Đến nay, 185/185 xã trên địa bàn tỉnh đã hoàn thành việc lập Đề án xây dựng nông thôn mới (NTM); 172/185 xã đã phê duyệt xong quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết; riêng năm 2011, gần 805 tỷ đồng đã được huy động để đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng thiết yếu cấp xã, hỗ trợ sản xuất… Kết quả trên phần nào ghi nhận những nỗ lực của nông dân trong tỉnh trong quá trình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Tuy nhiên, có khá nhiều vướng mắc cả chủ quan lẫn khách quan cần tháo gỡ để chương trình có thể về đích đúng kế hoạch.

Khó từ tổ chức

“Ngay sau khi Ban Chỉ đạo Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM được thành lập và Sổ tay hướng dẫn xây dựng NTM của Bộ Nông nghiệp và PTNT cũng như Thông tư Liên tịch số 26/2011/TTLT-BNNPTNT-BKHĐT-BTC được ban hành, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cấp thành lập và kiện toàn bộ máy quản lý, điều hành và thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2010-2020 ở các cấp theo hướng dẫn. Trong năm 2011, bộ máy tổ chức thực hiện chương trình từ cấp tỉnh đến thôn, làng đã được hoàn thành và đi vào hoạt động tích cực”-ông Kpă Thuyên- Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cho biết.
 

Thuyết minh thông qua bản vẽ quy hoạch nông thôn mới tại huyện Mang Yang. Ảnh: Hà Duy

Tuy nhiên, đã nảy sinh một bất cập là Văn phòng điều phối chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM tỉnh được thành lập giúp việc cho Ban Chỉ đạo tỉnh, song chức năng và nhiệm vụ của Văn phòng này chưa rõ ràng. Tuy có tư cách pháp nhân, nhưng Văn phòng vẫn sử dụng con dấu của Sở Nông nghiệp và PTNT. Cán bộ Văn phòng điều phối hiện có 7 người, trong đó có 3 chuyên viên của Chi cục Phát triển nông thôn và 2 chuyên viên của Sở Nông nghiệp và PTNT biệt phái thời hạn 1 năm, nên việc tập trung cho công tác chưa cao. Thêm vào đó, thiết bị văn phòng đến nay vẫn chưa được trang bị ảnh hưởng không nhỏ đến công việc hàng ngày.

Con người luôn là yếu tố tiên quyết trong mọi hoạt động. Bởi vậy, việc kiện toàn cơ cấu tổ chức, thống nhất bộ máy hoạt động của Văn phòng điều phối, bổ sung biên chế để hoạt động có lẽ là điều kiện cần để việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM thuận lợi hơn.

… Đến quy hoạch

Thực tế của địa phương, chi phí cho công tác lập quy hoạch chung của một xã cần khoảng 300 triệu đồng. Còn theo Sổ tay hướng dẫn xây dựng NTM cấp xã, định mức chi phí lập quy hoạch chung NTM (căn cứ Quyết định số 15/2008/QĐ-BXD) từ 80 triệu đồng đến 115 triệu đồng tùy theo quy mô dân số từng xã. Trong khi tỉnh ta có số lượng xã, thôn, làng tương đối nhiều (185 xã và hơn 2.000 thôn, làng), tỉnh buộc phải cân đối bình quân 100 triệu đồng/xã (bao gồm cả công tác lập quy hoạch và xây dựng đề án NTM cấp xã với chủ trương xã và nhân dân cùng làm, đơn vị tư vấn chỉ hỗ trợ một phần (vẽ bản đồ). Chính nguồn kinh phí hạn hẹp như vậy khiến các xã gặp không ít khó khăn khi phải tự làm là chính. Điều đó kéo theo chất lượng đồ án quy hoạch nhìn chung còn thấp; không ít cán bộ cấp xã còn thụ động, khoán trắng công việc cho đơn vị tư vấn. Đến nay tiến độ hoàn thành còn chậm so với kế hoạch, trong đó quy hoạch chi tiết sản xuất nông-lâm-ngư nghiệp của các xã chưa được thực hiện.

Những khó khăn trên cũng đã nhận được sự chỉ đạo hướng tháo gỡ từ Ban Chỉ đạo Trung ương. Theo đó, tỉnh tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền về xây dựng NTM, nhất là các mô hình, điển hình tiên tiến kết hợp với củng cố, tăng cường bồi dưỡng đội ngũ tuyên truyền viên các cấp (nhất là cấp xã), bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ làm công tác xây dựng NTM các cấp. Riêng về công tác quy hoạch, ngoài việc tăng cường đôn đốc, nhắc nhở các địa phương triển khai chậm; đẩy mạnh rà soát, kiểm tra chất lượng đồ án quy hoạch NTM ở các xã, thì Ban Chỉ đạo các cấp, Ban Quản lý xã và đội ngũ cán bộ tư vấn cũng cần được tập huấn Thông tư số 13/2011/TTLT-BNNPTNT-BKHĐT-BTC.

Giải quyết triệt để những vướng mắc trên, tin rằng mục tiêu 45 xã điểm đạt chuẩn NTM trong giai đoạn 2010-2015 và 56 xã đạt tiêu chuẩn NTM vào năm 2015 mà tỉnh đề ra không phải là mục tiêu khó đạt.