Kiểm tra là hoạt động không thể thiếu trong công tác quản lý. Đặc biệt, triển khai hiệu quả công tác kiểm tra trong ngành BHXH sẽ góp phần quan trọng trong việc quản lý, thực hiện chế độ, chính sách, quản lý quỹ BHXH, BHYT.

Luật BHXH và các văn bản hướng dẫn dưới luật đã tạo ra hành lang pháp lý vững chắc để làm tốt công tác kiểm tra, thanh tra việc thực hiện chế độ chính sách BHXH nhằm phục vụ thiết thực cho đối tượng được hưởng quyền lợi theo quy định của Nhà nước về BHXH. Trong Luật BHXH đã quy định rõ những chế tài đối với những vi phạm trong thực hiện chế độ chính sách BHXH, đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật, sự công bằng, khách quan trong việc giải quyết chế độ chính sách cho người tham gia và thụ hưởng các chế độ BHXH. Chính vì vậy, vai trò của công tác kiểm tra, thanh tra trong ngành BHXH càng phải được chú trọng và nâng cao. Hoạt động của kiểm tra, thanh tra BHXH không phải nhằm phát hiện ra những sai phạm mà góp phần tuyên truyền, cung cấp những thông tin, những hiểu biết về chế độ, chính sách BHXH cho các đơn vị sử dụng lao động và người lao động. Thông qua hoạt động kiểm tra, nhìn nhận, đánh giá khách quan được mức độ hiệu quả của các quy trình nghiệp vụ, phát hiện các điểm tồn tại, bất cập trong quá trình triển khai các chính sách, trên cơ sở đó đề xuất thay đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn.Với mục đích như vậy, công tác kiểm tra là chiếc cầu nối, tạo nên sự gắn kết chặt chẽ giữa cơ quan BHXH với các đơn vị sử dụng lao động, đồng thời góp phần thực hiện tốt chế độ chính sách BHXH cho người lao động.

Từ việc xác định được vị trí, vai trò của công tác kiểm tra trong hệ thống BHXH, nên trong những năm gần đây, BHXH tỉnh luôn chú trọng và quan tâm đến hoạt động nghiệp vụ tại phòng Kiểm tra. Với mục tiêu đảm bảo quyền lợi cho người tham gia và thụ hưởng chế độ BHXH, BHYT, đem lại niềm tin cho người lao động và nhân dân trong tỉnh nên ngay từ đầu năm, Phòng Kiểm tra đã tích cực đề ra kế hoạch kiểm tra cho từng tháng, từng quý với những nội dung kiểm tra cụ thể, thiết thực. Trong nội dung, kế hoạch kiểm tra hàng năm, BHXH tỉnh đã tiến hành kiểm tra toàn diện về việc thực hiện chế độ chính sách BHXH, BHYT: công tác thu nộp BHXH, BHYT bắt buộc; BHXH thất nghiệp, BHYT tự nguyện; cấp quản lý và ghi sổ BHXH; in và cấp phát thẻ BHYT, chi trả ốm đau thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe; thực hiện hợp đồng tại các cơ sở khám chữa bệnh.

Nội dung kiểm tra chính là việc thực hiện các chế độ BHXH, BHYT tại các đơn vị sử dụng lao động, việc thực hiện hợp đồng khám chữa bệnh tại các cơ sở khám chữa bệnh, công tác quản lý BHXH tại BHXH các huyện, thành phố. Kết quả công tác kiểm tra trong năm 2010 cho thấy nhiều đơn vị đã thực hiện đúng quy định về việc thu nộp BHXH, BHYT, những cơ sở KCB được kiểm tra đã từng bước thực hiện đúng các chế độ BHYT theo quy định.

Tuy nhiên, qua quá trình kiểm tra đã kịp thời phát hiện và chấn chỉnh những tồn tại trong công tác quản lý và thực hiện chính sách BHXH, BHYT. Tại một số đơn vị còn nợ đọng BHXH, BHYT kéo dài. Việc các đơn vị nợ đọng BHXH, BHYT kéo dài quá thời gian quy định, theo Luật BHXH sẽ phải tính lãi, thậm chí loại ra khỏi danh sách tham gia BHXH, sẽ ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người lao động. Còn nhiều đơn vị sử dụng lao động chưa tham gia BHXH cho người lao động. Qua kiểm tra, mới thấy được một số đơn vị sử dụng lao động đã không thực hiện đúng Luật Lao động và Luật BHXH cho người lao động, mà người lao động không hay biết hoặc vì cái lợi trước mắt mà bỏ qua quyền lợi lâu dài.

