5% từ các ngành khác. TP. Pleiku chiếm khoảng 50% số thu từ các địa phương trong tỉnh. Do đó khả năng hoàn thành kế hoạch phụ thuộc vào 2 đơn vị này. Tuy nhiên, kết quả thu của TP. Pleiku ở một số sắc thuế hiện đạt thấp. Đến thời điểm này, số thu trên địa bàn TP. Pleiku mới chỉ đạt 56,18% (364 tỷ đồng). Cùng với đó, Văn phòng Cục Thuế tỉnh thu đạt 69,24% (1.307 tỷ đồng).

Theo ông Nguyễn Đình Tiến-Chủ tịch UBND TP. Pleiku, một số sắc thuế như thuế VAT mới chỉ đạt 173,9 tỷ đồng/301 tỷ đồng, tiền sử dụng đất 52,8 tỷ đồng/110 tỷ đồng, thuế thu nhập doanh nghiệp đạt thấp mà nguyên nhân chính vẫn là do tác động từ nền kinh tế, các chính sách về thuế ảnh hưởng đến nguồn thu. Vì vậy, để tạo điều kiện cho địa phương, cần có chế tài xử lý nợ, phân loại doanh nghiệp để đôn đốc thu.

Là một địa phương có số thu NSNN lớn, đến thời điểm này thị xã An Khê cũng chỉ mới đạt 51,6%. Chủ tịch UBND thị xã Nguyễn Văn Thắng cho biết: Nếu trừ tiền sử dụng đất thì kế hoạch thu năm nay sẽ đạt. Ông lý giải do kinh tế khó khăn, nhu cầu xã hội giảm, một mặt do thủ tục đấu giá đất rườm rà, làm chậm, không đúng thời điểm nhu cầu người dân cần nên số thu từ nguồn này không đạt, hiện mới được 4/22 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến cuối năm địa phương phấn đấu sẽ thu đạt 50% tiền sử dụng đất.  

Ngoài ảnh hưởng của chính sách thuế, năm nay sản xuất mất mùa, sản lượng hàng hóa giảm, cộng với giá cả hàng nông sản thấp khiến cho sản xuất nông nghiệp trên địa bàn giảm sút. Điều này ảnh hưởng lớn đến nguồn thu NSNN của huyện, nên đến nay số thu chỉ đạt hơn 50%-ông Trần Văn Mạnh-Chủ tịch UBND huyện Krông Pa cho hay.

Với kết quả thu 8 tháng đầu năm, theo phân tích của ông Trần Thế Vinh-Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư thì 4 tháng còn lại của năm số thu phải đạt bình quân 368 tỷ đồng/tháng, trong khi 8 tháng qua bình quân chỉ thu 278,5 tỷ đồng/tháng. Như vậy, số thu mỗi tháng phải tăng bình quân khoảng gần 90 tỷ đồng. Nếu đạt số này, thu NSNN năm nay mới hoàn thành kế hoạch.

Như vậy, công tác thu NSNN trên địa bàn trong 4 tháng còn lại của năm 2012 là nhiệm vụ hết sức khó khăn, trong khi nền kinh tế vẫn đang ở giai đoạn khó khăn. Các ngành chức năng cũng nhận định trong tình hình này công tác thu NSNN vẫn tiếp tục khó khăn trong năm 2013.

Thảo Nguyên