Theo Reuters, Ngoại trưởng Pompeo ngày 1/8 đã đề cập tới vấn đề Biển Đông khi ông dự cuộc họp trong khuôn khổ hội nghị bộ trưởng ngoại giao các nước ASEAN tại Bangkok, Thái Lan.

Ngoại trưởng Pompeo đã hối thúc các đồng minh của Mỹ trong khu vực “duy trì các lệnh trừng phạt để thúc đẩy chính sách ngoại giao với Triều Tiên, lên tiếng phản đối hành vi cưỡng ép của Trung Quốc trên Biển Đông”.

Ngoài vấn đề Biển Đông, Ngoại trưởng Pompeo cũng chỉ trích các dự án xây dựng đập thủy điện của Trung Quốc trên thượng nguồn sông Mekong. Ông Pompeo cáo buộc hành động xây đập của Trung Quốc khiến nước sông Mekong xuống thấp kỷ lục và ảnh hưởng xấu tới các nước ở vùng hạ lưu con sông này.

Tuy vậy, ông Pompeo cho biết cả Mỹ và Trung Quốc đều muốn cải thiện mối quan hệ đang bị xấu đi giữa hai nước, liên quan tới các vấn đề từ chiến tranh thương mại, lệnh trừng phạt của Mỹ đối với tập đoàn viễn thông khổng lồ Huawei, cho tới vấn đề Đài Loan và Biển Đông.

“Chúng tôi vẫn đang làm việc với họ trên nhiều mặt trận. Tuy nhiên, chúng tôi cũng rất thẳng thắn về những vấn đề mà chúng tôi hy vọng Trung Quốc sẽ không hành xử theo cách mà họ đang làm hiện nay, và chúng tôi vẫn trao đổi với nhau”, ông Pompeo cho biết.

“Không đề nghị Đông Nam Á chọn Mỹ hay Trung Quốc”

 

Phát biểu tại Bangkok hôm qua, Ngoại trưởng Mike Pompeo khẳng định Washington không yêu cầu các nước Đông Nam Á phải chọn lựa giữa Mỹ hay Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới liên tục leo thang.

“Hãy nhìn xem, chúng tôi chưa từng yêu cầu bất kỳ quốc gia Ấn Độ - Thái Bình Dương nào phải lựa chọn Mỹ hoặc Trung Quốc”, Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Pompeo phát biểu tại cuộc họp với ngoại trưởng các nước ASEAN tại Thái Lan.

“Trong suốt hàng chục năm qua, quan hệ ngoại giao của Mỹ với ASEAN luôn được dẫn dắt bởi khát vọng hợp tác, bởi sự tôn trọng của chúng tôi đối với chủ quyền của mỗi quốc gia và cam kết chung của chúng tôi đối với các nguyên tắc cơ bản của luật pháp, nhân quyền và tăng trưởng kinh tế bền vững”, ông Pompeo cho biết.

“Sự tham gia của chúng tôi vào khu vực này không và sẽ không phải là tình trạng “kẻ được người mất”. Các lợi ích của chúng tôi đơn giản là hòa hợp tự nhiên với lợi ích của các bạn và hướng tới lợi ích chung của chúng ta”, Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh.

Ngoại trưởng Mỹ hôm qua cũng có cuộc gặp bên lề với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị. Cả hai bộ trưởng đều giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của sự rạn nứt trong quan hệ song phương.

Ngoại trưởng Vương Nghị mô tả cuộc gặp với Ngoại trưởng Pompeo là cuộc trao đổi “sâu sắc” nhằm “giúp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau”. Ông Vương cho thấy giọng điệu hòa giải hơn khi khẳng định ông và người đồng cấp Mỹ đã thảo luận về cách thúc đẩy quan hệ song phương.

“Có nhiều vấn đề khác nhau giữa Trung Quốc và Mỹ. Tuy nhiên dù cho có nhiều vấn đề như thế nào, chúng ta cũng cần ngồi xuống và tiếp tục đối thoại”, ông Vương nhấn mạnh.

Trước đó, Ngoại trưởng Vương Nghị ngày 31/7 tuyên bố “các quốc gia ngoài khu vực không nên cố tình khuếch đại những khác biệt hoặc tranh chấp từ quá khứ", lợi dụng chúng để "gây mất lòng tin giữa Trung Quốc và các nước ASEAN". Tuyên bố này được cho là nhắm mục tiêu tới Mỹ trong bối cảnh Washington thường xuyên điều máy bay và tàu chiến tiến hành các hoạt động đảm bảo tự do hàng hải trên Biển Đông, bất chấp sự phản đối của Bắc Kinh.

Các ngoại trưởng ASEAN ngày 31/7 cũng ra tuyên bố chung. Mặc dù không đề cập tới tên của bất kỳ quốc gia cụ thể nào, song tuyên bố kêu gọi “các nước có tuyên bố chủ quyền cũng như các quốc gia khác không quân sự hóa và kiềm chế trong việc tiến hành các hoạt động” tại Biển Đông.

Tuyên bố cho biết “một số bộ trưởng đã bày tỏ quan ngại về hành vi cải tạo đất, các hoạt động và sự cố nghiêm trọng trong khu vực đã làm xói mòn lòng tin và sự tin tưởng, gia tăng căng thẳng và có thể làm suy yếu hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực”.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN diễn ra trong bối cảnh tình hình Biển Đông đang có nhiều diễn biến phức tạp. 4 thượng nghị sĩ Mỹ đã gửi thư tới Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, đề nghị ông đề cập tới các hành vi gây hấn và bành trướng của Trung Quốc tại Biển Đông trong các cuộc họp tại Diễn đàn Khu vực ASEAN ở Thái Lan trong tuần này.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 20/7 đã bày tỏ quan ngại trước các báo cáo về hành vi can thiệp của Trung Quốc đối với các hoạt động liên quan tới dầu khí trong khu vực, bao gồm các hoạt động thăm dò và khác dầu khí lâu nay của Việt Nam.

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ Eliot Engel ngày 26/7 cũng phát đi tuyên bố, chỉ trích các hành động hung hăng của Trung Quốc gần đây trên Biển Đông là ví dụ đáng lo ngại về cái gọi là một quốc gia phớt lờ công khai luật pháp quốc tế.