Hội nghị Hội đồng Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) diễn ra trong dịp Hội nghị Cấp cao ASEAN  lần thứ 17 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội, Việt Nam dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng.

Kể từ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 16 (tháng 4/2010) đến nay, ASEAN đã đạt được nhiều tiến bộ trong tiến trình hiện thực hóa AEC vào năm 2015. Hiệp định về Thương mại hàng hóa ASEAN đã bắt đầu có hiệu lực vào 17/5/2010 và trở thành một công cụ pháp lý toàn diện với hàng loạt các biện pháp hướng tới sự lưu chuyển hàng hóa tự do hơn trong ASEAN.

Đáng chú ý, các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đã ký 2 văn kiện quan trọng gồm: Nghị định thư thực hiện gói cam kết thứ 8 thuộc Hiệp định khung ASEAN về dịch vụ và Nghị định thư sửa đổi về đối xử đặc biệt với gạo và đường.

Gói cam kết dịch vụ ASEAN lần thứ 8 lần này đưa ra lịch trình tự do hóa đối với 15 phân ngành mới với tỷ lệ vốn góp nước ngoài tối đa là 70% với 4 ngành dịch vụ ưu tiên trong ASEAN (gồm dịch vụ y tế, du lịch, e-ASEAN, vận tải hàng không và dịch vụ tiếp vận) và thấp nhất là 51% đối với các lĩnh vực dịch vụ khác.

Việc ký kết Nghị định thư khẳng định quyết tâm của ASEAN với mục tiêu tự do hóa dịch vụ nội khối thông qua xóa bỏ hầu hết các rào cản dịch vụ, với mức độ cam kết cao hơn cam kết trong khuôn khổ Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và hợp tác để thúc đẩy liên kết sức mạnh của các doanh nghiệp trong ASEAN cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh của các nhà cung cấp dịch vụ ASEAN
 
Đàm phán mở cửa thị trường dịch vụ nội khối ASEAN được các Quốc gia Thành viên ASEAN tiến hành trên cơ sở Hiệp định khung về dịch vụ của ASEAN (AFAS) ký năm 1995 và Nghị định thư sửa đổi AFAS ký năm 2003. Theo mục tiêu đặt ra trong Kế hoạch Tổng thể về xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN, các nước ASEAN sẽ tiến hành đàm phán 11 Gói cam kết cho đến năm 2015. Đối với mỗi Gói cam kết, các nước sẽ ký Nghị định thư thực hiện Gói cam kết và xây dựng Biểu cam kết dịch vụ của mình đáp ứng các yêu cầu đặt ra cho Gói cam kết đó.

Việc các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN ký kết Nghị định thư thực hiện Gói cam kết dịch vụ thứ 8 trong khuôn khổ Hiệp định Khung về dịch vụ ASEAN (AFAS) thể hiện một bước tiến quan trọng trong tiến trình tự do hóa ngành dịch vụ trong ASEAN, hướng tới hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào năm 2015.

Năm 2007, Nghị định thư về Đối xử đặc biệt với Gạo và Đường được ký kết trong khuôn khổ Hiệp định về Chương trình Ưu đãi thuế quan có hiệu lực chung (CEPT) cho Khu vực thương mại tự do ASEAN (AFTA) nhằm mục đích cho phép một nước thành viên được miễn trừ trách nhiệm đối với các cam kết thuế quan quy định tại Hiệp định CEPT đối với hai mặt hàng là Gạo và Đường. Cho đến nay, hai nước là Indonesia và Philippines đã áp dụng Nghị định thư này.

Tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 14 (tháng 2/2009 tại Thái Lan), các nước ASEAN đã ký kết Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) để thay thế cho Hiệp định CEPT/AFTA và các Hiệp định liên quan. Do Nghị định thư về Đối xử đặc biệt với Gạo và Đường năm 2007 được dẫn chiếu đến Hiệp định CEPT/AFTA nên sau khi Hiệp định ATIGA có hiệu lực từ ngày 17/5/2010, các nước nhất trí sẽ đàm phán và ký kết Nghị định thư sửa đổi nhằm thay đổi nguồn dẫn chiếu các quy định trong Nghị định thư từ Hiệp định CEPT/AFTA sang Hiệp định ATIGA.

Được xây dựng với sự tham gia của 10 Quốc gia Thành viên ASEAN, Nghị định thư sửa đổi Nghị định thư về Đối xử đặc biệt với Gạo và Đường trong ASEAN đã góp phần giải quyết vấn đề thủ tục, mang tính kỹ thuật và rà soát pháp lý mà các nước ASEAN buộc phải thực hiện khi Hiệp định ATIGA có hiệu lực.

Việc Việt Nam tham gia ký kết Nghị định thư góp phần khẳng định nỗ lực và sự tích cực của ta trong tiến trình hội nhập khu vực đồng thời tạo cơ sở pháp lý để Việt Nam được yêu cầu miễn trừ trách nhiệm đối với các cam kết thuế quan về hai mặt hàng Gạo và Đường trong ASEAN trong trường hợp cần thiết.