SCMP đưa tin, chính quyền Mỹ ngày 16/9 đã bắt nhân viên chính phủ Trung Quốc Zhonsan Liu, 57 tuổi và đã đưa ra tòa án liên bang New York với cáo buộc gian lận trong việc giúp đỡ các đồng nghiệp của ông có được thị thực vào Mỹ để tuyển dụng các nhà khoa học, chuyên gia của Washington.

Theo Bộ Tư pháp Mỹ, ông Liu bị cáo buộc là một “mắt xích” trong đường dây nhằm đưa các quan chức, nhân viên chính phủ Trung Quốc vào Mỹ dưới dạng thị thực học giả, nhưng thực chất mục tiêu của những người dùng thị thực gian lận được cho là để tuyển dụng nhà khoa học, kỹ sư hàng đầu của Mỹ nhằm thu thập những kỹ thuật và bí quyết có ích cho lợi ích quốc gia Trung Quốc.

Vụ việc diễn ra trong bối cảnh các học giả, kỹ sư người Trung Quốc hiện đang rơi vào sự nghi ngờ ngày càng tăng từ FBI và các cơ quan an ninh khác vì quan ngại họ có thể đánh cắp bí mật kinh doanh, thực hiện hành vi gián điệp cho chính phủ Bắc Kinh.

“Chúng tôi chào đón các nhà nghiên cứu và sinh viên nước ngoài, bao gồm cả từ Trung Quốc, nhưng chúng tôi không chào mừng thị thực giả mạo, nhất là nhân danh chính phủ. Chúng tôi sẽ tiếp tục đối đầu với những nỗ lực của chính phủ Bắc Kinh nhằm phá vỡ luật pháp Mỹ vì lợi ích riêng của họ khi chuyển những nghiên cứu và tri thức từ Mỹ sang Trung Quốc”, ông John Demers, trợ lý Bộ trưởng Tư pháp Mỹ phụ trách vấn đề an ninh quốc gia, cho biết.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington chưa đưa ra bình luận về vụ việc trên khi được đề nghị.

Bộ Tư pháp Mỹ nói rằng ông Liu bị bắt tại Fort Lee, New Jersey. Theo cáo trạng tại tòa án, ông Liu tham gia vào một số các hoạt động nhằm gian lận thị thực với cương vị là người đứng đầu văn phòng New York của Hiệp hội trao đổi nhân sự quốc tế Trung Quốc từ năm 2017 đến nay.

Trên trang web với ngôn ngữ Anh được mô tả là “sai nhiều lỗi chính tả”, thông điệp của tổ chức trên là gia tăng nền tảng kiến thức Trung Quốc thông qua hoạt động “trao đổi chuyên gia nước ngoài và các dự án huấn luyện trong nước và quốc tế”.

Cáo trạng nói rằng ông Liu dường như đã can thiệp để giúp lấy được thị thực nghiên cứu J-1 cho một quan chức làm việc tại tổ chức do ông lãnh đạo. Thay vì thực hiện các nghiên cứu trong như đã nêu trong thị thực, quan chức này lại bị cáo buộc hỗ trợ quá trình tuyển mộ các chuyên gia, học giả Mỹ về làm việc tại Trung Quốc.

Theo SCMP, ông Liu có thể phải đối mặt với án tù tối đa là 5 năm.

Vụ bắt giữ đã cho thấy một phần cuộc điều tra gần đây của FBI liên quan tới kế hoạch “Nghìn người tài” của Trung Quốc. Sáng kiến này được phát động vào năm 2008 nhằm lôi kéo các chuyên gia nước ngoài trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, cải tiến công nghệ. Các chuyên gia an ninh nói rằng Bắc Kinh dường như lợi dụng chương trình này để tiếp cận với các nghiên cứu có tính nhạy cảm của nước khác.

Ngoài ra, cáo trạng cũng nói rằng ông Liu dường như đã hợp tác với Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, lãnh sự quán Trung Quốc tại New York, viện Khổng Tử tại Boston. Theo các nhân viên điều tra, nghi phạm được cho đã từng đề cập tới việc cho nhóm những người mà ông muốn đưa vào Mỹ vào danh sách quan chức về khoa học và công nghệ của Đại sứ quán Trung Quốc để có thể lấy được thị thực ngoại giao cho những người này.