(Tổng thống Trump. Ảnh: Insider)

Hãng tin CNN dẫn một nguồn thạo tin ngày 11/12 cho biết, Tổng thống Donald Trump đã bày tỏ lo ngại về việc ông có thể bị luận tội khi đảng Dân chủ tiếp quản Hạ viện vào năm 2019. Theo nguồn tin này, Tổng thống Trump xem việc luận tội ông là “khả năng có thật”, nhưng ông không chắc điều này sẽ xảy ra.

CNN cũng dẫn một nguồn tin khác cho biết, các trợ lý bên trong Cánh Tây của Nhà Trắng tin rằng “vấn đề duy nhất có thể gắn với tiến trình luận tội” là cáo buộc ông Trump vi phạm luật tài chính trong chiến dịch tranh cử, với nghi án ông Trump đã yêu cầu cựu luật sư Michael Cohen trả khoản tiền đến 6 con số cho diễn viên phim Stormy Daniels và cựu người mẫu Playboy Karen McDougal nhằm bưng bít quan hệ giữa ông Trump và 2 người phụ nữ này.

Những tranh cãi về khả năng luận tội Tổng thống Trump đã gia tăng trong thời gian gần đây sau khi các công tố viên khu vực phía nam New York công bố hồ sơ tòa án. Trong hồ sơ này, các công tố viên lần đầu tiên trực tiếp cáo buộc Tổng thống Donald Trump đã chỉ thị cho cựu luật sư lâu năm của ông là Michael Cohen thực hiện hành vi vi phạm luật pháp trong cuộc bầu cử năm 2016.

Các nghị sỹ Đảng Dân chủ cho rằng Tổng thống Trump đã có hành vi phạm tội “không thể chối cãi” và có thể bị giam giữ khi ông kết thúc nhiệm kỳ tại Nhà Trắng. Tuy vậy, theo giới quan sát, điều này không đồng nghĩa với việc họ cố gắng luận tội ông, ít nhất là trong thời điểm hiện nay. Vì nhiều lý do khác nhau, Đảng Dân chủ đã tỏ ra rất thận trọng trong vấn đề này. Theo các nhà phân tích, có một số lý do khiến đảng Dân chủ chưa thể luận tội Tổng thống Trump.

Dễ phản tác dụng

Phe Dân chủ ít nhiều nhận thức được rằng, việc luận tội một Tổng thống đương nhiệm có thể gây phản tác dụng vì một số người trong số họ đã từng phục vụ trong bộ máy chính quyền tại thời điểm Tổng thống Bill Clinton bị luận tội cách đây 20 năm. Hạ nghị sỹ Jerrold Nadler, người dự kiến sẽ nắm chức Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ Viện vào tháng 1/2019 đã gọi việc luận tội là một “sang chấn”.

Các thành viên đảng Dân chủ có lẽ vẫn còn nhớ cái giá mà đảng Cộng hòa phải trả khi đưa Tổng thống Bill Clinton ra luận tội trước Quốc hội. Cả bà Jerrold Nadler và bà Nancy Pelosi, lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện đều phục vụ trong Quốc hội vào thời điểm đó, bà Nadler khi đó là thành viên của Ủy ban Tư pháp. Đảng Cộng hòa đã có những động thái bị xem là “thái quá” và điều này đã giúp gia tăng tỷ lệ cử tri ủng hộ Tổng thống Clinton, khiến Đảng Dân chủ của ông Bill Clinton giành quyền kiểm soát ở cả Thượng viện và Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 1998.

Bà Pelosi cũng phải chịu sức ép trước đề nghị luận tội Tổng thống George W. Bush vào năm 2006 khi lần đầu tiên trở thành Chủ tịch Hạ viện. Bà cho biết nếu đảng Dân chủ tận dụng 2 năm chiếm thế đa số tại Quốc hội để luận tội Tổng thống Bush thời điểm đó thì cử tri có lẽ sẽ chẳng bao giờ lựa chọn ông Obama là Tổng thống Mỹ năm 2008.

Ngay chính bản thân đảng Cộng hòa hiện giờ cũng nhận thấy việc luận tội Tổng thống Trump có thể gây bất lợi với phe Dân chủ. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa, Mitch McConnell cho rằng: “Việc luận tội cũng có khả năng giúp Tổng thống Trump tái đắc cử. Những người có định kiến với ông có thể hoặc không thể giành được chiến thắng thật sự như họ nghĩ”.

Cần sự phối hợp của Đảng Cộng hòa

Bà Pelosi đã gọi việc luận tội Tổng thống là một “hoạt động gây chia rẽ” và điều này cần phải có sự phối hợp từ hai đảng. Theo bà Nadler, ít nhất phe Dân chủ sẽ phải cần đến một vài sự hỗ trợ của phe Cộng hòa nếu họ thực hiện các bước để khởi xướng tiến trình luận tội.

Nếu đảng Dân chủ quyết thực hiện công việc này, họ sẽ phải cần thêm rất nhiều bằng chứng từ công tố viên đặc biệt Robert Mueller để chứng minh Tổng thống Trump liên quan đến các hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn không có một thành viên nào của phe Cộng hòa ủng hộ luận tội Tổng thống. Nhiều thành viên ôn hòa của đảng này chỉ dừng lại ở việc chỉ trích ông Trump vì đã để thua trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tháng 11/2018.

Khó vượt qua ải Thượng viện

Đảng Dân chủ hiện nay đang cố hướng sự chú ý của dư luận vào cuộc điều tra liên quan đến ông Trump, đồng thời đẩy mạnh các chính sách như cải thiện cơ sở hạ tầng và hạ giá thành dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Một vài ủy ban do đảng Dân chủ đứng đầu dự kiến sẽ tiến hành các cuộc điều tra Tổng thống Trump và Nhà Trắng, bao gồm nghi án liệu người Nga có sử dụng các khoản tiền bất hợp pháp để giao dịch với các tổ chức của ông Trump hay không. Họ cũng sẽ cố gắng dựa vào luật pháp để bảo vệ cuộc điều tra của cố vấn Mueller.

Nhưng ngay cả khi đảng Dân chủ thông qua các điều khoản luận tội, Hiến pháp vẫn yêu cầu phải có 2/3 số phiếu ủng hộ tại Thượng viện. Điều mà nhiều khả năng khó thành hiện thực khi Thượng viện đang nằm trong tay đảng Cộng hòa. Bên cạnh đó, một số Thượng nghị sỹ đảng Dân chủ cũng tỏ ra không mặn mà lắm với việc luận tội Tổng thống vì nhiều người trong số này đại diện cho các bang trung lập. Phát biểu với chương trình “Gặp gỡ báo chí” của NBC, Thượng nghị sỹ Angus King cho biết: “Tôi lo ngại rằng nếu việc luận tội được thúc đẩy dựa trên những bằng chứng mà chúng ta có hiện nay, ít nhất 1/3 số người dân sẽ nghĩ đó chỉ là một sự trả đũa về chính trị và một cuộc đảo chính chống lại Tổng thống. Điều này sẽ không có lợi cho chúng ta. Cách tốt nhất là giải quyết vấn đề là tiến hành bỏ phiếu”.