- Dù không ai biết, không thấy “ma lai, thuốc thư” là gì, nhưng từ bao đời nay, nó vẫn âm ỉ tồn tại, trở thành một nỗi khiếp sợ trong đời sống của người đồng bào dân tộc thiểu số ở Gia Lai. Đã có nhiều người bị giết, bị đuổi ra khỏi làng chỉ vì lúc say, lúc giận, giám vỗ ngực tuyên bố mình có… “thuốc thư”.

Nghi án dọa “thuốc thư” để cưỡng dâm

Trở lại làng Jơ Long, xã Hra, huyện Mang Yang, vẫn bầu không khí u uất như “nhà có đám tang”, thi thoảng chúng tôi bắt gặp ánh mắt dò xét của những người phụ nữ trong làng. Nỗi khiếp sợ của dân làng Jơ Long được truyền tai nhau về việc thằng Kher dọa bỏ “thuốc thư” giết cả nhà nếu không cho Kher “yêu”…
 

Ông Len, xã Ia Tul, huyện Ia Pa (bên trái) đang kể chuyện mình bị nghi có thuốc thư. Ảnh: Lê Anh

Dù đã có gia đình, nhưng Kher luôn thể hiện thói trăng hoa bằng những lần buông lời trêu gẹo, dụ dỗ những phụ nữ mà Kher thích và xem đó như chiến tích cả làng không ai sánh kịp. Theo như những lời đồn thổi, nạn nhân đầu tiên của Kher là chị K.P, biết gia đình K.P có rẫy gần rừng phòng hộ, nên lợi dụng hôm chồng Hrap đi làm vắng, Kher đến đòi tố cáo gia đình K.P về tội phá rừng. Vốn ít ăn học, lại sợ Kher tố cáo nên K.P răm rắp nghe theo. Sau khi thấy “ cá đã cắn câu”, Kher đã bắt K.P phải đi theo mình, khi gần đến sân bóng của làng, Kher kéo K.P vào bụi cây gần đó thực hiện hành vi đồi bại. Sau khi thỏa mãn, Kher còn dọa, nếu kể với ai sẽ bỏ “thuốc thư” giết chết đã khiến chị khiếp sợ, đành im lặng không giám tố cáo.

Sau vụ đầu tiên thấy mọi việc êm xuôi, cũng bằng những lời đe dọa bỏ “thuốc thư”, Kher đã thực hiện hành vi cưỡng dâm với 7 phụ nữ trong làng. Chuyện vở lỡ khi trong làng liên tục có nhiều người bị bệnh, thế là mọi người truyền tai nhau “chắc thằng Kher bỏ thuốc thư giết cả làng rồi”. Thông tin đó cứ như cơn “gió độc” len lỏi khắp cả làng khiến mọi người không yên. Ngay ngày sau, già làng đã họp dân làng để “ tuyên án” đối với hành vi của Kher: “nếu muốn sống thì phải đi khỏi làng, còn không sẻ bị xử theo luật làng…”. Lúc này, những lời thanh minh của Kher đều đã muộn. Thấy tình hình căng thẳng, chính quyền địa phương phải đưa Kher ra trụ sở UBND xã tạm “lánh nạn” và báo cáo để Cơ quan điều tra, Công an huyện vào cuộc. Lời khai của Kher tại cơ quan điều tra cho rằng: chuyện “thuốc thư” chỉ đem ra để dọa mọi người, chứ thực tế Kher không có “thuốc thư”…

Trung tá Lê Công Khương-Đội trưởng, Đội điều tra tội phạm về trật tự xã hội, Công an huyện Mang Yang cho biết: “Sau khi nhận được tin báo, chúng tôi đã tiến hành làm việc, lấy lời khai của Kher và những phụ nữ cho rằng đã bị Kher cưỡng dâm. Tất cả các lời khai đều cho thấy, Kher mới chỉ dừng lại ở mức trêu ghẹo, chưa thực hiện hành vi cưỡng dâm. Chúng tôi sẽ tiếp tục điều tra, theo dõi để có kết luận cuối cùng về vụ việc này…”.

