Tại Hội nghị, Trưởng Ban Thực hiện Chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) Đỗ Ngọc Thọ cho biết, Bộ LĐ-TB&XH đang phối hợp với BHXH Việt Nam và các cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng các dự thảo văn bản quy định chi tiết thi hành Luật BHXH 2024. Qua đó, nghiên cứu, tổng hợp, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật trình cấp có thẩm quyền sớm ban hành.làm cơ sở cho việc tổ chức thực hiện được thuận lợi và hiệu quả. Đặc biệt là thảo luận về một số điểm mới; nhất là tránh tình trạng NLĐ lương cao nhưng đóng BHXH ở mức lương tối thiểu, sau này về hưu lương thấp, thiệt thòi; xác định thế nào là đơn vị không còn khả năng đóng BHXH…
Ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH- đại diện Bộ LĐ-TB&XH, đã nêu rõ quá trình xây dựng và trình bày tóm tắt 3 dự thảo nghị định, thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện. Cụ thể gồm: Dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc; dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện; dự thảo Thông tư của Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc.

Toàn cảnh hội nghị

Ông Dương Văn Hào, Trưởng Ban Quản lý Thu- Sổ, thẻ (BHXH Việt Nam) đưa ra quan điểm cơ quan soạn thảo là quy định pháp luật phải mang tính khả thi đưa vào thực tiễn. Đặc biệt, cần nghiên cứu và xem xét khía cạnh là trong công tác thu và phát triển người tham gia, đối tượng chủ hộ kinh doanh. Hiện về đối tượng chủ hộ kinh doanh, có khoảng 5 triệu hộ trong cả nước, trong đó khoảng 2 triệu hộ có đăng ký kinh doanh. Dự thảo đưa ra 2 phương án chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: Phương án 1 là “chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai”, “chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh không thuộc đối tượng quy định mà có đề nghị tham gia BHXH bắt buộc.” Phương án 2 là “chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh và có đề nghị tham gia BHXH bắt buộc.”
Theo ông Hào, phương án dự thảo đưa ra có thể chưa phải là phương án tối ưu nhất nên đại biểu có thể đưa ra phương án khác. Chẳng hạn quy định chủ hộ kinh doanh có thuê mướn lao động mới thuộc đối tượng tham gia; ý khác là chủ hộ kinh doanh nhưng phải theo mức thu nhập (đóng thuế thu nhập)… Ngoài ra, cần thảo luận vấn đề quan tâm là đơn vị SDLĐ không có khả năng đóng BHXH, trong thực tiễn thì ai phải xác định câu chuyện này; tiền lương làm căn cứ đóng…
Thảo luận tại hội nghị, bà Đỗ Thị Hằng- phó Giám đốc BHXH Đắk Lăk cho rằng về chủ hộ kinh doanh tham gia BHXH, nên chọn phương án 1 là chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai, nộp thuế. Đây là hộ đã thuộc diện kinh doanh và có thu nhập ổn định nên sẽ có khả năng và nhu cầu tham gia BHXH. Với xu hướng ngày càng mở rộng đối tượng tham gia BHXH để hướng tới BHXH toàn dân. 

Đề xuất phương án thu BHXH đối với chủ hộ kinh doanh, ông Lò Quân Hiệp, Giám đốc BHXH TP.HCM. TP.HCM có 215.000 hộ kinh doanh vì vậy cần phải có phương án đóng, thu phù hợp vì thực tiễn khối lương công việc của BHXH TP.HCM rất lớn, không đủ lực lượng để thu trực tiếp đối với các hộ kinh doanh này. Đóng góp ý kiến từ góc độ đơn vị cơ sở thực hiện chính sách trực tiếp, ông Phạm Thanh Nam- Giám đốc BHXH quận Gò Vấp (TP.HCM) nói rằng Luật BHXH 2024 có nhiều điểm mới mang tính nhân văn, hướng đến NLĐ, đảm bảo an sinh. Song ông Nam cũng bày tỏ sự lo lắng khi cấp quận huyện trực tiếp thực hiện sẽ có nhiều vấn đề khó khăn, phát sinh nhiều công việc trong phát triển đối tượng, chi trả chế độ chính sách nếu không có quy định phù hợp. 

Đại biểu tham gia ý kiến tại hội nghị

Tại hội nghị, nhiều ý kiến khác cũng đã có nhiều đề xuất, đóng góp cho ban tổ chức. Đa phần các ý kiến cho rằng Nghị định, Thông tư hướng dẫn cần phải ngắn gọn, dễ hiểu để người lao động, đơn vị SDLĐ và cơ quan thực thi dễ thực hiện, áp dụng trong thực tiễn. 
Hội nghị cũng đã ghi nhận các ý kiến đóng góp của các đại biểu tham dự nhằm mục tiêu hướng đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, người lao động liên quan đến các nhóm vấn đề như: Quy định tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh; Quy định về tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc; Giải quyết chính sách BHXH một lần với người lao động; Mức trợ cấp hưu trí xã hội; bổ sung quy định quản lý thu, đóng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện nhằm xử lý tình trạng trốn đóng BHXH; Quy định giải quyết chế độ tử tuất đối với người lao động là công dân nước ngoài tham gia BHXH tại Việt Nam; Chế độ đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; Chế độ hưu trí, tử tuất đối với NLĐ trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng; Mức đóng BHXH một lần cho thời gian còn thiếu để hưởng lương hưu đối với trường hợp tham gia BHXH tự nguyện… Qua đó góp phần hướng tới việc triển khai Luật BHXH ngày càng hoàn thiện chặt chẽ và hiệu quả cao./.