Thực hiện Thông báo kết luận số 830 ngày 15/10/2010 và công văn số 831/BHXH-PT ngày 18/10/2010 của BHXH tỉnh Gia Lai về việc tăng cường công tác thu BHXH, BHYT, BHTN; trong đó có nội dung lập văn bản yêu cầu 858 đơn vị sử dụng lao động (SDLĐ) thực hiện đăng ký, thu nộp BHXH, BHYT, BHTN (nếu có) cho người lao động; trong tổng số 858 đơn vị chưa đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh Gia Lai, trong đó tại địa bàn huyện Ia Grai có 54 đơn vị. BHXH huyện Ia Grai đã phân công cán bộ xuống từng đơn vị khảo sát thực tế, cung cấp văn bản hướng dẫn, yêu cầu đơn vị lập thủ tục đăng kí tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động. Qua thời gian triển khai thực hiện đến ngày 30/10/2010 có kết quả như sau:

Trong tổng số 54 đơn vị, có 06 đơn vị đã đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động, 28 đơn vị đang hoạt động, 8 đơn vị là chi nhánh trực thuộc các đơn vị có trụ sở chính đóng ở thành phố Pleiku và các tỉnh khác, 12 đơn vị đã giải thể, mất tích không tìm ra trụ sở làm việc.

Tổng số 28 đơn vị đang hoạt động, trong đó có 12 đơn vị thu mua xay xát cà phê, hoạt động theo hình thức đại lý, họ ứng vốn từ các công ty xuất nhập khẩu, tiến hành thu mua, xay xát, giao hàng là kết thúc, họ thuê mướn lao động theo hình thức khoán gọn, xay xát, bốc vác cà phê tính trên đầu tấn, hoạt động theo tính chất thời vụ, mỗi năm không quá 3 tháng. Cũng tương tự như vậy, 5 đại lý xăng dầu, 11 cơ sở kinh doanh dịch vụ hoạt động theo kiểu hộ kinh doanh cá thể, họ vừa là chủ SDLĐ vừa là người lao động, các thành viên trong gia đình thay nhau hoạt động mua bán trong ngày, họ vừa là đối tượng hưởng chế độ BHXH, hưởng chế độ có công hàng tháng… vì vậy cơ sở để xác định, yêu chầu đơn vị đăng kí thu nộp BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động còn nhiều vướng mắc.

Trên địa bàn huyện Ia Grai có 8 chi nhánh đang hoạt động và 12 đơn vị đã giải thể, phá sản, mất tích, không tìm được trụ sở.

- Để tránh sự trùng lặp, cần bóc tách cụ thể chi nhánh nào tự chủ trong việc đăng ký thực hiện BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động, chi nhánh nào do đơn vị cấp trên trực tiếp đăng kí thực hiện BHXH,. BHYT, BHTN cho người lao động (kể cả chi nhánh trực thuộc).

- Những đơn vị đã giải thể, phá sản, mất tích không tìm ra địa chỉ trụ sở, chẳng hạn như xí nghiệp tư doanh Hòa Bình đã ngừng hoạt động nhiều năm nay và nhiều đơn vị tương tự như vậy cũng nằm trong tổng số 858 đơn vị SDLĐ chưa tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động.

Để đánh giá đúng thực chất trong tổng số 858 đơn vị SDLĐ trong đó có bao nhiêu đơn vị SDLĐ và bao nhiêu lao động thuộc diện đủ điều kiện tham gia BHXH, BHYT, BHTN theo Luật định. Thiết nghĩ cần phải có sự chỉ đạo thống nhất từ chính quyền các cấp, sự phối hợp đồng bộ từ các ngành liên quan và biện pháp chế tài đủ mạnh nhằm bảo vệ quyền lợi cho người lao động.