Với những chỉ đạo sát sao của lãnh đạo BHXH tỉnh, từ đầu năm đến nay BHXH Gia Lai đã thực hiện được 79 cuộc thanh, kiểm tra. Trong đó, phối hợp đoàn thanh tra diện rộng công tác quản lý thu, chi BHXH, BHYT do chủ tịch UBND tỉnh thành lập thanh tra 44 đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn, phòng Kiểm tra kiểm tra 36 đơn vị, số còn lại do BHXH tp thực hiện.Ngoài việc kiểm tra thường xuyên, BHXH tỉnh còn chú trọng tới công tác tự kiểm tra tại các đơn vị trực thuộc và công tác thường trực tiếp dân theo đúng quy định. Trong năm 2010, BHXH tỉnh đã xây dựng và ban hành Quy chế tiếp công dân tại văn phòng BHXH tỉnh theo Kế hoạch đổi mới công tác tiếp công dân của BHXH Việt Nam. Thông báo rộng rãi lịch tiếp công dân của lãnh đạo BHXH tỉnh. Bố trí phòng tiếp công dân tại vị trí thuận tiện, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho phòng tiếp công dân, bảo đảm khang trang, lịch sự, có đủ điều kiện cần thiết cho cán bộ làm việc và tiếp công dân, có nơi để công dân ngồi chờ. Thành lập bộ phận tiếp công dân từ cán bộ viên chức của các phòng nghiệp vụ có đủ trình độ, năng lực, khả năng ứng xử sẵn sàng tiếp, tư vấn công dân khi có yêu cầu. Trong năm 2010 đã tiếp và trả lời hàng chục lượt đối tượng hỏi về chế độ chính sách BHXH, giải quyết đơn thư, khiếu nại kịp thời, không để đơn thư vượt cấp. Có những vụ khiếu nại, hoặc hỏi những vấn đề về chính sách phức tạp, Ban Giám đốc trực tiếp dành thời gian chỉ đạo, giải quyết dứt điểm.

Khởi kiện đối tượng hưởng sai quy định chế độ BHXH là nghiệp vụ phát sinh của công tác kiểm tra, chưa có văn bản quy định cụ thể của Ngành, nhưng thời gian qua, phòng Kiểm tra đã hướng dẫn BHXH huyện thực hiện tốt công tác này, hiện đang yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự thu hồi về ngân sách nhà nước trên 50 triệu đồng.

Công tác kiểm tra đã thực sự làm chuyển biến mạnh mẽ trong cách làm việc và thái độ của các đơn vị sử dụng lao động đối với việc tham gia BHXH cho người lao động, đặc biệt là đảm bảo quyền lợi cho người có thẻ BHYT khi đi KCB tại các cơ sở y tế, đảm bảo an toàn quỹ BHYT. Qua kiểm tra tại các cơ sở khám chữa bệnh đã thu hồi số tiền trên 20 triệu đồng do thanh toán sai quy định.

Vì vậy, công tác kiểm tra không những chỉ ra được những điểm sai trái trong thực hiện BHXH của các đơn vị mà còn thực hiện tuyên truyền về chế độ BHXH cho các chủ sử dụng lao động và người lao động. Trong mỗi đợt kiểm tra, BHXH tỉnh đã phần nào giúp cho người lao động hiểu rõ những quyền lợi và trách nhiệm của đơn vị và người lao động trong việc tham gia BHXH, BHYT.

Từ việc tuyên truyền, vận động, nhất là thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra khá triệt để, từ đầu năm đến nay hoạt động kiểm tra đã góp phần giúp cho việc thực hiện các chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn đi vào nề nếp, ổn định, bảo đảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động. Thật không sai khi nói: Công tác kiểm tra thật sự có hiệu quả khi trở thành chiếc cầu nối giữa cơ quan BHXH với các đơn vị sử dụng lao động và mỗi thành cầu nối ấy là chỗ dựa vững chắc của người lao động trong suốt cuộc đời.