Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana ngày 5/2 cho biết việc các lực lượng quân sự Mỹ tăng cường các cuộc tuần tra đảm bảo tự do hàng hải trên Biển Đông sẽ khiến Washington dễ có nguy cơ rơi vào một cuộc xung đột vũ trang hơn Philippines.

“Philippines không xung đột với bất kỳ ai và cũng không gây chiến với bất kỳ ai trong tương lai. Tuy nhiên Mỹ, với sự hiện diện ngày càng tăng của các tàu hải quân nước này ở vùng biển phía tây Philippines, nhiều khả năng sẽ rơi vào một cuộc xung đột vũ trang. Trong trường hợp đó, dựa trên nền tảng của hiệp ước phòng thủ chung, Philippines cũng sẽ tự động rơi vào cuộc xung đột đó”, Bộ trưởng Lorenzana nói.

“Tôi không lo lắng vì thiếu sự bảo đảm (từ Mỹ). Điều khiến tôi lo lắng là bị lôi kéo vào một cuộc chiến mà chúng tôi không tìm kiếm và không mong muốn”, người đứng đầu Bộ Quốc phòng Philippines nói thêm.

Theo Bộ trưởng Lorenzana, Philippines cần xem xét lại Hiệp ước Phòng thủ Tương hỗ (MDT) mà nước này đã ký với Mỹ vào năm 1951, đồng thời làm rõ những điểm mơ hồ trong hiệp ước. Ông Lorenzana nhắc lại việc Trung Quốc chiếm một đá mà Philippines tuyên bố chủ quyền vào giữa thập niên 1990 và nói rằng Mỹ “không ngăn được” Bắc Kinh.

“Tôi không tin sự mơ hồ và chưa rõ ràng của hiệp ước MDT sẽ đóng vai trò như một sự răn đe. Hiệp ước này sẽ gây ra tình trạng lộn xộn và hỗn loạn trong trường hợp xảy ra một cuộc khủng hoảng. Thực tế cho thấy môi trường an ninh hiện nay đã khác biệt nhiều và phức tạp hơn nhiều so với cấu trúc an ninh hai cực trong giai đoạn MDT được ký kết, do vậy cần thiết phải xem xét lại hiệp ước này”, ông Lorenzana nhấn mạnh.

Hiệp ước phòng thủ chung Mỹ - Philippines là thỏa thuận hỗ trợ cho mối quan hệ đồng minh lâu dài nhất tại châu Á. Hiệp ước này cho phép Mỹ và Philippines bảo vệ lẫn nhau trước một cuộc tấn công từ bên ngoài.

Trước đây, Philippines từng tìm cách làm rõ xem liệu hiệp ước này có thể áp dụng trong trường hợp các lực lượng quân sự Philippines bị tấn công tại một khu vực tranh chấp như Biển Đông hay không.

Đề xuất của Philippines về việc xem xét lại hiệp ước phòng thủ với Mỹ là một trong những chủ đề then chốt khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo gặp Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và các quan chức khác trong cuộc gặp tại Manila hồi tuần trước.

Trong chuyến thăm này, Ngoại trưởng Pompeo trấn an Philippines rằng Mỹ sẽ có biện pháp bảo vệ nếu các lực lượng quân sự, máy bay hay tàu Philippines bị tấn công trên Biển Đông. Ông Pompeo cũng khẳng định, Mỹ cam kết bảo đảm việc duy trì Biển Đông là vùng biển mở cửa, tự do cho mọi hoạt động hàng hải, đồng thời cho biết “Trung Quốc không đe dọa” đóng cửa các tuyến hàng hải tại vùng biển tranh chấp.

Người phát ngôn tổng thống Philippines Salvador Panelo hôm qua cho biết bộ quốc phòng nước này đang xác minh lại thông tin nói rằng, các tàu của Trung Quốc đã ngăn các ngư dân Philippines tới gần các doi cát gần đảo Thị Tứ ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam nhưng đang bị Philippines kiểm soát.