Việt Nam được coi là nước xuất khẩu mì với sản lượng lớn. Riêng tại Gia Lai, năm 2011, tổng sản lượng mì lát xuất khẩu đạt trên 98.697 tấn, trị giá 28,337 triệu USD. Thế nhưng mì vẫn “chảy ngược” vào Việt Nam. Theo số liệu thống kê của Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh (huyện Đức Cơ, Gia Lai) thì từ đầu năm đến nay, đã có trên 76 ngàn tấn mì từ Campuchia nhập khẩu qua cửa khẩu, trị giá 12.487.634 USD.

Những ngày đầu tháng 3 này, không khí tại Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh bỗng nhộn nhịp hẳn lên. Hàng chục xe tải chở mì từ Campuchia nối đuôi nhau qua cửa khẩu, tập kết thành một “chợ mì” ngay tại khu vực bến xe cửa khẩu. Các thương lái Việt lẫn Campuchia tất bật giao dịch giá cả, kiểm tra hàng hóa.

Với rất nhiều thuận lợi

Đó là nhận xét của hầu hết các thương lái buôn mì đến từ tỉnh Rattanakiri (Campuchia). Anh Barang- một thương lái trẻ người Campuchia cho biết, chỉ tính đường vận chuyển thôi cũng đã thấy lợi hơn. Bởi nếu vận chuyển hàng lên Phnôm Pênh phải mất 700 km trong khi từ Rattanakiri sang Việt Nam qua Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh chỉ mất 70 km (bằng 1/10 quãng đường) mà giá bán tại 2 nơi lại ngang nhau. Bên cạnh đó, nhờ những ưu đãi từ việc gia nhập WTO nên hàng nông sản qua cửa khẩu được miễn thuế, thủ tục hải quan đơn giản… rất thuận lợi cho việc giao thương với các thương lái Việt Nam.

Từng đoàn xe mì nối đuôi nhau qua Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh. Ảnh: Lê Lan

Đang hì hụi thay bánh xe, anh Via- một lái xe tải người Campuchia cho hay: Đường qua cửa khẩu khá thuận lợi, xe cộ ít bị hư hỏng nhưng do đợt này chạy nhiều, liên tục nên phải thay lốp cho an toàn. Cũng theo anh Via, mỗi ngày chủ buôn của anh cho chạy khoảng 20 chuyến xe chở mì sang Việt Nam bán tại cửa khẩu, xe tải của anh có tải trọng 45 tấn. Như vậy, chỉ mỗi lái buôn Campuchia cũng đã bán sang Việt Nam khoảng 900 tấn mì/ngày.

Tuy nhiên, do tác động khủng hoảng kinh tế, diện tích mì tăng ồ ạt, thiếu quy hoạch và nhiều lý do khác… nên giá mì năm nay thấp hơn nhiều so với năm ngoái. Theo ông Bùi Tiến Ấn- Nhà ký điểm Quang Sang chuyên thu mua nông sản ở Cửa khẩu Lệ Thanh, năm ngoái giá mì là 5.000 đồng/kg nhưng năm nay chỉ còn 3.200 đồng.

Giá cả và đường

Ngoài giá, đi lại thuận lợi thì còn một nguyên nhân khiến các thương lái ở tỉnh Rattanakiri thích sang Việt Nam buôn bán, đó là thương lái Việt nói được tiếng Campuchia hoặc bản thân họ cũng nói được chút ít tiếng Việt.

Ảnh: Lê Lan

Và cũng do sống khá gần nhau nên việc buôn bán qua lại khá thường xuyên. Nói khá lưu loát tiếng Campuchia, ông Bùi Tiến Ấn dường như quá quen thân với các thương lái Campuchia. Vừa giao dịch buôn bán, ông vừa đảm nhiệm “phiên dịch viên” giúp chúng tôi trao đổi với các thương lái người Campuchia. Ông Ấn cho biết: “Cứ mùa nào thứ nấy, hết mì, điều lại đến đậu tương, đậu phụng, mè… Buôn bán giữa hai bên diễn ra liên tục”. Cũng nhờ có sự giao thương đó mà sự giao lưu giữa bà con 2 nước cũng diễn ra thuận tiện. Khá nhiều người Campuchia ở gần cửa khẩu sáng sáng qua Việt Nam đi chợ mua thực phẩm, đồ ăn và nhiều người Việt cũng thường xuyên qua Campuchia làm ăn, buôn bán hoặc thu mua nông sản, kết nối thâm tình…

Bà Nguyễn Thị Hoa- một thương lái nông sản nhà ở tận xã Bàu Cạn (huyện Chư Prông) lên cửa khẩu buôn bán 2 năm nay, cho hay: “Mỗi ngày tôi chỉ mua 1-2 xe (mỗi xe khoảng 30 tấn mì) rồi bán lại cho các thương lái khác ngay tại cửa khẩu để “ăn” chênh lệch (khoảng 20.000 đồng/tấn). Những thương lái này mua lại rồi đem xuống Quy Nhơn bán lại để xuất khẩu”. Còn Nhà ký điểm Quang Sang, ông Bùi Tiến Ân cho biết: “Bình quân mỗi ngày cơ sở thu mua khoảng 300-400 tấn mì, sau đó nhập bán cho các đầu mối khác”.

Gần chục điểm thu mua nông sản ngay tại cửa khẩu biên giới Đức Cơ thì mì nhập từ Campuchia là con số không nhỏ. Cơ hội làm ăn, buôn bán, đặc biệt là việc mua bán mặt hàng nông sản giữa nhân dân hai bên biên giới 2 nước Việt Nam- Campuchia, nhờ thế mà ngày càng mở rộng và phát triển.