Dọa “thuốc thư” để được… nhậu
 
Chuyện “Thuốc thư” không chỉ tồn tại  trong các bản làng xa xôi của tỉnh ta, mà ngay tại làng A, xã Gào, TP.Pleiku cũng xuất hiện nỗi ám ảnh của “thuốc thư”… Chỉ vì mê rượu chè, nên trong làng, nhà ai có tiệc nhậu, dù không được mời Bich cũng đều mò đến đánh chén. Đã nhiều lần, bị chủ nhà nói thẳng mặt, thì Bich chỉ lầm lì bỏ về. Chẳng may, thời gian sau đó, trong làng nhiều người đã từng có mâu thuẩn với Bich bị ốm, nên tin đồn về việc Bich bỏ “thuốc thư” lan nhanh như gió thổi. Dù biết vậy, nhưng Bich vẫn không giải thích mà nắm luôn cơ hội đó để thể hiện oai phong. Một lần trong lúc cả nhà Bui Ol làm lễ cúng nhà mới, vốn nghiện rượu, Bich cũng đến chung vui. Cả làng mừng cho Ol có nhà mới, Bích cũng vui không kém, nên rót rượu chúc mừng. Do làm rượu đổ ra bàn, Bich liền bị Bui Ol mắng vì tội lãng phí. Mấy hôm sau, đi làm rẫy về giữa trưa nắng, mệt mỏi nên Bui Ol bị chảy máu cam, thế là cả nhà Ol lại lo sợ “chắc hôm trước mình mắng thằng Bich, nên nó bỏ thuốc thư rồi…”. Vì lo sợ, nên Ol sang nhà năn nỉ Bich cho thuốc giải độc, thấy vậy Bich cũng làm ra vẻ quan trọng, rồi lấy bát nước bỏ tóc mình vào để làm phép cho Ol. Trùng hợp sau đó, Bui Ol không còn chảy máu cam nửa. Từ đó dân làng ai cũng tin Bich có thuốc thư, nên không ai còn giám làm Bich phật lòng.

Thời gian sau, do mâu thuẫn với thôn trưởng Siu Nhip, Bích dọa bỏ thuốc thư. Mấy hôm sau, chẳng hiểu vì sao ông Nhip lại ho ra máu, lúc này dân làng A càng tin và sợ hãi “thuốc thư” của Bich. Nửa tin, nửa ngờ, ông Nhip quyết định đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh khám mới biết mình bị xuất huyết dạ dày. Được các bác sĩ cấp cứu kịp thời, nên chỉ 10 ngày sau ông Nhip khỏi bệnh về nhà khỏe mệnh. Lúc này, dân làng A mới biết, lời đe dọa “thuốc thư” của Bích cũng chỉ để nhằm mục đích… nhậu miễn phí.

Một trường hợp khác là ông Rơ Lan Len, làng Bon Tkhế, xã Ia Tul, huyện Ia Pa đã phải lao đao vì bị dân làng nghi có thuốc thư. Sự việc chỉ qua bữa nhậu cúng Yàng tại nhà Rơ Lan Luyến, vì quá say nên vợ ông (bà Rơ ô Priu) không nhận rượu mời của ông Hbel nên nghi cho bà có thuốc thư bỏ vào rượu. Sự việc sau đó được Công an huyện và chính quyền địa phương xử lý, hòa giải kịp thời, thậm chí những người đổ oan cho gia đình ông còn bị làng phạt bồi thường danh dự bằng con heo nặng hơn 30 kg.

Do nhận thức của bà con dân tộc thiểu số còn nhiều hạn chế, nên hầu hết những vụ việc liên quan đến “thuốc thư” xảy ra trên địa bàn tỉnh ta đều để lại những hậu quả đau lòng. Không ít trường hợp đã bị dân làng, người thân xa lánh, đuổi ra khỏi làng, thậm chỉ ra tay đánh đập đến chết chỉ vì lúc say, tức giận đem “thuốc thư” để hù dọa. Vì vậy, cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân, nhất là ở những vùng sâu, vùng xa, để xóa bỏ những hủ tục lạc hậu, mê tín vẫn âm ỉ tồn tại từ bao đời nay.