Người lao động quy định tại điểm a, b, c, d và đ khoản 1 Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội hiện hành bị suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên thuộc một trong các trường hợp sau, được hưởng trợ cấp tai nạn lao động:

- Bị tai nạn tại nơi làm việc và trong giờ làm việc;

- Bị tai nạn ngoài nơi làm việc hoặc ngoài giờ làm việc khi thực hiện công việc theo yêu cầu của người sử dụng lao động;

- Bị tai nạn trên tuyến đường đi và về từ nơi ở đến nơi làm việc trong khoảng thời gian và tuyến đường hợp lý.

Người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 30 % thì được hưởng trợ cấp tai nạn lao động một lần; Người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 31 % trở lên thì được hưởng trợ cấp tai nạn lao động hàng tháng. Mức trợ cấp tai nạn lao động được tính trên cơ sở tỷ lệ phần trăm (%) suy giảm khả năng lao động; tiền lương tối thiểu chung; tiền lương, tiền công làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội và thời gian đóng bảo hiểm xã hội.

Đối với các trường hợp bị tai nạn lao động, việc lập hồ sơ và đề nghị giải quyết chế độ theo quy định không có vấn đề gì vướng mắc, tuy nhiên, trường hợp bị tai nạn giao thông được xác định là tai nạn lao động thì trong hồ sơ phải có thêm biên bản tai nạn giao thông. Để có được biên bản tai nạn giao thông trong hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ là cả một vấn đề khó khăn mà không phải bất kỳ người lao động hay người sử dụng lao động muốn có là được ngay. Ngoài việc không có quy định cụ thể cơ quan chức năng phải cung cấp biên bản tai nạn giao thông cho các trường hợp bị tai nạn giao thông được xác định là tai nạn lao động (người sử dụng lao động phải tự đi liên hệ mới có loại giấy tờ này), ngay cả một số trường hợp bị tai nạn giao thông cũng không thể có ngay biên bản tai nạn giao thông của cơ quan chức năng, thậm chí có trường hợp không thể có được biên bản tai nạn giao thông.

Ở Gia Lai, một bộ phận người lao động trong các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp có địa bàn hoạt động rộng, nhiều nơi là vùng sâu, vùng xa, đường xá đi lại khó khăn, nhất là các Công ty cao su, công nhân của họ phải đi làm rất xa và rất sớm vì đặc thù của cây cao su phải khai thác mủ từ lúc 4 đến 5 giờ sáng hàng ngày mới đạt năng suất, chất lượng, nên họ thường xuyên phải đi làm từ khi trời còn đang tối và đa số công nhân khai thác mủ hiện nay đều đi làm bằng xe gắn máy, việc tai nạn trên đường đi làm là có thể xảy ra. Đối với các vụ tai nạn xảy ra trên các tuyến giao thông liên thôn, liên xã ở quá xa trung tâm hoặc tự xảy ra tai nạn giao thông ở các tuyến này thì một số trường hợp khó có được biên bản vụ tai nạn và như vậy sẽ không có được biên tai nạn giao thông để đưa vào hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ tai nạn lao động, cho nên người lao động phải chịu thiệt thòi.

Đó là những trường hợp ở trong nước, còn ở nước ngoài thì sao? Hiện nay, một số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã và đang phát triển cây cao su ở nước bạn Lào và Campuchia. Như vậy, có việc làm là có người làm việc và vẫn có những rủi ro xảy ra. Thực tế mấy năm gần đây, một số đơn vị sử dụng lao động có công nhân đi làm ở Lào, Campuchia bị tai nạn giao thông khi đang đi làm việc, đơn vị lập hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ nhưng trong hồ sơ không có biên bản tai nạn giao thông nên chưa giải quyết được!

Hiện nay, đã có quy định có thể sử dụng biên bản khám nghiệm hiện trường và sơ đồ hiện trường vụ tai nạn để thay thế biên bản tai nạn giao thông trong hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ tai nạn lao động trong trường hợp tai nạn giao thông được xác định là tai nạn lao động, nhưng những loại giấy tờ này cũng phải do cơ quan chức năng có thẩm quyền lập và việc có được biên bản khám nghiệm hiện trường cũng không khác gì việc có được biên bản tai nạn giao thông để đưa vào hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ tai nạn lao động.

Để đơn vị sử dụng lao động lập và nộp hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ tai nạn lao động trong trường hợp tai nạn giao thông được xác định là tai nạn lao động theo đúng quy định của Luật bảo hiểm xã hội, cơ quan quản lý nhà nước về lao động và các cơ quan chức năng liên quan ở địa phương cần kiến nghị với các Bộ, ngành chức năng ở Trung ương, sớm hướng dẫn và có sự phối hợp chỉ đạo cụ thể việc cơ quan chức năng có thẩm quyền ở địa phương có trách nhiệm cung cấp biên bản tai nạn giao thông (hoặc biên bản khám nghiệm hiện trường) đối với trường hợp tai nạn giao thông được xác định là tai nạn lao động, đồng thời hướng dẫn việc giải quyết chế độ tai nạn lao động đối với các trường hợp xảy ra ở ngoài nước như đã nêu ở trên, tạo thuận lợi cho đơn vị sử dụng lao động, cơ quan bảo hiểm xã hội địa phương thực hiện tốt chế độ tai nạn lao động, đảm bảo quyền lợi cho người lao động theo quy định của pháp luật.