Thời gian qua, nhiều đơn vị sử dụng lao động khi ký Hợp đồng lao động, Hợp đồng làm việc với người lao động thì thỏa thuận việc đóng BHXH, BHYT được trả vào lương hàng tháng và không trích nộp tỷ lệ đóng theo quy định mà người lao động phải nộp toàn bộ số tiền đóng BHXH, BHYT hoặc không đăng ký nộp BHXH, BHYT cho người lao động mà hướng dẫn cho người lao động nộp BHXH tự nguyện, BHYT tự nguyện. Vì vậy, xin trích dẫn một số quy định trong Luật BHXH, BHYT để người lao động hiểu rõ hơn trách nhiệm và quyền lợi của mình trong việc thực hiện các quy định pháp luật của Nhà nước về BHXH, BHYT.

Tại Điểm a, Khoản 1 và Khoản 2 Điều 2 Luật BHXH quy định đối tượng tham gia BHXH bắt buộc như sau:

- Công dân Việt Nam, là người làm việc theo hợp đồng lao động (HĐLĐ) không xác định thời hạn, HĐLĐ có thời hạn từ đủ ba tháng trở lên; cán bộ, công chức, viên chức … thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc;

- Người sử dụng lao động tham gia BHXH bắt buộc bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác; cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng và trả công cho người lao động.

Theo khoản 1, Điều 12 Luật BHYT quy định đối tượng tham gia BHYT là người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, HĐLĐ có thời hạn từ đủ ba tháng trở lên theo quy định của pháp luật về lao động; người lao động là người quản lý doanh nghiệp hưởng tiền lương, tiền công theo quy định của pháp luật về tiền lương, tiền công; cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật.

Hiện nay, mức đóng của người lao động là 6% mức tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH và 1.5% mức tiền lương, tiền công tháng đóng BHYT (từ tháng 1/2012 đến tháng 12/2013 mức đóng BHXH là 7%). Người sử dụng lao động đóng 18% mức tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH và 3% mức tiền lương, tiền công tháng đóng BHYT (từ tháng 1/2012 đến tháng 12/2013 mức đóng BHXH là 20%).

Như vậy, nếu người lao động ký kết hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc có thời hạn từ 3 tháng trở lên thì thuộc đối tượng tham gia BHXH, BHYT bắt buộc. Việc người sử dụng lao động thỏa thuận trả tiền BHXH và BHYT vào lương hàng tháng hoặc để người lao động đóng BHXH tự nguyện là trái với quy định của Luật BHXH, BHYT. Vì vậy, người lao động cần yêu chủ sử dụng lao động phải đóng BHXH, BHYT bắt buộc và làm các thủ tục đăng ký đóng BHXH, BHYT, cấp sổ BHXH, thẻ BHYT gửi cơ quan Bảo hiểm xã hội nơi đơn vị có trụ sở chính để được giải quyết theo quy định pháp luật về BHXH, BHYT.