Kể từ tháng 1 năm 2008, Luật BHXH về BHXH tự nguyện được thực hiện, ngoài những người lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc thì mọi người trong độ tuổi lao động đều có quyền tham gia BHXH tự nguyện và được hưởng chế độ hưu trí, tử tuất. Đây là chính sách mới rất quan trọng của Đảng và Nhà nước về an sinh xã hội, nhằm mở rộng BHXH cho hàng triệu người lao động.

Thực tế cho thấy, trên địa bàn huyện Đak Đoa đối tượng có nhu cầu tham gia BHXH tự nguyện chiếm tỷ lệ không nhỏ. Nhưng sau hơn 3 năm triển khai thực hiện, số người tham gia BHXH tự nguyện ở Đak Đoa vẫn còn thấp, tính đến quý II năm 2011 toàn huyện mới có 25 trường hợp tham gia BHXH tự nguyện, trong số đó đa số đối tượng tham gia là cán bộ xã, phường, giáo viên hợp đồng và những người đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian nghỉ hưu.

Nguyên nhân chính là do việc triển khai BHXH tự nguyện gặp nhiều khó khăn, trước hết có thể nói rằng việc tuyên truyền tham gia BHXH tự nguyện chưa được triển khai rộng khắp, bởi đây là chính sách mới, mở lối thoát cho người lao động tự do, kinh doanh buôn bán, tiểu thương... được tham gia bảo hiểm và sau 20 năm đóng được hưởng lương hưu, nhưng nhiều người chưa hiểu về quyền lợi khi tham gia BHXH. Ngoài ra, người dân với thói quen chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt, chưa thấy được lợi ích lâu dài để tham gia BHXH tự nguyện nên tỷ lệ người dân lao động nông thôn miền núi chưa tham gia nhiều vào loại hình bảo hiểm này là điều dễ hiểu.

Vì vậy, cần phải có sự phối hợp, chỉ đạo của các ngành liên quan như ngành Lao động - Thương binh & xã hội và các tổ chức đoàn thể, hội nông dân, hội phụ nữ… Đồng thời cần có sự “vào cuộc” tích cực của cấp ủy, chính quyền địa phương nhằm nâng cao vai trò cộng đồng trách nhiệm trong công tác phổ biến chính sách, tuyên truyền vận động làm sao cho người dân lao động hiểu sâu sắc về chính sách BHXH, hiểu rõ được quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện. Cùng với đó, có thể đưa nội dung thực hiện chính sách BHXH vào các nghị quyết, chương trình hành động hằng năm và mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của địa phương…

Trên cơ sở giải thích lợi ích của BHXH tự nguyện, có kế hoạch vận động cán bộ, công chức và người lao động tham gia BHXH tự nguyện cho thân nhân, vận động những người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng đóng BHXH chưa đủ 20 năm, những người nghỉ việc bảo lưu BHXH, những người hoạt động trong các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp...tham gia BHXH tự nguyện để đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí hàng tháng theo Luật BHXH.

Để chính sách BHXH tự nguyện đi vào cuộc sống, thiết nghĩ các ngành, các cấp cần phải xác định BHXH tự nguyện là 1 chính sách mang tính cộng đồng, tính xã hội, bởi vậy không riêng một ngành, một địa phương nào có thể tự làm được mà cần phải có sự “vào cuộc” một cách đồng bộ. Xác định thực hiện tốt chính sách BHXH tự nguyện là thực hiện tốt chiến lược phát triển con người, là đầu tư lâu dài, là một trong những giải pháp để thực hiện xóa đói giảm nghèo và đảm bảo an sinh xã hội.