Một thế hệ lãnh đạo trẻ của Trung Quốc (TQ) đang được thử thách ở các cơ quan địa phương và trải qua những kinh nghiệm tương tự như ông Tập trên con đường vươn tới đỉnh cao quyền lực.

Thiếu vắng thế hệ thứ sáu

Các nhà quan sát TQ đang tìm kiếm những dấu hiệu trong việc xác định thế hệ lãnh đạo chóp bu kế nhiệm của nước này nhận thấy sự thăng chức gần đây của hàng loạt phó thống đốc và thứ trưởng sinh vào những năm 1970. Các nhà phân tích tin rằng những ngôi sao chính trị trẻ tuổi này đang được chuẩn bị cho vai trò lãnh đạo trong tương lai. Họ đã được định sẵn là thế hệ lãnh đạo thứ bảy của TQ. Nhưng điều đáng lưu ý là dường như TQ đang thiếu vắng thế hệ thứ sáu kế nhiệm ông Tập.

Ông Giang Trạch Dân, giữ vị trí tổng bí thư đảng Cộng sản TQ từ năm 1989-2002, được xem là “hạt nhân của thế hệ lãnh đạo thứ ba”, sau thế hệ của những nhà lãnh đạo kỳ cựu là Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình. Người kế nhiệm ông Giang Trạch Dân là ông Hồ Cẩm Đào, đại diện cho thế hệ thứ tư; và ông Tập là thế hệ thứ năm.

Tại đại hội đảng toàn quốc năm 2017, sự vắng mặt của những gương mặt được kỳ vọng là thế hệ thứ sáu trong các thành viên mới của Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị đã khiến nhiều nhà quan sát TQ phán đoán rằng ông Tập sẽ tiếp tục tại vị sau năm 2022, khi nhiệm kỳ thứ hai của ông kết thúc. Ít nhất ba trong số nhân vật thuộc thế hệ thứ sáu dự kiến đã bị “ngã ngựa” vì tội tham nhũng trong năm qua. Cựu lãnh đạo ngành năng lượng Nur Bekri (57 tuổi); cựu ủy viên Bộ Chính trị và bí thư Trùng Khánh Tôn Chính Tài (55 tuổi); và Su Shulin, cựu bí thư Phúc Kiến (56 tuổi).

Khi Quốc hội TQ thông qua sửa đổi hiến pháp vào tháng 3 năm ngoái để bỏ giới hạn nhiệm kỳ của chủ tịch nước, nhiều người tin rằng ông Tập sẽ tiếp tục là hạt nhân của đảng. Yun Sun, Giám đốc chương trình nghiên cứu TQ tại Viện nghiên cứu Stimson ở Washington (Mỹ), cho rằng: “Việc sửa đổi hiến pháp đã bỏ giới hạn nhiệm kỳ chủ tịch nước nên tôi không nghĩ rằng sẽ có sự thay thế lãnh đạo ở kỳ đại hội đảng kế tiếp. Hầu hết mọi người suy đoán ông Tập sẽ ở lại. Không có người kế nhiệm rõ ràng. Vì ông Tập dường như không tính chuyện nghỉ hưu nên vấn đề về sự kế nhiệm (vào năm 2022) dường như vẫn còn bỏ ngỏ”.

Giới quan sát cho rằng ông Tập Cận Bình sẽ tiếp tục lãnh đạo đất nước vào nhiệm kỳ tiếp theo. Ảnh: AFP

Trông chờ thế hệ thứ bảy

Thông thường, việc trở thành thành viên trong Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị được coi là điều kiện tiên quyết cho các ứng cử viên của vị trí lãnh đạo cao nhất. Cả ông Tập Cận Bình và ông Hồ Cẩm Đào đều từng là ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị ít nhất năm năm trước khi họ trở thành tổng bí thư đảng, mở đường cho sự thăng tiến của họ lên đỉnh cao quyền lực.

Hầu hết trong số nhóm lãnh đạo trẻ thế hệ thứ bảy đang phục vụ trong các vị trí chính quyền hoặc đảng ở Thượng Hải, Giang Tô, Sơn Đông, Quý Châu, Quảng Tây, Phúc Kiến và Tứ Xuyên. Dương Tấn Bá, 45 tuổi, là người trẻ nhất trong số này. Theo các nhà phân tích, Dương Tấn Bá vừa được bổ nhiệm phó chủ tịch chính quyền khu vực Quảng Tây vào tháng 11, là một trong những cán bộ được ông Tập chọn để thử thách ở các địa phương trước khi thăng bậc trong nấc thang quyền lực. Vốn là một kỹ sư chuyên nghiệp, Dương Tấn Bá làm việc trong ngành điện và là phó chủ tịch của tập đoàn lưới điện nhà nước trước khi thăng chức vào tháng 11.Chen Daoyin, chuyên gia chính trị tại Thượng Hải, cho rằng: “Có khả năng rất cao những người sinh ra vào những năm 1970 hoặc thậm chí đầu những năm 1980 sẽ nổi lên, miễn là họ có thể thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với hệ thống chính trị và lòng trung thành đối với nhà lãnh đạo hiện tại (ông Tập Cận Bình), đồng thời không liên kết chặt chẽ với bất kỳ phe phái chính trị nào”.

Các gương mặt đáng chú ý còn có Liu Jie và Shi Guanghui, đều 48 tuổi và là ủy viên Thường vụ Quý Châu. Shi là phó thị trưởng của Thượng Hải trước khi được chuyển đến tỉnh phía Tây Nam vào tháng 11. Một nhân vật đang lên khác là Trưởng ban thư ký Thành ủy Thượng Hải Gia Cát Vũ Kiệt, cũng chỉ mới 47 tuổi.

Tuy nhiên, GS Đinh Học Lương, ĐH Khoa học và Công nghệ Hong Kong, cho rằng: “Vì chúng ta không dự báo được khi nào ông Tập sẽ nghỉ hưu nên việc phỏng đoán về thế hệ 7x không có ý nghĩa lắm”. Dù vậy, GS Lương cho rằng ông Tập muốn ai đó có thể thực hiện tầm nhìn của mình: Một TQ mạnh mẽ, một đất nước TQ chấn hưng và sự kiểm soát của đảng đối với nền chính trị đất nước. “Tôi không nghĩ rằng ông ấy sẽ chọn một người có tư tưởng tự do” - ông Lương nói.